Къабарты-Малкъар къырал университетде вузну коллективини «Курчатовский институт» миллет илму араны президенти, Россейни илмула академиясыны член-корреспонденти, физика-математика илмуланы доктору Михаил Ковальчук бла тюбешиую болгъанды. КъМКъУ-гъа дагъыда РАН-ны академиги, лазер-информация технологияла, илму приборла ишлеу, медицина физика эмда оптика бла байламлы специалист, Россейде фундаментал тинтиуле жаны бла советни таматасы Владислав Панченко, «Курчатов институт» миллет илму араны директору Марат Камболов да келгендиле.
Ала бла тюбешиуге республикада болгъан энчи билим берген учрежденияланы, Шимал Осетия-Алания, Къарачай-Черкес, Ингушетия республикаланы да бийик окъуу юйлерини келечилери, алимле, илму бла кюрешген жаш адамла, студентле, КъМР-ни талай министерстволарыны бла ведомстволарыны башчылары, орунбасарлары да къатышхандыла. Ушакъны кезиуюнде сёз илму эмда билим бериу организацияланы бирге ишлеулерин кючлендириуню амаллары сюзюлгендиле.
Къонакъла КъМКъУ-ну Прогрессив материалланы бла аддитив технологияланы арасында болгъандыла, ол вузну специалистлерине импортну алышындырыу жаны бла ишни федерал даражада бардырыргъа онг берген шёндюгю оборудование бла жалчытылгъанын кёргендиле. КъМКъУ-ну ректоруну къуллугъун толтургъан Юрий Альтудов арада къаллай илму тинтиуле бардырылгъанлары, ала къайсы производстволагъа сингдирилгенлери бла шагъырейлендиргенди. Бу окъуу юй «Приоритет-2023» программагъа киргенли къаллай жангылыкъла этгенини юсюнден да айтханды.
Владислав Панченко уа, алагъа Уллу Ата журт урушда Хорламны жарыкъ байрамыны аллында Къабарты-Малкъаргъа келирге онг чыкъгъанына ыразылыгъын билдире, Россейни илмула академиясыны президентини атындан залда олтургъанланы байрам бла алгъышлагъанды, КъМКъУ бла бирге мындан ары да кёп жангы программаланы жашауда бардырлыкъларына ышаннганын чертгенди.
Михаил Ковальчук, КъМКъУ-да илму тинтиуле шёндюгю заманнга тийишлиликде бардырылгъанларын чертип, Курчатовский институт бла бирге ишлеу университетде болгъан илму онгланы бютюн бийик даражагъа чыгъарыргъа себеплик этеригине ийнаннганын айтханды. Андан сора республикабызны илмусуна уллу магъананы тутхан иш да болгъанды – Михаил Ковальчук «Биология къоркъуулу эмда табийгъатдача технологияла» деген темагъа лекция окъугъанды.
Курчатовский институт къыралыбызны илму эмда технологиялы айныууна къаллай къыйын салгъанын айтханды. Бу илму ара бюгюнлюкде атом тинтиуледен сора да, кёп башха илму ишле бла кюрешгенин да чертгенди.
– Бюгюнлюкде жалынчакъсыз къыралда жашай эсек, ол къачан эсе да бирде къырал башчыла ядер кючню тинтиуню юсюнден оноуну къабыл этгенлерини хайырынданды, – деп, шёндю баш стратегиялы борчланы тюз тохташдырыуну магъанасы уллу болгъанын чертгенди.
Институтну беш жылгъа программасыны юсюнден айта, Михаил Ковальчук, анда жангы производство жарашдырыллыгъын, жангы материалла къураллыкъларын, шёндюгю заманны атом кючю жарашдырыллыгъын, плазманы эмда башха затланы физикасын, ол санда миллет къоркъуусузлукъ жаны бла ишле да бардырыллыкъларыны юсюнден айтханды.
Михаил Валентинович белгилегеннге кёре, институт тинтиулерин бек алгъа ядерный энергетика адамны жашауун ырахатлы этер мурат бла бардырады.
Москвачы алим Шимал Кавказны эмда башха федерал округланы субъектлерине жолоучулугъу не мурат бла къуралгъанын да билдиргенди «Биз жер-жерледе алимлени жетишимлери бла шагъырейленирге сюебиз, бек башы уа – ара шахарыбызны бла регионланы илму эмда окъуу организацияларыны араларында байламлыкъланы къурауду», – дегенди ол. Михаил Валентинович КъМКъУ-ну келечилерин Курчатовский институтха чакъыргъанды. «Келигиз, кёргюзтюр затларыбыз бардыла. Студентле, аспирантла, башхала да стажировканы ётерге боллукъдула. Биз илму байламлыкъланы кючлендирир ючюн, сизде конференцияла бардырып башларыкъбыз», – дегенди.
Ол кезиуде уа КъМКъУ-ну студентлери башха залда Интернетни болушлугъу бла башха лекциягъа тынгылагъандыла. Ол башларны аллында Марат Камболов РФ-ни Президентини Указы бла 2023 жылда «Курчатовский институт» илму араны 80-жыллыгъы эмда аны къурагъанла И.В. Курчатов бла А.П. Александров туугъанлы 120 жыл толгъанын белгилериклерини юсюнден билдиргенди. Андан сора ол Михаил Ковальчукну И.В.Курчатовну алтын майдалы бла саугъаланнганы бла алгъышлагъанды.
Тюбешиуню ахырында къонакъла Къабарты-Малкъар къырал университетде окъуп эмда ишлеп Ата журтну эркинлигин къоруулай жан бергенлени хурметине ишленнген эсгертмеге гюлле салгъандыла.
Холаланы Марзият. Суратла авторнудула.
