Дуней псор иджыри къэс зыгъэгулэз коронавирус уз зэрыцIалэм и зэранкIэ нэгъабэ ягъэIэпхъуащ Iуэху щхьэпэ зыбжанэ. Абыхэм ящыщщ спорт зэхьэзэхуэ инхэу зэхэтын хуея Европэм футболымкIэ и чемпионатым и кIэух зэIущIэхэмрэ Токио щыIэну зытраухуа Гъэмахуэ Олимп джэгухэмрэ. Дызыпэмыплъа икIи хэщIыныгъэшхуэ къыдэзыта къэхъукъащIэ угъурсызыр мащIэу текIуэта хуэдэщ. Абы и щыхьэтщ спорт зэхьэзэхуэ инхэр зэрызэхаублэжари. Апхуэдэщ мэрем кIуам щыщIэдзауэ къэрал 11-м щрагъэжьа Европэм футболымкIэ и чемпионатым и кIэух зэIущIэхэр.
Нэхъапэм зэи къэмыхъуауэ, мы зэхьэзэхуэ иныр щIыпIэ куэдым хуагъэфэщащ, футболым и мыхьэнэр нэхъри къаIэтын мурад яIэу. Амстердам, Баку, Бухарест, Будапешт, Копенгаген, Глазго, Лондон, Мюнхен, Рим, Санкт-Петербург, Севилье къалэхэм щызэпоуэ Европэм и къэрал 24-м я командэ къыхэха нэхъ лъэщ дыдэхэр. Гупхэм щыIэну зэпеуэр щекIуэкIынухэм яхэтын хуеящ Ирландием и къалащхьэ Дублини. АрщхьэкIэ уз зэрыцIалэм къигъэшынэри, къахэкIыжащ. Ди гуапэщ абы къылъыс Iыхьэри Урысей Федерацэм къызэрыратар.
Зэхьэзэхуэ иныр щрагъэкIуэкIыну дзыхь зыхуащIа «Санкт-Петербург арена»-м щекIуэкIынущ гупхэм щыIэну зэIущIихрэ финалым и Iыхьэ плIанэм и зы джэгугъуэрэ. Нэхъ мащIэ дыдэу абыхэм ящыщу тIум, Бельгиемрэ Финляндиемрэ, щахуэзэм, Урысей Федерацэм и командэ къыхэхар хэтынущ.
ТопджэгумкIэ Европэм и чемпионатыр къэзыгупсысар франджы Делонэ Анрищ. Ар и унафэщIу щытащ Франджым ФутболымкIэ и федерацэмрэ УЕФА-мрэ. 1955 гъэм езыр дунейм ехыжа иужькIэ Iуэхум пищащ и къуэ Пьер. Абы дэIэпыкъуэгъу хуащIащ венгр Шебеш, австриец Фрей, алыдж Константрас, испан Пуйоль. А гупым 1957 гъэм УЕФА-м (Европэм и футбол зэгухьэныгъэм) и зэхуэсым и пащхьэ ирилъхьащ зэхьэзэхуэр зэрекIуэкIыну хабзэр.
1960 гъэм зэхаубла Европэм и чемпионатым (абы щыгъуэм зэреджэр Европей лъэпкъхэм я кубокт) и япэ зэIущIэр щекIуэкIар Мэзкуущ. ЦIыху 100.572-рэ кърихьэлIэу Совет Союзым и командэ къыхэхам «Лужники» стадионым къыщригъэблэгъат а лъэхъэнэм дунейм щынэхъыфI дыдэхэм хабжэ Венгрием и футболистхэр. А зэхьэзэхуэм япэ дыдэу къыщыхэжаныкIари ди хэкуэгъу Ильин Анатолийщ. Венгрхэр 3:I-уэ хигъащIэри, СССР-м и командэ къыхэхар финалым и Iыхьэ плIанэм нэсащ. Абы хьэрхуэрэгъу къыщыхуэхъуащ Испанием и футболистхэр. АрщхьэкIэ Совет Союзым дипломат зэхущытыкIэ хузимыIэ а къэралым и Iэтащхьэ Франко испанхэр дыдейхэм къадигъэджэгун идакъым. Арати, бэнэныгъэншэу ди топджэгухэр медалхэм щызэныкъуэкъуну кIэух зэпеуэм хэхуащ. Париж щекIуэкIыну зэхьэзэхуэм совет футболистхэм къащыпэплъэрт Югославием, Франджым, Чехословакием я командэ къыхэхахэр.
Финал ныкъуэм чехословакхэм щефIэкIри, ди щIалэхэм Iэмал ягъуэтащ дыщэм щIэбэныну. Абыхэм хьэрхуэрэгъу къахуэхъуащ хэгъэрейхэр хэзыгъэщIа югославхэр.
Лъэныкъуэхэр хуабжьу ерыщу зэпэщIэтащ. Спорт зэныкъуэкъуныгъэм къыхыхьат политикэ Iуэхури - Сталиныр дунейм ехыжа иужькIэ ирапэса фIейхэр ямыдэу Югославием и унафэщIхэм Совет Союзыр бий ящIат.
Джэгум и япэ Iыхьэр югославхэм яхьащ 1:0-у. АрщхьэкIэ, загъэпсэхуауэ къызэрихьэжу, Метревели Славэ бжыгъэр зэхуэдэ ищIыжащ икIи джэгум хухаха зэманыр зэрытемыгъэкIуауэ иухащ.
КъыщIагъуа сыхьэт ныкъуэр и кIэм нэблэгъэпауэ Понедельник Виктор щхьэкIэ дигъэкIа топым СССР-м къригъэхьащ Европэм и чемпионатым и япэ дыщэ медалхэр. ИлъэсиплI ипэкIи Совет Союзымрэ Югославиемрэ щызэпэщIэтат Мельбурн щыIа Гъэмахуэ Олимпиадэм и финалым. Абы щыгъуэми зи насып къикIар дыдейхэрат, 1:0-у текIуэри.
Хьэлэмэтращи, 1960 гъэм щыIа Европэм и чемпионатым и япэ зэхьэзэхуэм и медалхэр къэзыхьа СССР-р, Югославиер, Чехословакиер нобэ дунейм тетыжкъым. Илъэс 30 дэкIри ахэр зэхэщэщэжащ.
Совет Союзым футболымкIэ и командэ къыхэхам и ехъулIэныгъэ нэхъ ин дыдэхэр щызыIэригъэхьар Европэм и чемпионатхэращ. Зи гугъу тщIа зэхьэзэхуэм къищынэмыщIауэ, иджыри щэнейрэ ар финалым щыджэгуащ. АрщхьэкIэ 1964, 1972, 1988 гъэхэм зэрызэкIэлъыкIуэу Испанием, Германием, Голландием къыпикIуэтащ икIи дыжьын медалхэр къылъысащ.
Урысей Федерацэм и Iуэхухэр нэхъ къызэрыгуэкIщ. Зэ закъуэщ ди къэралым и командэ къыхэхам медаль гуэр къыщихьыфар. 2008 гъэм абы Европэм и чемпионатым ещанэ увыпIэр щиубыдащ. Алъандэрэ дэкIа илъэс пщыкIущым гур къыщIэзыубыдэн гуэр щыIакъым. Аращи, иджы щIэзыдзам куэдкIэ дызэрыщыгугъым шэч хэлъкъым.
Сыт хуэдэ Iуэхуми и щIэдзэкIэм куэд елъытащ. АрщхьэкIэ илъэскIэ гувауэ зэхаубла Евро-2020-м и япэ зэIущIэм фIы гуэри къытпигъаплъэртэкъым Урысей Федерацэм футболымкIэ и командэ къыхэхам. Абы хьэрхуэрэгъу къыщыхуэхъуат дунейпсо рейтингым бжьыпэр щызыIыгъ (Бразилиери, Германиери, Аргентинэри, Испаниери, адрейхэри къызэринэкIауэ!) Бельгием и топджэгу лъэрызехьэхэр.
ЗэIущIэм зэрыщIидзэу наIуэ хъуащ Бельгием и футболистхэр ди щIалэхэм куэдкIэ къазэрефIэкIыр. Санкт-Петербург щыджэгу пэтми, абыхэм Урысейм и командэ къыхэхам щхьэкъэIэтыпIэ ирагъэлъэгъуакъым икIи 3:0-у хагъэщIащ.
АрщхьэкIэ, хьэлэмэтращи, апхуэдэу бжыгъэшхуэкIэ къатекIуа пэтми, Черчесов Станислав и гъэсэнхэм иджыри Iэмал хъарзынэ яIэщ зыхэт гупым ехъулIэныгъэкIэ къыхэкIыну. Абы папщIэ дяпэкIэ зыпIэщIэтыну Финляндиемрэ Даниемрэ я командэ къыхэхахэм языхэзри хагъащIэмэ ирикъуфынущ, ещанэ увыпIэр къэзыхь гуэрхэри адэкIэ зэрыкIуэтэнум къыхэкIыу. АрщхьэкIэ Бельгием зэрыдэджэгуам къигъэлъэгъуащ Урысейр зэхьэзэхуэм зэрыхуэмыхьэзыр дыдэр икIи хуабжьу гугъу зригъэхьын зэрыхуейр зы текIуэныгъэ нэхъ мыхъуми къихьын папщIэ.
«В» гупым къыддыхэт Финляндиемрэ Даниемрэ я зэпэщIэтыныгъэм нэщIэбжьэ кърикIуэным зы мащIэ дыдэщ иIэжар. Ар къызэрымыхъуамкIэ фIыщIэ ин къалэжь губгъуэм занщIэу илъэда дохутырхэм. ЗэIущIэм и япэ Iыхьэр щиух дыдэм, икъукIэ жыджэру зыкъэзыгъэлъагъуэ Данием и командэ къыхэхам и гъуащхьауэ Эриксен Кристиан, зэрыжэм хуэдэурэ мэхри, джэлащ. Зи гур къэувыIа щIалэм хуэфэщэн дэIэпыкъуныгъэ ирату сыхьэтым щIигъукIэ джэгур зэпагъэуащ икIи мащIэу зыкърагъэщIэжа иужькIэщ сымаджэщым щашар.
ЗэIущIэм, дауи, щIрагъэдзэжакъым. Абы щыпащар етIуанэ махуэращ. Къэхъуам зи гур ириха Данием и футболистхэм зыкъаужьыжыфакъым икIи финнхэм 0:1-уэ къапикIуэтащ.
АдэкIэ абыхэм зыкъызэраужьыжынум шэч хэлъкъым икIи дыдейхэм щаIущIэну мэкъуауэгъуэм и 21-м ирихьэлIэу аргуэру къару лъэщ, дауи, хъужынущ. Насып яIэмэ, нэхъ ипэIуэкIэ Урысей Федерацэм и футболистхэм Финляндиер хагъэщIэнщ. Ари Санкт-Петербург щекIуэкIынущ икIи тезыгъэгушхуэнухэр куэдынущ.
Евро-2020-м и пэщIэдзэ зэIущIэхэм ящыщу нэхъ къыхагъэщ Нидерландхэмрэ Украинэмрэ я командэ къыхэхахэм я зэпэщIэтыныгъэ дахэр. Ди гъунэгъухэм икIи зы къэралым къыддыхэтахэм къагъэлъэгъуащ дунейм и топджэгу нэхъ лъэщ дыдэхэм япэхъуфын гуп хъарзынэ зэраIэр. 0:2-уэ фIахь пэтми, абыхэм зыкъызэкъуахащ икIи дакъикъэ зытхухым бжыгъэр зэхуэдэ ящIыжыфащ. АрщхьэкIэ къару куэдыIуэ зэрагъэкIуэдам закъригъэщIэжащ: джэгур щиух дыдэм аргуэру зы топ къыхудагъэкIри, 2:3-уэ фIахьащ.
Куэд топсэлъыхь Чехием и гъуащхьауэ Шик Патрик джэгупIэ губгъуэм и кум иту (метр 44,5-кIэ гъуэм пэжыжьэу) Шотландием и командэ къыхэхам топ зэрыхудигъэкIами. Ар апхуэдизу дахэ хъуащи, зы телеканали къэнауэ къыщIэкIынкъым къимыгъэлъэгъуэжауэ.
Европэм и зи чэзу чемпионатым щIидза къудейуэ аращ. Зэхьэзэхуэр зэрекIуэкIыну мазэм къриубыдэу ди нэгу щIэкIынущ иджыри хьэлэмэт куэд. Дыхуейт Урысей Федерацэм и командэ къыхэхари абы фIыкIэ къыщыхэжаныкIыну икIи дэрэжэгъуэ къыдитыну. ЗэкIэ къэхъур нэгъуэщIщ.
