Лъэпкъ зэхущытыкIэхэр джынымрэ абы епха Iуэхухэр егъэфIэкIуэнымрэ Куэцэ Елбэрд пасэу дихьэхащ, бзэхэр щаджу Пятигорск дэт къэрал университетым (ПГЛУ) 2009 - 2014 гъэхэм щыщIэса зэманым. Иджыпсту ар КъБР-м Граждан жылагъуэ IуэхущIапIэхэм ядэлэжьэнымрэ лъэпкъ IуэхухэмкIэ и министерствэм и къудамэм и IэщIагъэлI-эксперт нэхъыщхьэщ. 2015 гъэм къыщыщIэдзауэ лъэпкъ Iуэхухэмрэ дин IуэхущIапIэхэм ядэлэжьэнымрэ хуэунэтIа лэжьыгъэхэр щIалэм ирегъэкIуэкI.
Елбэрд ящыщщ зи къэухьымрэ щIэныгъэмрэ зэпымыууэ хэзыгъахъуэ цIыхухэм. 2010 гъэм ар Лондон дэт St.Giles колледжым бзэхэр джыным теухуауэ стажировкэ щыIащ. ПГЛУ-м Къэрал, муниципальнэ Iуэхухэр зехьэнымкIэ и къудамэм щыщеджэ зэманым ар мазэкIэ щыIащ Америкэм и Небраскэ штатым дэт Hastings колледжым. Лъэпкъ зэмылIэужьыгъуэхэм къыхэкIахэр зэрызэдэгъуэгурыкIуэр джыным Куэцэм адэкIи пищэн мурад иIэти, а IуэхухэмкIэ нэхъыфI дыдэу Кавказ Ищхъэрэм къыщалъытэ егъэджакIуэ Аствацатуровэ Майе зыпищIэри, и диплом лэжьыгъэр, Псыхуабэ къалэм лъэпкъ зэхущытыкIэхэр зэпIэзэрыт щыщIынымрэ лъэпкъ Iуэхухэм зыщегъэужьынымрэ теухуар, абы и деж щитхащ.
А псом къадэкIуэу, щIалэр гъуазджэми, тхыдэми, щэнхабзэми дихьэхырти, 2011 гъэм заочнэу ар щIэтIысхьэжащ Кавказ Ищхъэрэ федеральнэ университетым дизайнымкIэ и факультетым.
IэщIагъэ зригъэгъуэта нэужь, Елбэрд и зэфIэкIхэм КъБР-м Граждан жылагъуэ IуэхущIапIэхэм ядэлэжьэнымрэ лъэпкъ IуэхухэмкIэ и министерствэм мазэ зыбжанэ къыщыкIэлъыплъри, къулыкъу къыхуагъэфэщащ. 2018 гъэм КъБР-м Гуманитар къэхутэныгъэхэмкIэ и институтым епхауэ аспирантурэр къиухащ, иджыпсту и диссертацэ лэжьыгъэм йолэжь. Ар теухуащ XX лIэщIыгъуэм и етIуанэ Iыхьэмрэ XXI и пэщIэдзэмрэ Тыркум хэхэс щыхъуа адыгэхэм я щэнхабзэр къызэрекIуэкIам.
2017 гъэм къыщыщIэдзауэ илъэсищкIэ Куэцэр КъБР-м и ЩIалэгъуалэ правительствэм граждан жылагъуэ IуэхущIапIэхэм ядэлэжьэнымрэ лъэпкъ IуэхухэмкIэ и министру щытащ. Апхуэдэуи къэрал IуэхущIапIэхэм я лэжьакIуэхэм я профсоюзым и щIалэгъуалэ советым ар хэтщ, лъэпкъ Iуэхухэмрэ дин зэхущытыкIэхэмкIэ республикэ комиссэм и секретарщ, Кавказ Ищхъэрэм къыщызэрагъэпэщ зэхыхьэ куэдым - ахэри лъэпкъ, дин, политологие Iуэхухэм епхауэ - щIэх-щIэхыурэ ирагъэблагъэ.
Елбэрд зэрыжиIэмкIэ, мы гъэм яIа мурадхэмрэ зыхуагъэувыжа къалэнхэмрэ псори зрагъэхъулIэным коронавирусым и зэран екIами, министерствэм лэжьыгъэ щхьэпэ куэди хузэфIэкIащ. Куэцэр мы гъэм «Зэныбжьэгъугъэм и гъуазэхэр - ТекIуэныгъэм и махуэр псоми ди зэхуэдэщ» урысейпсо Iуэхум (ди республикэм мы гъэм ещанэу щрагъэкIуэкIащ) и щIыналъэ координатору щытащ. Апхуэдэуи шыщхьэуIу мазэм абы къызэригъэпэщащ лъэпкъ лагерыр. Министерствэм и проект нэхъ цIэрыIуэ дыдэхэм ящыщу мы гъэм 11-нэу ирагъэкIуэкIащ «Зэныбжьэгъугъэ» Iуэхур. И мыхьэнэкIэ нэхъ къыкIэрымыхуу зи цIэ къиIуапхъэ лэжьыгъэхэм ящыщщ «Къэбэрдей-Балъкъэрыр псоми ди унэщ» зэхыхьэр. Ар траухуат республикэм, къапщтэмэ, Кавказым къыщекIуэкI политикэм епха Iуэхугъуэ нэхъыщхьэхэм, щIыналъэм щыщыIэ гугъуехьхэмрэ абыхэм я хэкIыпIэхэр къызэралъыхъуэмрэ цIыхубэм ягурыгъэIуэным.
- Ди гуапэ зэрыхъунщи, нобэ ди республикэм лъэпкъ зэхущытыкIэхэр щызэпIэзэрытщ. Ар къагъэлъагъуэ илъэс зыбжанэ хъуауэ зэкIэлъыпыту екIуэкI социологие къэхутэныгъэхэм. Къэбгъэлъагъуэмэ, зэупщIахэм я процент 90-м апхуэдэ еплъыкIэ яIэщ икIи я гъунэгъу лъэпкъхэм тэмэму зэрахущытыр жаIащ, - къыхегъэщ Куэцэм. - Абы щыгъуэми мы Iуэхур зи пщэ дэлъ ди IуэхущIапIэм хуэдэхэр федеральнэ мыхьэнэ иIэным и мызакъуэу, щIыналъэхэми щылэжьэн зэрыхуейм шэч хэлъкъым. Куэдрэ урохьэлIэ гугъуехь зыIууахэр лъэпкъ Iуэхум хуагъэкIуэжу. Динымрэ лъэпкъ зэхущытыкIэхэмрэ я мыхьэнэр дэтхэнэ цIыхуми и дежкIи щхьэхуэщ, а тIум я гъунапкъэр зэхегъэщIыкIыным мыхьэнэшхуэ иIэщ. Нобэ Нагорнэ Карабахым къыщекIуэкIыр абы и щапхъэщ. Шэч хэмылъу, апхуэдэ гуэр - зэгъусэу псэу лъэпкъитI илъэс пщIы бжыгъэкIэ зэбий щIэхъун щхьэусыгъуэ - къэхъуну дыхуейкъым. Лъэпкъ зэхущытыкIэхэм уелэжьын щхьэкIэ Iэмал имыIэу тхыдэм фIыуэ хэпщIыкIын, ар къыбгурыIуэн хуейщ. Сыту жыпIэмэ, щытыкIэр зэхагъэзэрыхьын щхьэкIэ и нэхъыбапIэм къагъэсэбэпыр а Iэмалращ - блэкIар мызахуэу къыщIрагъэдзыныр. 2015 гъэм Лъэпкъ IуэхухэмкIэ федеральнэ агентствэ къызэрагъэпэщауэ щытащ. Совет зэманым щыгъуэ апхуэдэ IуэхущIапIэ щыIа пэтми, иужькIэ зэман кIыхькIэ ар лэжьатэкъым. Сыщеджэ зэманым сегупсысырт дауэ апхуэдиз лъэпкъ зэмылIэужьыгъуэ куэд зэрыс къэралышхуэм а Iуэхум елэжь апхуэдэ IуэхущIапIэ зэрыщымыIэнур, жысIэу. Нобэ зи гугъу сщIы лэжьыгъэр зэтеубла хъуащи, абы и лъэныкъуэкIэ Iуэхур зэредгъэфIэкIуэну Iэмал псори къыдогъэсэбэпыф. Къапщтэмэ, нэрылъагъущ къэралым исхэр нэхъыфIу зэхущыт зэрыхъуар. Кавказым щыпсэухэр къапщтэмэ, илъэси 10 ипэкIэ абыхэм ятеухуауэ яIа еплъыкIэхэм нобэ куэдкIэ зихъуэжащ. Ар и фIыщIэщ щIыналъэ унафэщIхэри мы Iуэхум жыджэру зэрелэжьым.
Елбэрд жыджэру и зэфIэкI хелъхьэ республикэм къыщызэрагъэпэщ зэхыхьэ зэмылIэужьыгъуэ куэдым. Абыхэм ящыщщ «Лъэпкъхэм я беягъэр», «Дин зэхуэмыдэхэр щызэкъуэт», «Лъэпкъхэм я зэныбжьэгъугъэм и дамыгъэ», «Полк уахътыншэ», «Лъэпкъ Iуэрытх», «Динымрэ зызэхэщIыкIынымрэ» Iуэхугъуэхэр.
КъищынэмыщIауэ, Куэцэм мы гъэм иригъэкIуэкIащ Террорым пэщIэтыным и махуэмрэ Налшык къыщытеуам хэкIуэда хабзэхъумэ лэжьакIуэхэм я фэеплъ махуэмрэ ятеухуа онлайн-флешмобхэр. Мыпхуэдэу лэжьыгъэм хуэпабгъэ щIалэгъуалэхэр республикэм зэриIэр ди гуапэщ, щIэх-щIэхыурэ я ехъулIэныгъэхэр зэхэтхынуи дыщогугъ.