Дыкъэзыухъуреихь дунейм, щIыуэпсым и щы­тыкIэм теухуа щIэныгъэ цIыхухэм ябгъэдэлъхьэ­ным мыхьэнэ ин зэриIэр къалъытэу, 1992 гъэм Брази­лием и щыхьэр Рио-де-Жанейрэ ООН-м щызэхиша къэрал зэхуаку зэхыхьэм мэлыжьыхьым и 15-р Экологие щIэныгъэхэм я махуэу щагъэуващ.

«Библиотекэ» псалъэр алыджыбзэм къыхэкIащ. «Библио» жиIэмэ – «тхылъ», «тека»-м - «хъумапIэ» жиIэу къокI. Компьютерхэмрэ интернетымрэ къежьэн ипэ, щIэныгъэр зэрызэIэпыпхыу, щIэблэм и гупсысэм зырызрагъэужьу щыIар тхылъырщ. Тхыбзэр къызэрыунэхуу, цIыхухэм щIэныгъэр зыхалъхьэу, зэхуахьэсу, нэгъуэщIхэми ядэгуашэу щIадзащ. Япэ библиотекэхэр Пасэрей Мысырым къыщежьащ.

Мы гъэм мэлыжьыхьым и 10-м илъэс 74-рэ ирикъуащ Налшык къалэм щыIэ УМВД-м дэлажьэ Жылагъуэ советым и тхьэмадэ, профессор, КIуэкIуэ В. М. и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр мэкъумэш университетым и кафедрэм и унафэщI Былымгъуэт Хьэмидбий Лабид и къуэр.

Абы фIыщIэ, хъуэхъу псалъэ гуапэхэмкIэ зыхуигъэзащ управленэм и унафэщI Шыбзыхъуэ Хьэчим.

«Iущхэмрэ Iущыцэхэмрэ» зи фIэщыгъэ урысейпсо щIэныгъэ-егъэджэныгъэ хэдэрыхэш зэхьэзэхуэм и 31-нэ хэгъэгупсо зэхыхьэгъуэм и бжьыгъуэ зэфIэхьыр иджыблагъэ зэфIэкIащ, кърикIуахэри наIуэ хъуащ.

Мы махуэхэм Къэбэрдей-Балъкъэрым щыIащ гуманитар Iуэ­хухэмкIэ проект куэд зи гъусэу ягъэзэщIа, Дунейпсо зэпыщIэныгъэхэмкIэ Санкт-Петербург ассоциацэм - Санкт-Петербург и Хабзэубзыху Зэхуэсым и дэлэжьэ­гъум - и лIыкIуэ гуп. Абыхэм яхэ-тащ судыщIэ IэнатIэм, щIэныгъэ нэхъыщхьэ щрагъэгъуэт еджапIэхэм, туризмэм, щэнхабзэм, Къэ­рал Эрмитажым я лэжьа­кIуэ­хэр, хьэрычэтыщIэхэр.

2023 гъэм накъыгъэм и 1-м къару ягъуэт УФ-м и законодательствэм халъхьа зэхъуэ­кIыныгъэхэм. Иджы пенсэ­хэмрэ къэралым цIыхухэм зэ­рызащIигъакъуэ ахъшэ­хэмрэ Iэрылъхьэу яIэрызыгъэхьэнур Урысей пощтырщ. А зэхъуэкIыныгъэхэм тхутеп­сэлъыхьащ Федеральнэ   пощт къулыкъум Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм щиIэ управленэм и унафэщI Вэ­рокъуэ Заур. 

Бзэр лъэпкъым и фIыгъуэ нэхъ лъапIэхэм ящыщщ. ИкIи, псалъэ дыгъэлу щымыту, лъэпкъым къыщIэхъуэ щIэблэм ар ябгъэдэлъхьэным, ягъэджыным зи гуащIэ езыхьэлIэхэм я лэжьыгъэр уасэншэщ. Анэдэлъхубзэр къалэм дэс сабийхэм языгъэджхэм я пщэ къыдэхуэ жэуаплыныгъэр зыхащIэу я IэнатIэм пэрытщ ди республикэм и егъэджакIуэхэр.

Иужьрей зэманым ди адыгэбзэм и пщIэмрэ мыхьэнэмрэ зэрелъэхъшэхам адыгэпсэ зыIуту имыгъэпIейтей щыIэу къыщIэкIынкъым. «Дыадыгэщ» жытIэу ди бгъэм дытеуэжкIэ, е «адыгэ, уей, уей» жытIэу дыкIийкIэ ди адыгэбзэми хабзэми заIэтынукъым. Адыгагъэр, цIыхугъэр, нэмысыр хуэмурэ IэщIыб зэрытщIым гу лъыдмытэжми, ар махуэ къэс нэхъ нэрылъагъу мэхъу.

ЦIыху псори къыщалъхуа жылэм къуэпс быдэкIэ епхащ. Дэнэ щIыпIэ ущыIами, абы ущекIуэлIэжкIэ гупсэхугъуэ бгъуэтыжу апхуэдэщ. Уи гур хохъуэ уи къуажэжьым и цIэр фIыкIэ щыIукIэ, ар зэрефIакIуэр, зэрызиужьыр щыплъагъукIэ. Нобэ апхуэдэ гухэхъуэ къызет сыкъыщыхъуа Хьэтуей къуажэм и псэукIэм фIы и лъэныкъуэкIэ зэрызихъуэжым.

Дунейм и къэхъукъащIэхэм цIыхухэм я Iэмалхэр щыпэмылъэщ къохъу куэдрэ. Апхуэдэщ щIыхъейр. ЩIыхъей шынагъуэр щхьэусыгъуэ хуэхъуфынущ цунами, вулкан къэхъукъащIэхэми.