|
ИЛЪЭСИ 105-РЭ ИРОКЪУ
15 июня, 2023 - 04:48
Тхыдэ мыжыжьэм къызэрыхэщыжымкIэ, СССР-м и юннат зэщIэхъееныгъэм и зэхэублакIуэу къалъытэр Москва дэт курыт школхэм ящыщ зым биологиемкIэ щезыгъэджа, иужьым Лениным и цIэр зезыхьэ къэрал педагогикэ институтым и профессор хъуа Всесвятский Борисрэ сабийхэм сытым щыгъуи псэ хьэлэлу ябгъэдэта дохутыр Iэзэ, щIыуэпсри фIыуэ зылъагъуу къекIуэкIа Русаков Иванрэщ.
I9I8 гъэм и щIышылэ мазэм а тIур тепсэлъыхьат щIалэгъуалэм ящыщу щIыуэпсым хуэсакъхэр щызэIущIэ-щызэрыщIэ гупжьей цIыкIухэр япэщIыкIэ ди къэралым и щыхьэрым, иужькIэ адрей щIыналъэхэми къыщызэгъэпэщын зэрыхуейм.
Дызэрыщыгъуазэщи, XX лIэщIыгъуэм и пэщIэдзэр кърихьэжьа Iуэхур лъэданэ изыгъанэу езымыгъэтIылъэкIыж цIыху гуащIафIэхэм я лъэхъэнэт.
Арати, ищхьэкIэ къыщыхэдгъэща лIы цIэрыIуэхэм я жэрдэмкIэ, Москва и Сокольники хьэблэм I9I8 гъэм къыщыунэхуащ «ЩIыуэпсыр фIыуэ зылъагъу ныбжьыщIэхэм я станц» зыфIаща IуэхущIапIэщIэ. А гъэ дыдэм мэкъуауэгъуэм и I5-м абдежым щрагъэжьащ лэжьыгъэщIэм пэрыува гъэсакIуэхэм къызэрагъэпэща япэ нэгузегъэужь зекIуэр. ГъэщIэгъуэну икIи гукъинэжу ирагъэкIуэкIа а Iуэхур иужьым Натуралист ныбжьыщIэхэм я махуэу ди къэралым щагъэуващ.
Илъэс дэкIри, абдежым щызэфIэуващ зи унэтIыныгъэкIэ зэхагъэщхьэхукIа гупжьейуэ плIы. Ахэр «Ботаникхэр» (хадэхэкIым пыщIахэр), «Орнитологхэр» (бзухэм яхуэсакъхэр), «Энтомологхэр» (гъудэ-бадзэхэм якIэлъыплъхэр), «Гидробиологхэр» (псыр фIыуэ зылъагъухэр) арат.
Зэман дэкIри, IуэхущIапIэщIэм и цIэр «Натуралист ныбжьыщIэхэм я биостанц нэхъыщхьэ» фIэщыгъэмкIэ зэрахъуэкIащ. А лъэхъэнэм натуралист ныбжьыщIэхэм я станцхэр къыдэхутат Одессэ, Архангельск, Хабаровск, Омск къалэхэм, нэгъуэщIхэми. Уеблэмэ зэман кIэщIым къриубыдэу мы Iуэхум СССР-м апхуэдизу зыщиужьати, щIыуэпсыр фIыуэ зылъагъухэм я гупжьей щхьэхуэхэр курыт еджапIэ псоми къыщызэрагъэпэщат.
Мыри къыхэгъэщыпхъэщ. Москва дэт Къэрал университетым деж щыIэ Зоологие музейм I924 гъэм и мэкъуауэгъуэм щызэхашат Натуралист ныбжьыщIэхэм я Япэ урысейпсо зэхуэсри.
Дызэрыт лъэхъэнэм юннат зэщIэхъееныгъэр УФ-м зэрыщекIуэкIым кIэлъыплъ IуэхущIапIэ нэхъыщхьэу къэралым щыдиIэр Сабийхэм я экологие-биологие федеральнэ центрырщ. Абы и лэжьакIуэхэращ зэхэзыгъэувэри зыубзыхури щIэныгъэ щхьэхуэ щрат курыт еджапIэхэм щIыуэпсым и щытыкIэм зэрыщыхурагъаджэ дерсхэм я зэхэлъыкIэр. Зи гугъу тщIы IуэхущIапIэр мы зэманым ящхьэщытщ къэралым натуралист ныбжьыщIэхэм я станцрэ экологие-биологие центру щыдиIэ 250-м щIигъум.
2023 гъэр иухыху, ди къэралым и щIыналъэ псоми щекIуэкIынущ щIыуэпсыр фIыуэ зылъагъу ныбжьыщIэхэм я зэщIэхъееныгъэр къызэрызэрагъэпэщрэ илъэси I05-рэ зэрырикъум теухуа Iуэхугъуэхэр. Абыхэм хэтыну ирагъэблагъэ школакIуэхэр, щIэныгъэ щрагъэгъуэт IуэхущIапIэхэм я IэщIагъэлIхэр, жылагъуэм щыщхэр.
КЪУМАХУЭ Аслъэн.
|
15.05.2024 - 09:32 Музыкэ театрым накъыгъэм и 7-м концерт гукъинэж щитащ Урысей Федерацэм, Къэбэрдей-Балъкъэр, Къэрэшей-Шэрджэс республикэхэм щIыхь зиIэ я артист, оперэ уэрэджыIакIуэ цIэрыIуэ, Музыкэ театрым и солист |
|
15.05.2024 - 09:31 Бахъсэн щIыналъэм хиубыдэ къуажэхэм фэеплъ пэкIухэр, зэIущIэхэр, зэхуэсхэр щрагъэкIуэкIащ Хэку зауэшхуэм ТекIуэныгъэр къызэрыщытхьрэ илъэс 79-рэ щрикъум ирихьэлIэу. |
|
15.05.2024 - 09:29 1941 - 1945 гъэхэм екIуэкIа Хэку зауэшхуэм ди къэралым ТекIуэныгъэ Иныр къызэрыщихьрэ илъэс 79-рэ зэрырикъур дэнэкIи Iэтауэ щагъэлъэпIащ. |
|
15.05.2024 - 09:27 Прохладнэ районым и полицейхэмрэ жылагъуэ лэжьакIуэхэмрэ Прохладнэ къалэм щыпсэу, Хэку зауэшхуэм и ветеранхэу Ерохинэ Аннэ, Шайн Владимир, Головин Владимир сымэ я деж щыIащ икIи ТекIуэныгъэм и маху |
|
15.05.2024 - 09:25 Хэку зауэшхуэр зымылъэгъуа щIэблэр абы теухуа уэрэдхэм, усэ-хэм дыщедаIуэкIэ, фильм дыщеплъыжкIэ, дэтхэнэми и щIыфэр егъэтхытх, гущIэгъуншагъэрэ залымыгъэу зэрахьамрэ зыхэтщIэу. |
|