КъБР-м и Парламентым и УнафэщI Егоровэ Татьянэ иригъэкIуэкIащ республикэм законхэр къыдэзыгъэкI и орган нэхъыщхьэм и президиумым и зи чэзу зэIущIэр. Правительствэм хухаха зэманым хиубыдэу абы щыхэплъащ фейдэ къэлэжьыныр зи мурад нэхъыщхьэу щымыт, социальнэ къалэнхэр зэфIэзыгъэкI зэгухьэныгъэу Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм щыIэхэм къэрал дэIэпыкъуныгъэ зэрыратым.
Абы и лъэныкъуэкIэ ирагъэкIуэкI лэжьыгъэм зэпкърыхауэ депутатхэр щыгъуазэ ищIащ КъБР-м граждан жылагъуэ IуэхущIапIэхэм ядэлэжьэнымрэ лъэпкъ IуэхухэмкIэ и министрым и къуэдзэ Гергоков Джамбулат.
Докладым къызэрыхэщамкIэ, УФ-м ЮстицэмкIэ и министерствэм и Управленэу КъБР-м щыIэм щатхащ социаль- нэ Iуэхухэр дэзыгъэкI, фейдэ къэлэжьыныр зи мурад нэхъыщхьэу щымыт IуэхущIапIэу 915-рэ. Абыхэм ящыщу 328-р жылагъуэ зэгухьэныгъэщ, 192-р дин е къинэмыщI зэгухьэныгъэщ.
Социальнэ Iуэхухэр дэзыгъэкI, фейдэ къэлэжьыныр зи мурад нэхъыщхьэу щымыт организацэу республикэм щыIэхэм ират къэрал дэIэпыкъуныгъэм хеубыдэ социальнэ проект зэмылIэужьыгъуэхэр гъэзэщIэным трагъэкIуэдэн папщIэ хухах субсидиехэр, информацэ, юридическэ дэIэпыкъуныгъэхэр, мы IэнатIэм пыщIахэм я IэщIагъэм хэгъэхъуэныр.
Министрым и къуэдзэм къигъэлъэгъуащ фейдэ къэлэжьыныр зи мурад нэхъыщхьэу щымыт, социальнэ Iуэхухэр дэзыгъэкI организацэхэм зэрыщыгугъ унэтIыныгъэхэр законодательствэм къызэрыщыгъэлъэгъуам ипкъ иткIэ 21-рэ зэрыхъур. Зыхуэфащэ реестрым ират-хэн папщIэ фейдэ къэлэжьыныр зи мурад нэхъыщхьэу щымыт, социальнэ къалэнхэр дэзыгъэкI организацэм иригъэкIуэкI лэжьыгъэм теухуа заключенэр иджы республикэ IэнатIэм къыщрат хъунущ.
- ЩэкIуэгъуэм и 12-м ирихьэлIэу фей-дэ къэлэжьыныр зи мурад нэхъыщхьэу щымыт, социальнэ Iуэхухэр дэзыгъэкI организацэхэм я реестрым жылагъуэ зэгухьэныгъэу 2 иратхащ. А реестрым къыщагъэлъэгъуэн папщIэ организа- цэм и лэжьыгъэр зэIухауэ къызэригъэпэщын хуейщ. Абы папщIэ зыхуэфащэ сайтхэр социальнэ сетхэм къыщызэрагъэпэщ икIи зэфIагъэкI Iуэхухэр, организацэм и отчётхэр абы иралъхьэ, - жиIащ доклад зыщIам.
Зытепсэлъыхь организацэхэм я лэжьыгъэр зэщIэгъэуIуэнымкIэ сэбэп мэхъу абыхэм субсидиехэр етыным теухуауэ республикэм щызэтрагъэува хабзэхэр. Министерствэр зэпымыууэ кIэлъоплъ конкурс зэмылIэужьыгъуэхэм япкъ иткIэ республикэ бюджетым къы-хэкI субсидиехэр фейдэ къэлэжьыныр зи мурад нэхъыщхьэу щымыт, социальнэ къалэнхэр дэзыгъэкI организацэхэм зэрыратым. Къапщтэмэ, 2017 гъэм абыхэм сом мелуани 7-рэ мин 440-рэ хухахащ икIи а ахъшэм и хьэкъкIэ организацэу 20-м проект 22-рэ ягъэзэщIащ. 2018 гъэм субсидиехэр сом мелуани 9-м нэб- лэгъащ. Ар организацэ 23-м яIэрыхьащ икIи абыхэм псори зэхэту проект 23-рэ ягъэзэщIащ. Апхуэдэу дызэрыт илъэ-сым муниципальнэ IэнатIэм ехьэлIа е щIыналъэ организацэхэм я къудамэу муниципалитетхэм щыIэхэр зыхэт проекту 9 даIыгъащ икIи абыхэм трагъэкIуэдэн папщIэ псори зэхэту сом мелуани 3-рэ мин 279,5-рэ къыхузэщIагъэуIуащ.
ЗэIущIэм къыщагъэлъэгъуащ фейдэ къэлэжьыныр зи мурад нэхъыщхьэу щымыт, социальнэ къалэнхэр дэзы- гъэкI организацэхэм я нэхъыбэр лэжьыгъэм и къызэгъэпэщыкIэм, финанс Iуэхухэм япыщIа гугъуехьхэм зэрыхэтыр. Абыхэм ящыщщ Iуэхум фIыуэ щыгъуазэ IэщIагъэлIхэр, планхэр тэмэму зэхэзылъхьэфхэр икIи ахэр зыгъэзэщIэфхэр, къазэремэщIэкIыр.
Докладым и кIэухым КъБР-м и Парламентым и УнафэщI Егоровэ Татьянэ къыхигъэщхьэхукIащ фейдэ къэлэжьыныр зи мурад нэхъыщхьэу щымыт, социальнэ Iуэхухэр дэгъэкIыным пыщIа организацэхэм я бжыгъэм республикэм зэрыщыхэхъуэр.
- Ауэ абы къикIыркъым апхуэдэ зэгухьэныгъэхэр куэд щIын къудейр сэбэ- пу: ахэр ипэжыпIэкIэ лажьэу, ди зэма-ным къэув Iуэхухэр дагъэкIыфу щытыпхъэщ. Мис апхуэдэу зыубгъуауэ рес- публикэм щылажьэ, зи къудамэхэр муниципалитетхэм щыIэ зэгухьэныгъэхэр зыхуэдизыр къыджепIамэ ди гуапэт.
Гергоков Джамбулат къигъэлъэгъуащ зи къудамэхэр муниципальнэ районхэм щыIэ организацэхэр куэд зэрыхъур. Ауэ ахэр къэралым имытхауэ, юридическэ IэнатIэм и статус ямыIэу икIи республикэ зэгухьэныгъэм и уставым тету щылажьэ куэдрэ урохьэлIэ. Доклад зыщIам зэрыжиIамкIэ, фейдэ къэлэжьыныр зи му- рад нэхъыщхьэу щымыт, социальнэ къалэнхэр дэзыгъэкI IуэхущIапIэ псоми я зэхуэдитIыр иджыпсту икъукIэ жыджэру мэлажьэ.
Псалъэмакъым и кIэухым Егоровэ Татьянэ жиIащ:
- Нобэ дызыхэплъэ Iуэхум мыхьэнэшхуэ иIэщ, сыту жыпIэмэ граждан жылагъуэ зэгухьэныгъэм зегъэужьыным иджыпсту гулъытэшхуэ хуащI. Абы и лъэныкъуэкIэ къапщтэмэ, фейдэ къэлэжьыныр зи мурад нэхъыщхьэу щымыт IэнатIэр социально-демографие гуп щхьэхуэхэр зыхуэныкъуэхэм нэхъ псынщIэу яподжэжыф. Абы административнэ Iуэху-хэм тригъэкIуадэшхуэ щыIэкъым, во- лонтёрхэр лэжьыгъэм къришэлIэну Iэмалхэри иIэщ. Мыбдеж апхуэдэу къыщыхэзгъэщыну сыхуейт: фейдэ къэлэжьыныр зи мурад нэхъыщхьэу щы- мыт организацэхэм цIыхухэр лэжьапIэ-кIэ къызэгъэпэщынымкIэ, псом хуэмыдэу щIалэгъуалэр Iуэхум къыхэшэнымкIэ хэкIыпIэшхуэхэр иIэщ. Аращ мы IэнатIэм зегъэужьыным, къэралым Iуэхутхьэбзэ зэмылIэужьыгъуэхэр зэфIэгъэкIыным-кIэ дэIэпыкъуэгъу хъуфыну организацэхэр къызэгъэпэщыным зэпымыууэ егугъупхъэу къыщIэслъытэр.
Мы Iуэхум теухуауэ жаIахэм япкъ иткIэ депутатхэм къащтащ зыхуэфащэ IэнатIэхэм яхуэгъэза чэнджэщхэр.
ЗэIущIэм щытепсэлъыхьащ нэгъуэщI Iуэхухэми. Абыхэм ящыщщ «Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и закон акт щхьэхуэхэм зэхъуэкIыныгъэхэр хэлъхьэным и IуэхукIэ» КъБР-м и законым и проектыр. Федеральнэ законодательствэм халъхьа зэхъуэкIыныгъэхэм япкъ иткIэ ягъэхьэзыра а документым, къапщтэмэ, къегъэув КъБР-м и Парламен-тым и депутатхэр щыхахкIэ е Къэбэр- дей-Балъкъэр Республикэм и референдумыр щрагъэкIуэкIкIэ хэхакIуэхэм ящыщу езыхэр щыпсэу щIыпIэ-хэм щымыIэнухэм а махуэм здэщыIэну щIыпIэм Iэ щаIэтын папщIэ хэхакIуэ комиссэхэм тхылъ иратыну хуит зэращIыр. Апхуэдэ мардэр игъэуващ Урысейм и ХэхакIуэ комиссэ нэхъыщхьэм. Ауэ КъБР-м и Парламентым и депутатыр щыхахкIэ е КъБР-м и референдумыр щрагъэкIуэкIкIэ хэхакIуэм нэгъуэщI щIыпIэ Iэ щиIэтыну хуит зэращI удостоверенэхэр къагъэсэбэпыжынукъым, апхуэдэ хабзэр якъутэжын хуейуэ проектым къегъэув.
Апхуэдэу УФ-м и Жылагъуэ палатэм, КъБР-м и Жылагъуэ палатэм хэхыныгъэ, референдум псоми хэтыну кIэлъыплъакIуэхэр ягъэкIуэну хуитщ.
Парламентархэм апхуэдэу елэжьын щIадзащ «Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и щIыналъэм бгы-лыжэ туризмэм зыщегъэужьыным и IуэхукIэ» Къэбэр-дей-Балъкъэр Республикэм и Законым зэхъуэкIыныгъэхэр хэлъхьэным теухуауэ» КъБР-м и законым и проектым. Ар ягъэхьэзыращ Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм бгы-лыжэ туризмэм зэрызыщиужьыр зыунэтI законыр егъэфIэкIуэн мурадкIэ.
Президиумым и зэIущIэм щыхэплъащ Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Парламентым и Регламентым халъхьа зэхъуэкIыныгъэхэм. Депутатхэм унафэ къащтащ КъБР-м и Парламентым и зи чэзу зэIущIэр 2018 гъэм щэкIуэгъуэм и 29-м егъэкIуэкIыным теухуауэ.