«1100 гравюр» фIэщыгъэм щIэт гъэлъэгъуэныгъэм и етIуанэ Iыхьэр Налшык дэт Лъэпкъ музейм иджыблагъэ къыщызэ­Iуахащ. Фигу къыдогъэкIыж абы и япэ Iыхьэр Ткаченкэ Андрей и цIэр зезыхьэ СурэтыщI гъуазджэхэмкIэ музейм тхьэмахуэ ипэ къызэрыщызэIуэхар, ауэ абы утыку къыщрахьахэр нэ­гъуэщIщ. 

СССР-м и унафэщIу илъэс 30-м щIигъукIэ щыта Сталин Иосиф и пщIэр яIэтын папщIэ абы къыдэщIхэм яфIэфIт Британием и премьер-министр Черчилль Уинстон тегъэщIапIэ ящIын: Совет Союзым и бий еру а цIыхури лъэпкъ псоми я вождым щытхъуат. Куэд щIауэ зэхыдох мы псалъэхэр: «Сталиным Урысейр пхъэ пхъэ­IэщэкIэ вэуэ къищтащ, ауэ атом Iэщэ иIэ ищIащ!». Абы­хэм дыщIагъу нэгъуэщI псалъэуха хэIэтыкIахэри.

ЩIэныгъэлIхэм Антарктидэмрэ Марсымрэ зрагъэщхь, тIури зэхуэдэу щIыIэщи, Антарктидэм лIышэ (кислород) нэхъыбэ щыIэщ жумыIэмэ. ЗэрызэщхьэщыкIыр зыщ - ищхъэрэ щIыналъэм цIыху щыIэщ, Марсым щыIэкъым. Ауэ абы къикIыркъым, мылылъэ щIыналъэр зэрыщыту цIыхум иджауэ, абы теухуауэ псори ищIэу.

Илъэс 13 - 14-хэм ит ПIытIэ и шыпхъу цIыкIур щIы­гъуу щIымахуэ уаем Мэлгъэбэг къикIыжырт. Къаншы­уей щыщт ахэр. ДжэдыкIэ тIощI ящарэ, къыщIаха сом тIэкIум щыгуфIыкIыу, пIащIэу унэм кIуэжырт зэдэлъ­хузэшыпхъур. Зауэ нэужь лъэхъэнэт, зэманыр гугъут, езыхэри хуэныкъуэт а джэдыкIэм, ауэ гуныкъуэгъуэ гуэрым ирихулIэри, сабиитIыр гъуэгуанэ кIыхь трамыгъэувэу хъуакъым нэхъыжьхэм.

Иужь илъэсхэм куэд тра­жы­Iыхьащ ди къэралыш­хуэм, абы щыпсэу лъэпкъхэм я тхыдэр зэхьэкIауэ фIэкIа къы­зэрамыIуатэм. 1990 гъэ­хэм къыкъуэкIа «реформатор» ныбжьыщIэхэр абыи лъэ­Iэсат, ди блэкIар хаутэрт. ФIы зыкъытхуащIауэ фэ зытезыгъэуа КъухьэпIэр яIэ­тырт.

Хьэрып Эмират Зэгуэтхэм иджыблагъэ щекIуэкIащ дзюдомкIэ Олимп джэгухэм хэтыфынухэр къызэрыхах зэхьэзэхуэ. Абы хэтащ Къэбэрдей-Балъкъэрым и гъэсэн бэнакIуэ Блий Iэюб икIи ещанэ увыпIэр къыщихьащ.

Налшык къалэм и коммунальнэ IуэхущIапIэхэмрэ «Экологистика» щIыналъэ операторым и лэ­жьа­кIуэхэмрэ иджыпсту бэлэрыгъыпIэ ямыIэу къалащхьэм и къабзагъэм толажьэ. Хуабэр зэрехам щхьэкIи къэмынэу, абыхэм я нэIэ трагъэтын хуей ­мэхъу пхъэнкIий идзыпIэхэми абыхэм я Iэгъуэблагъэхэми.

Президент грантхэм я Фондым иригъэкIуэкIа зэхьэзэхуэм къыщыхэжаныкIа «ТекIуэныгъэм и зекIуэ» псэкупсэ пэхуэщIэм (проектым) хэта щIалэгъуалэ гупыр иджыблагъэ Ингуш щIыналъэм щыIащ. НыбжьыщIэхэм зрагъэлъэгъуащ Кавказым и щхьэхуитыныгъэм папщIэ советыдзэр нэмыцэ зэрыпхъуакIуэхэм щапэщIэта щIыпIэхэр.

Языныкъуэхэм хуагъэфащэ макъамэр щIыуэпсым къигъэIу макъхэм - уафэхъуэпскIым, тхьэмпэ щхъыщхъым, уэшхым - къыхэкIауэ. НэгъуэщIхэми трагъэкIыныхь цIыхум и бзэм къыдалъхуауэ. «Макъамэ» псалъэр Пасэрей Алыджым къикIащ. Алыдж мифологием музэхэр Зевс ипхъухэрт, ахэр гъуазджэмрэ щIэныгъэмрэ тепщэ хуэхъурт. Макъамэр къэунэхуащ цIыхум дэщIыгъуу.

Къэбэрдей-Балъкъэрым Мэкъумэш хозяйствэмкIэ и министерствэм иджыблагъэ къызэритамкIэ, республикэм и мэкъумэшыщIэхэм гъавэр, джэшхъурейр, сое хуэдэхэр зэхэту тонн мелуан хуэдиз Iуахыжащ.