КъМР-ни Парламентинде «Пётр I туугъанлы 350-жыллыгъына: динсиз дуния эмда диннге табыныу» 30-чу халкъла аралы рождестволу билим бериу окъууланы чеклеринде 6-чы регион Рождестволу парламент тюбешиу бардырылгъанды. Анга Черкесскни бла Пятигорскну архиепископу Феофилакт, КъМР-ни граждан обществону институтлары бла байламлыкъ жюрютюу эм миллетлени ишлери жаны бла министрини къуллугъун толтургъан Анзор Курашинов, КъМР-ни Мусульманларыны дин управлениясыны таматасыны орунбасары Алим Сижажев, Нальчик округну благочинныйи Валентин Бобылёв, тарых илмуланы доктору Алексей Абазов, КъМР-ни Парламентини депутаты Бечелланы Людмила эм Александровская станицаны орта школуну устазы Галина Шиляго къатышхандыла.
Тюбешиуню башлай, КъМР-ни Парламентини Председатели Татьяна Егорова бу ишге онлайн халда энттада 10 билим бериу учреждение къошулгъанларын билдиргенди. Келир жыл саулай да къыралда Пётр Биринчини 350-жыллыгъы кенг белгилениригин эсге салып, ол бу патчах Россейни къуралыууна болмагъанча уллу къыйын салгъанын чертгенди.
-Россейни жангы ызгъа, Европалы къыралла бла тенгшиликге Пётр Биринчи чыгъаргъанын барыбыз да билебиз. Аны себепли аны юбилейи бла байламлы жумушла тийишли даражада ётериклерине ийнанама, - дегенди спикер.
Ызы бла Феофилакт сёлешгенди.Ол бек алгъа КъМР-ни Парламентине ыразылыгъын билдиргенди. «Мында не заманда да магъаналы темалагъа ушакъ бардырыргъа хазырдыла. Былайда Татьяна Борисовна чертгенича, Пётр Биринчи къыралны къуралыууна уллу къыйын салгъанладан бириди. Аскер флот, архитектура, маданият дегенча затла аны заманында кюч алып, жангы даражагъа чыкъгъандыла. Ол кезиуде Россей иги да алгъа атлагъан эди. Европада болгъан жангычылыкъланы ол жашаугъа сингдиргенди. Аны бла бирге динни да унутуп къоймагъанды, - дегенди.
Тарых илмуланы доктору Алексей Абазов а кесини докладында Пётр патчахны кезиуюнде Россейде биринчи губернияла, уездле, уезд сюдле къуралгъанларыны юсюнден айтханды. «Къыралны 18-чи ёмюрдеги тарыхын андан айырып тинтир онг окъуна жокъду, - деп белгилегенди ол.
Анзор Курашинов а республиканы айныуунда динни магъанасыны юсюнден докладында озгъан ёмюрню 90-чы жылларындан башлап билдириу этгенди. Ол айтханнга кёре, бюгюнлюкде министерство адамла хар тюрлю диннге да сый берирча, бир бирге тёзюмлю болурча этиуге энчи эс бурады. Андан сора да, коммерциялы болмагъан организацияланы ишлерине да дайым кёз-къулакъ болады. Ведомствону ёсюп келген тёлюню патриот ниетде юйретиуге жораланнган эмда дин бла байламлы программалары грантлагъа тийишли боладыла. Сёз ючюн, быйыл ала 9 миллион сомгъа грантла алгъандыла.
Алим Сижажев а, ДУМ-ну башчысы Хазретали Дзасежев жыйылугъа саулугъу бла байламлы къатышалмагъанын билдирип, аны алгъыш сёзюн окъугъанды. Ол, бюгюнлюкде дин бла байламлы кёп жарсыулу ишле бола тургъанларын чертип, аллай затладан жаш адамла кенгде болурча амалланы излерге кереклисин билдиргенди.
- Дин адам улуну игилик этерге чакъырады. Кёпле уа аны кеси сейирлеринде хайырлана, сыйын тюшюредиле. Аллай затланы болдурмау - бизни борчубузду. Аны себепли къырал бла дин биригиуле бирге ишлеселе хайырлы боллукъ сунама. Ислам - ол мамырлыкъны диниди. Алай бир-бир тапсыз ишлени хаталарындан ол дунияда бек кёплени сезимлеринде терроризм бла байламлы ыз къойгъанды. Аны себепли,тюз ызны къурап, адамлагъа керти халны ангылатыргъа керекбиз,- дегенди Алим Сижажев.
Бечелланы Людмила уа Пётр патчахны Россейде биринчи театрланы къураргъа кюрешгенини юсюнден билдириу этгенди: 1702 жылда патчах 400 адам сыйыннган театрны къурулушун бардырып, ачхан эди. Алай сахна оюнла немис тилде бардырылгъанлары себепли оруслуланы алагъа артыкъ сейирлери болмагъанды. Алай бла тёрт жылдан аны Россейни Европалы театр искусствогъа къаршы этиу жаны бла башламчылыгъы тохтап къалгъан эди.
Андан тышында да, Пётр Биринчи театрдан ол политика бла байламлы энчиликлени халкъгъа жетдиририн излегенди. 1720 жылда патчах кезиулю театрны Петербургда ачаргъа таукелленеди. Алай анда да халкъны искусствону бу тюрлюсюне артыкъ сейири болмагъанды.
КъМР-ни Парламентини Билим бериу, илму эм жаш тёлюню ишлери жаны бла комитетини председатели Нина Емузова уа ёсюп келген тёлюню юйретиуге энчи эс бургъанды. «Бюгюнлюкде дагъыда бир жарсыу барды. Сёз ючюн, бюгюнлюкде сабийледен:«Мен театргъа неда музейге барлыкъ эдим», - дегенни эшитирик тюйюлсе. Алай телефон неда шёндюгюлю сагъатла сюеме, дегенни уа эшитириксе. Аны айтханым, ёсюп келген тёлюню асламысы искусстводан кенгдеди. Ол кемчиликни кетериуню амалларын излерге керекди», - дегенди ол.
Ахырында спикер Татьяна Егорова айтылгъан затланы барысын да тюзге санагъанды эм жууукъ заманнга уллу борчла салыннганларын, иш кёп боллугъун белгилегенди.
Таппасханланы
Аминат.
