Скульптурэр гъуазджэм и лIэу­жьыгъуэ нэхъ гугъухэм икIи зэман нэхъыбэ зытекIуадэхэм ящыщу къыщIэкIынщ. Ауэ дэтхэнэ лэжьыгъэри тхыдэм, зэманым и щыхьэту къоув, лIыхъужьыр е къэхъукъащIэр гъуджэм къригъэщыжми ярейуэ.
Тэрч къалэм щыщ скульптор ныбжьыщIэ Ащхъуэт Сослъэн и IэдакъэщIэкIым еувэлIэн ипэ, ар зытеухуар куууэ щIеджыкI. итIанэ а Iуэхур сурэту и нэгу къыщIэува нэужь, лэжьыгъэм и ужь йохьэ. Сос­лъэн ищIа скульптурэхэм ящыщу и гум щигъафIэр, мыхьэнэшхуэ зритыр и лъахэм триухуахэрщ. Апхуэдэщ, псалъэм папщIэ, Къэнжалыщхьэ зауэм и фэеплъыр, бжьамий зыIыгъ щIалэ цIыкIум и теплъэр, «Диоген» скульптурэхэр. Ахэр мызэ-мытIэу щIалэм щигъэ­лъэгъуащ выставкэ зэхуэмыдэхэм.
Сослъэн сурэт щIыныр фIыуэ ­илъагъуу и адэ-анэм гу щылъатэм, художественнэ школым ягъэкIуауэ щытащ. Абдеж абы япэу щилъэ­гъуащ адыгэ сурэтыщIхэм - ТхьэкIумашэ Михаил, КIыщ Мухьэдин, Шемякин Михаил сымэ - я IэдакъэщIэкIхэр. Абыхэм я IэщIагъэр ­зигу дыхьа щIалэр нэхъ егугъу ­хъуащ а гъуазджэм и щэхухэр къы­зэритIэщIыным. Гъуазджэм къы­зэрыхуигъэщIар и фIэщ щыхъум, Сослъэн щIэтIысхьащ Владикавказ дэт художественнэ еджапIэм. Абы щIэсыху, ар жыджэру хэтащ гъэлъэгъуэныгъэ зэмылIэужьыгъуэ куэ­дым. 2013 гъэм япэ увыпIэмрэ саугъэт нэхъыщхьэмрэ абы и лэжьыгъэхэм къыщыхуагъэфэщащ «Шемякиным и гъатхэ» зэпеуэм. Учи­лищэр къыщиух илъэсым Ащ­хъуэтыр хэтащ Строгановым и цIэр зезыхьэ академием къызэригъэпэщ дунейпсо олимпиадэм. Абы пашэ зэрыщыхъуам и фIыгъэщ экзамен имыту ар скульптурэмкIэ кафедрэм и япэ курсым, профессор Бурганов Александр и нэIэм щIэтым, зэрыщIэхуар. Апхуэдэу щIалэр Моск­ва къыщыхутащ.
2019 гъэм къиуха еджапIэ нэхъыщхьэм щIэсыху Сослъэн щхьэх имыIэу дунейпсо зэхьэзэхуэхэмрэ щIалэгъуалэ гъэлъэгъуэныгъэ­хэм­рэ хэтащ.
ЩIалэм и Iэдакъэ къыщIэкIахэм яхэтщ СССР-м и цIыхубэ артист, ­Хэку зауэшхуэр щекIуэкIа илъэсхэм Къэбэрдей-Балъкъэрым зи гъащIэр пыщIауэ щыта Этуш Владимир и бюстыр. «Лэжьыгъэр сыщIохъуэпс сыкъыщалъхуа Тэрч къалэм щагъэувыну, Хэку зауэшхуэм щыгъуэ Этуш Владимир Тэрч щIыналъэм щызэуащи. А лIы цIэрыIуэр къызэралъхурэ етIанэгъэ илъэси 100 ирикъунут. Сыхуейт Тэрч къалэм щIыхь зиIэ а цIыхум и фэеплъыр абы ­ирихьэлIэу ягъэувыну», - жеIэ Сос­лъэн.
Иджыпсту Ащхъуэтыр щолажьэ Урысейми дуней псоми зи скульптурэхэр щагъэува, УФ-м и цIыхубэ художник Щербаков Салават и лъэщапIэм. Мы зэманым зэхьэзэхуэм хуе­гъэхьэзыр Невский Александр и фэеплъым и эскизыр.
- СеджэхукIэ, ар школ, лицей, академие ирехъуи, гъэсакIуэфI куэдым сахуэзащи, дэтхэнэми фIыщIэ яхузощI. Щхьэхуэу къыхэзгъэщыну сы­хуейт художественнэ школым сыщезыгъэджа Къатей Арсен, гъуазджэр фIыуэ зэрыслъэгъуам абы и гуащIэ хэлъщ, - дыщIегъу Ащ­хъуэтым.
Сослъэн зэрыжиIэмкIэ, тхыдэм и лIыхъужьхэм я скульптурэ щIыным къызэрымыкIуэу дехьэх. И IэдакъэщIэкI нэхъ купщIафIэхэм ящыщу къэплъытэ хъунущ академиер къыщиухым пщы ХьэтIохъущокъуэ Кургъуокъуэ и фэеплъ ищIауэ щытар. И лъагагъкIэ метрищрэ ныкъуэм щIигъу лэжьыгъэм и купщIэр адыгэ лъэпкъым и хахуагъэмрэ лIыхъужьыгъэмрэт. Псалъэм къы­дэкIуэу жытIэнщи, 2008 гъэм Налшык къалэм и щIыпIэ администрацэм Лениным и цIэр зезыхьэ ­уэрамымрэ Осетинскэмрэ я зэ­пылъыпIэм деж щIыпIэ хухихауэ щытащ а цIыхушхуэм и фэеплъ щагъэувыну.
- Диплом лэжьыгъэм илъэс псо текIуэдащ. Ар зэпкърысхыжын хуей хъуащ, ауэ абы и дэтхэнэ пкъы­гъуэри си щхьэм къинащи, сыт хуэдэ зэманми сеувалIэу щIэрыщIэу схуэ­щIыжынущ, - жеIэ Сослъэн. - Апхуэдэ скульптурэ ин селэжьыну Iэмал сызэриIам мыхьэнэшхуэ иIэщ, си къэухьым зригъэужьащ. Сэ нэхъыбэу си гъуазэр КъБР-м и пащхьэ щиIэ щIыхьым папщIэ ­орденыр зыхуагъэфэща ТхьэкIумащIэ Михаил и Iэдакъэ­щIэкIхэрщ.
Ащхъуэт Сослъэн и мурадхэм ящыщщ Кавказым и щэнхабзэм нэхъ куууэ зыщигъэгъуэзэну, нарт эпосым теухуа фэеплъ зыбжанэ ищIыну. ЩIохъуэпс и IэдакъэщIэкIхэр Урысеймрэ Къэбэрдей-Балъкъэрымрэ я цIыху цIэрыIуэхэм триухуэну.