Адыгэ Республикэм и псы нэхъ ин дыдэхэм ящыщ Щхьэгуащэ и тIуащIэ бгъуфIэшхуэм ищхьэхэмкIэ щыIэ Гъуазэрыплъ къуажэ цIыкIум егъэщIылIа Iэгъуэблагъэм зыщхьэщиIэтыкIауэ нэхъ узыIуплъэ Iуащхьэ джафэ зэпэхъуреишхуэм «Iэбагъуэ» - кIэ йоджэ.
Мэз IувыжьхэмкIэ къэухъуреихьыжа жылэ цIыкIум укъыщежьэу, а бгым и щхьэкIэм нэс лъэсу удэкIынумэ, километр II хуэдиз къызэбнэкIынущ. А гъуэгуанэм ику иту сыхьэти 6 - 8 токIуадэ.
Iэбагъуэ метр 2689-рэ и лъагагъщ. Абы ищхъэрэкIэ гъэза и джабэ нэкIухэм къыщожьэ Щхьэгуащэ сэмэгу лъэныкъуэмкIэ щыхэлъэдэж МэлкIапэ псы бгъунж цIыкIум и къуэпсхэр. Мы Iуащхьэм къегъэщIылIа Iэгъуэблагъэр Кавказ къэрал биосферэ мэзкъуэдым и щIыналъэм хохьэ. «Iэбагъуэ» - кIэ йоджэ а бгым къедза шытхми, и бгъуитIымкIэ щыIэ хъупIэхэми.
Филологие щIэныгъэхэм я доктор, профессор КIуэкIуэ Джэмалдин «Адыгская (Черкесская) топонимика» зыфIища и тхылъым къызэрыщигъэлъэгъуамкIэ, «Iэбагъуэ» фIэщыгъэр IыхьитIу зэхэтщ: «Iэ» - рэ «багъуэ» - у, «Iэщыр щыбагъуэ», «Iэщым лы щищI» мыхьэнэхэр къарыкIыу. ФIэщыгъэр япэщIыкIэ зытеIукIауэ хуагъэфащэр мы щIыпIэм щыпэрыхьэт хъупIэхэрщ.
А лъэныкъуэмкIэ я еплъыкIэхэр зэтохуэ щIыпIэцIэхэр зэхуэхьэсыжыным, джыным илъэс куэдкIэ яужь ита, Адыгэ Республикэм щыпсэуа щIэныгъэлI Мэрэтыкъуэ Къасым, «Кавказым и топонимикэ псалъалъэ» тхылъ гъуэзэджэр къыдэзыгъэкIа Твёрдый Александр, «Кубаным и топонимикэм теухуа очеркхэр» лэжьыгъэ купщIафIэр дунейм къытезыгъэхьа Ковешников Владимир сымэ, нэгъуэщIхэми.
Мыри къыхэгъэщыпхъэщ. Зи гугъу тщIы бгыр зыщхьэщыт Гъуазэрыплъ жылэ цIыкIум ищхьэхэмкIэ «Iэбагъуэ» зыфIаща хьэщIэщ зэпэщ къыщызэрагъэпэщащ, сыт и лъэныкъуэкIи иджырей мардэхэр и тегъэщIапIэрэ нэгузыужьыпIэу.

КЪУМАХУЭ Аслъэн.