Къэбэрдей-Балъкъэрым и къэралыгъуэр илъэси 100 щрикъум ирихьэлIэу зэрагъэпэщыжа телечэщанэ цIэрыIуэр щIышылэм и 25-м, Урысейм и студент щIалэгъуалэм я махуэм, нурыбэу къызэщIагъэблэнущ, идз нэхум хэлъыну тхыпхъэхэр макъамэрэ уэздыгъэ джэгуу зэхэтынущ.

Налшык къалэм и школакIуэ пщIы бжыгъэхэм зыщаплъыхьащ Къэбэрдей-Балъкъэрым щыIэ МВД-м и Къэрал автоинспекцэм и управленэм. НыбжьыщIэхэм къащIащ IуэхущIапIэм и лэжьыгъэр зыхуэдэр, къэрал Iуэхутхьэбзэхэр зэрызэфIахым щыгъуазэ защIащ. 

 «ПсэкIэ/гукIэ зыхызощIэ», «уи псэм/гум жиIэм едаIуэ»… Апхуэдэ псалъэхэр куэдрэ зэхыдох, философхэмрэ тхакIуэ-усакIуэхэмрэ я IэдакъэщIэкIхэр зращIэкIыр зыми имылъэгъу псэмрэ цIыхум и Iэпкълъэпкъым нэхъыщхьэ дыдэу хэлъ гумрэщ. Медицинэм и лэжьакIуэхэм зэрыжаIэмкIэ, гур щхьэкуцIым хуэдэу гупсысэфыркъым. Арами, ди нэхъыбэр зэдаIуэр и гум жиIэрщ, атIэ акъылкIэ къыгурыIуэр аракъым.

Налшык дэт Музыкэ театрыр I968 гъэм щIышылэм и 27-м Коган Лев и «Iэминат» балетымкIэ (либреттэр Проценкэ Александр ейт) къызэIуахащ. Ауэ абы ипэ къихуэу КъБАССР-м и цIыхубэ артист, Таджикистан ССР-м гъуазджэхэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Проценкэ Александр Къэбэрдей-Балъкъэр культпросфетучилищэм и хореографие къудамэм щеджэхэр хэту къызэригъэпэща балет труппэм игъэуват лэжьыгъэ зыбжанэ.

Урысей МВД-м и Управленэу Налшык къалэм щыIэм и къудамэ №I-м балигъ мыхъуахэм я IуэхухэмкIэ и инспектор, полицэм и майор Къудей Алинэ «Студент десант» урысейпсо акцэм хыхьэу къызэригъэпэщащ промышленность псынщIэмкIэ колледжым и студентхэм республикэ МВД-м и тхыдэ музейм зыщаплъыхьыныр.

Карнеги и цIэр зэрихьэу США-м щыIэ ЩIэныгъэхэмкIэ институтым и IэщIагъэлIхэу Фенг Фабо, Батлер Пол сымэ иджыблагъэ хьэршым, Дыгъэм зэрыпэжыжьэ щымыIэу, къыщахутащ абы зыщызыгъазэ пкъыгъуэ абрагъуэхэм ящыщу «Нептун щIыIэ» зыфIащамрэ гъащIэ здэщыIэнкIэ хъуну зыхуагъэфащэ планетэу тIурэ.

Зантарие Владимир

Си къуэшхэм сепщIыхьащ ныжэбэ гуэрым,
ЩIэслъагъуэрт я нэ кугъуэм зэрешар.
Ди пщIантIэм ахэр щыму дэтт зэгуэрым,
Нэщхъейхэт, я щхьэр псоми ехьэхат.

Сыт фи хъыбар? КъысхуэфIуэтэж, си къуэшхэ!
Ар жысIэурэ сэ ахэм сахыхьащ.
Жэуап къатакъым – сиубыдырт хуэшым,
СамыцIыхуххэу, уеблэм къысщыхъуащ.

Тхыдэм къызэриIуатэмкIэ, Налшык быдапIэр 1818-1822 гъэхэм яухуауэ щытащ, генерал Ермоловым и унафэкIэ. Налшыкыпс Iуфэм щаухуа быдапIэр илъэс 15-м къриубыдэу жылэшхуэ хъуат икIи 1860 гъэм ирихьэлIэу абы уэрам зыбжанэ иIэт.

УФ-м и Президент Путин Владимир и унафэкIэ ягъэнэхуа ЕгъэджакIуэмрэ унэтIакIуэмрэ я илъэсыр иджыблагъэ Къэбэрдей-Балъкъэрым щрагъэжьащ. Абы епхауэ ирагъэкIуэкIыну Iуэхугъуэхэм я махуэщI пежьэр Налшык къалэ дэт курыт еджапIэ №33-м щызэхэтащ.

Истамбыл и тхыдэ центрым щIыгъуу, Топкапы уардэунэ-музейр нобэ хабжэ дунейпсо хъугъуэфIыгъуэхэм я фэеплъу къалъытахэм икIи ЮНЕСКО-м ехъумэ. Тыркум и музей цIэрыIуэм илъэсым къриубыдэу цIыху мелуанрэ ныкъуэм щIигъум зыщаплъыхь.