Спорт зэфIэкI лъагэхэр зыIэрагъэхьэну хущIокъу

Къэбэрдей-Балъкъэрым и хабзэгъэув IэнатIэм и унафэщI Егоровэ Татьянэ я пашэу КъБР-м и Парламентым и президиумым и зи чэзу зэIущIэ екIуэкIащ. 

«Правительствэм и сы­хьэ­тым» къриубыдэу къытеувыIащ «КъБР-м физическэ щэнхабзэмрэ спортымкIэ унэтIыныгъэм иIэ бгъэ­ды­хьэкIэр зэпIэзэрыт щIыным  и IуэхукIэ» республикэ Уна-фэр гъэзэщIа зэрыхъум. Зэпкърыхауэ абы къыщып­сэлъащ КъБР-м спортымкIэ и министр Хьэсанэ Ислъам         и  гугъу ищIащ и унафэм щIэт IэнатIэм нэхъыщхьэу иригъэкIуэкI лэжьыгъэхэм: цIыхубэ физкультурэмрэ ехъу­лIэныгъэ лъагэхэм я спортымрэ зегъэужьыным, адаптивнэ спортым зегъэубгъунымрэ зи узыншагъэм щыщIэныгъэ зиIэхэр физическэ щэнхабзэм къыхэ­шэ­ным, спорт инфраструктурэмрэ материально-тех­ническэ лъабжьэмрэ гъэбы­дэным. 
Министрыр зэреплъымкIэ, цIыхубэ спортым зегъэу­жьыныр, зэпыу имыIэу цIыхухэр физическэ щэнхабзэмрэ спортымкIэ зыгъэ­сэныгъэхэм къыхэшэныр унэтIыныгъэ нэхъыщхьэхэм ящыщщ, икIи, икIэм-икIэжым, аращ лъэпкъым и узыншагъэр къызэралъытэр. 
Спорт-цIыхубэ зэхьэ­зэ­хуэхэр къызэрагъэпэщ, 2021 гъэм зыхуагъэувыжа зэпыу имыIэу физическэ щэнхабзэмрэ спортымкIэ зызыгъа­сэхэм я бжыгъэр псори зэ­хэту процент 48,1-м нагъэ­сын папщIэ.

ИкъукIэ сэбэпынагъышхуэ къитащ «Лэжьыгъэмрэ зыхъумэжыныгъэмрэ сыхуэхьэзырщ» урысейпсо физкультурэ-спорт комплексыр егъэфIэкIуэным ехьэлIа лэжьыгъэм. 2021 гъэм къриубыдэу ГТО-м къызэщIиубыдэ Iуэхугъуэхэм хэтащ цIыху миниплIым щIигъу, абыхэм ящыщу минитIым нэблагъэм къызэрыхэжаныкIа дамыгъэхэр къыхуагъэфэщащ. 
Доклад зыщIам къызэрыхигъэщамкIэ, республикэм щолажьэ спорт инвентаррэ зыхуэныкъуэ IэмэпсымэхэмкIэ, автотранспорт хэхакIэ къызэгъэпэща цIыхуи 100-м щIигъу зыщызыгъасэ Спорт-адаптивнэ школыр. Зи узыншагъэм щыщIэныгъэ зиIэхэм я деж спорт лIэужьы­гъуэхэм зыщегъэужьыным хуэунэтIауэ спорт зэхьэзэхуэм куэд ирагъэкIуэкI. 2021 гъэм Нарткъалэ къыщызыIуахащ зи узыншагъэм щыщIэныгъэ зиIэ сабийхэм папщIэ ­центр. Ар зи нэIэ щIэт министерствэм спорт инвентаррэ IэмэпсымэхэмкIэ къызэригъэпэщащ. 
ЦIыхубэ спортымрэ спорт инфраструктурэмрэ зыу­жьы­ныгъэ игъуэтым къыдэкIуэу гулъытэ хэха хуащI зэфIэкI лъагэхэм я спортым зегъэужьыным. КъБР-м щолажьэ физическэ щэнхабзэмрэ спортымкIэ IэнатIэхэм епха спорт школ 47-рэ, Къэбэрдей-Балъкъэрым и командэ къыхэхахэр щагъэхьэзыр центрымрэ «Спартак-Налшык» профессионал футбол клубымрэ. А IуэхущIапIэхэм спорт лIэужьыгъуэ 38-м зыщыхуагъасэ цIыху мин 36-м щIигъу. Спорт IуэхущIапIэ 16-м ягъэхьэзыр зэфIэкI лъагэ зиIэ спортсменхэр икIи олимп резервым и школ дамыгъэхэр яIэщ. 
Мы гъэм министерствэмрэ щIыналъэхэм я спорт федерацэхэмрэ зэгъусэу Iэтауэ ирагъэкIуэкIащ спорт зэхыхьэ 250-рэ. Абыхэм ящыщу 90-р щIыналъэхэм зэдай, урысейпсо, дунейпсо мыхьэнэ яIэщ. 
2021 гъэм республикэм и спортсменхэр хэтащ дуней­псо, урысейпсо зэхьэзэхуи 127-м. Спортсмен 375-рэ абы­хэм къыщыхэжаныкIащ е щытекIуащ. 
Къыхэгъэщыпхъэщ, Къэбэрдей-Балъкъэрым и лIы­кIуэхэу Ласицкене Мариерэ Акименкэ Михаилрэ атлетикэ псынщIэмкIэ Урысей Федерацэм и командэ къыхэхам зэрыраджар икIи Ласицкене чемпион щыхъуа XXXII гъэмахуэ Олимп джэгухэу Токио щекIуэкIам зэрыхэтар. 
Набдзэгубдзаплъэу кIэлъоплъ спорт лIэужьыгъуэ нэхъыщхьэхэм. Урысей Федерацэм и командэ къыхэхахэм хуэфэщэн резерв гъэхьэзырын папщIэ КъБР-м щыгъэуващ спорт лIэужьыгъуэ нэхъыщхьэу 14. 
Хьэсанэр зытепсэлъыхьа Iуэхугъуэ нэхъыщхьэхэм ящыщщ унэтIыныгъэр IэщIагъэлIхэмкIэ къызэгъэпэ­щыныр, республикэм и тренерхэм ягъэзэщIа лэжьыгъэхэм, КъБР-м и командэ къыхэхахэр щагъэхьэзыр цент­рым зэфIигъэкIа и Iуэхугъуэхэм, спортым допингыр къыщыгъэсэбэпыным ебэныным ехьэлIа программэхэм я гугъу ищIащ. КъыдэкIуэу, ар къытеувыIащ спорт объект зыбжанэ лэжьэн зэрыщIадзам, республикэм ис цIыхухэм физическэ щэхабзэмрэ спортымкIэ зэпыу имыIэу загъэсэныф, гъащIэ узыншэ ирахьэкIыфын папщIэ ирагъэкIуэкIа лэжьыгъэхэм.
И къэпсэлъэныгъэм и кIэухыу Хьэсанэ Ислъам къыхи­гъэ­щащ, спорт инфраструктурэм и зыужьыныгъэм адэкIи къыпащэну зэримурадыр. Абы хохьэ Налшык къалэ мылылъэ утыкум и ухуэныгъэмрэ республикэм щыIэ материально-техникэ лъабжьэр къызыхуэт щымыIэу зэгъэпэщыжынымрэ. 
Зэпсэлъэныгъэхэм Егоровэ Татьянэ къыщиIэта Iуэху­гъуэхэр ехьэлIащ республикэм и бгы-лыжэ спортым зегъэужьыным, Прохладнэ районым и спортсменхэмрэ тренерхэмрэ я ехъулIэныгъэхэр къэпщытауэ ар адрей щIыпIэхэм хэпщэным, Налшык щаухуэ мылылъэ утыкум щылэжьэну тренерхэр гъэхьэзырыным, Къэбэрдей-­Балъкъэрым спорт-адаптивнэ школхэмрэ секцэхэмрэ я бжыгъэм хэгъэхъуа зэрыхъун Iэмалхэм. 
Министрым къыхигъэщащ бгы-лыжэ школым и еджа­кIуэ псори Iуащхьэмахуэ районым зырыщыщыр. Абы къы­дэкIуэу IэнатIэм егъэхьэзыр республикэм и адрей районхэм сабийхэр кърашурэ егъэджа зэрыхъун программэр.
ЩIымахуэ спорт лIэужьыгъуэхэм ехьэлIа псалъэмакъыр къыпищэу Хьэсанэм жиIащ хоккеймкIи фигурнэу мылым къыщыжыхьынымкIи тренерхэм лъэIу тхыгъэхэр къызэрагъэхьыр, абы и фIыгъэкIи мылылъэ утыкур гъэлэжьэным ехьэлIауэ лъэпощхьэпо зэрыщымыIэнур. 
Спорт-адаптивнэ школхэм я бжыгъэр хэгъэхъуэным ехьэлIа упщIэм жэуап къриту министрым къыхигъэщащ республикэм и район куэдыр спорт Iэмэпсымэ хэхахэмкIэ къызэрызэрагъэпэщыр. Зи узыншагъэм щыщIэныгъэ иIэхэм папщIэ школ хэхахэр къызэгъэпэщыным гугъуехь зыбжанэ зэрыпылъым арэзы техъуа нэужь, доклад зыщIам къыхигъэщащ а унэтIыныгъэм ехьэлIа лэжьыгъэхэр щIыналъэхэми жыджэру щрагъэкIуэкIын хуейуэ икIи а щытыкIэр зэпIэзэрыт щIынымкIэ депутатхэр сэбэп къахуэхъуну захуигъэзащ. 
КъБР-м и Парламентым щыIэ «Захуагъэ здэщыIэ Урысей - Пэжым и телъхьэу» фракцэм и унафэщI Кебеков Вла­димир къыхигъэщащ Лэскэн муниципальнэ райо­ным зыхуей хуэгъэза спорт комплекс зэрыдэмытыр икIи министерствэм елъэIуащ щытыкIэм я нэIэ трагъэтыну. 
КъБР-м и Парламентым ЛэжьыгъэмкIэ, социальнэ политикэмрэ узынышагъэр хъумэнымкIэ комитетым и унафэщIым и къуэдзэ Безгодькэ Владимир къыхуриджащ спортым зыщыхуагъэсэн утыку нэхъыбэIуэу республикэм и районхэмрэ Налшык къалэрэ щаухуэну. 
ЕхъуэлIэныгъэ лъагэхэм я спортым щытепсэлъыхьым КъБР-м и Парламентым Экономикэ политикэмкIэ, инновационнэ зыужьыныгъэмрэ хьэрычэтыщIэмкIэ и комитетым и унафэщI Iэпщэ Заур жиIащ, иужьрей илъэсхэр къэмыхъуауэ, Токио щекIуэкIа Олимп джэгухэм бэнэкIэ лIэужьыгъуэхэмрэ атлетикэ хьэлъэмкIэ Къэбэрдей-Балъкъэрым щыщ спортсмен зэрыхэмытам зэригъэпIейтейр.
«Правительствэм и сыхьэтым» хэтахэр къищынэмы­щIауэ, тепсэлъыхьащ «Спартак-Налшыкым» щIэгъэ­къуэн хуэхъуным, республикэм и еджапIэ нэхъыщхьэхэм спорт унэтIыныгъэмкIэ иIэ къудамэхэр къыхэзыххэр щIэгъэтIыс­хьэнымкIэ сэбэп хъуным, нэгъуэщIхэми.
КъБР-м и Парламентым Физическэ щэнхабзэмкIэ, спортымрэ туризмэмкIэ и комитетым и унафэщI Бэрэ­гъун Арсен къыхигъэщащ, 2021 гъэм узыфэ зэрыцIа­-   лэм и зэранкIэ щыIа зэпыIудзыныгъэхэм емылъытауэ, ­КъБР-м СпортымкIэ и министерствэм физическэ щэнхабзэмрэ спортымрэ ехьэлIа программэхэм япкъ иту спорт зэхы­хьэхэр зэрыригъэкIуэкIар. Гу лъаригъэтащ Къэбэрдей-Балъкъэрым и спортсменхэм зэфIэкI лъагэхэр зэры­зы­Iэрагъэхьам. 
«Правительствэм и сыхьэтым» кърикIуахэм япкъ иткIэ IэнатIэ зэмылIэужьыгъуэхэм чэнджэщ щхьэхуэхэр ­хуагъэхьащ. 
* * *
Депутатхэр тепсэлъыхьащ КъБР-м и Парламентым КIэлъыплъыныгъэмрэ регламентымкIэ и комитетым и унафэщI Кансаевэ Еленэ къыхилъхьа 2022 гъэм и гъатхэ зэхуэсым КъБР-м и Парламентым къыщыпэщылъ лэ­жьыгъэхэм. Зыхуэгъэза комитетхэм нэгъэсауэ зэпкъраха нэужь, документыр республикэм и хабзэгъэув IэнатIэм и зи чэзу зэхуэсым къыщаIэтынущ. 
Депутатхэм я зэхуэсым щыхэплъащ адвокат лэжьыгъэхэм, налог щытыкIэ щхьэхуэм, УФ-м и хьэрычэтыщIэ мащIэмрэ курытымрэ, экологием, УФ-м и Налог, Бюд­жет, ЩIы кодексхэм ехьэлIа къэрал унафэхэм я проектхэм, Урысей Федерацэм и адрей щIыналъэхэм къагъэхьа жэрдэмхэмрэ Iуэхугъуэхэмрэ.
«Iуэху зэмылIэужьыгъуэхэр» Iыхьэм КъБР-м и Парламентым ПромышленностымкIэ, транспортымкIэ, зэпы­щIэ­тыныгъэмрэ гъуэгу хозяйствэмкIэ и комитетым и уна­фэщI Байдаев Салихь и лэжьэгъухэр щыгъуазэ ищIащ «КъБР-м и траспорт Iуэхутхьэбзэм и фагъымрэ шына­гъуэншагъымрэ егъэфIэкIуэнымрэ ехьэлIа Iуху­гъуэхэм теухуауэ» КъБР-м и Парламентым и президиумым и чэнджэщхэр зэрагъэзащIэм. «КъБР-м и еджапIэхэм зэпыIу­дзауэ зэрырагъаджэ Iэмалхэр къызэрыщагъэсэбэпым ехьэлIа Iуэхугъуэхэм теухуауэ» КъБР-м и президиумым и унафэр гъэзэщIа зэрыхъум яхутепсэлъыхьащ Парламентым ЕгъэджэныгъэмкIэ, щIэныгъэмрэ щIалэгъуалэ IуэхухэмкIэ и комитетым и унафэщI Емуз Нинэ, 
КъБР-м и Парламентым и пресс-IуэхущIапIэ.

Поделиться:

ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:

02.05.2024 - 09:03

ЗЭЧИИФIЭМ И ЩАПХЪЭ

ЩыIэщ цIыху, сыт хуэдэ IуэхугъуэкIи уепсэлъэфу, сытри екIуу къехъулIэу, и щIэныгъэмрэ зэчиймрэ гъунэ имыIэу къыпщыхъуу. Апхуэдэхэм ящыщщ Дудар Зарэ.

01.05.2024 - 10:01

ДАХАГЪЭ КЪЭЗЫГЪЭЩI

Дунейм къафэ лIэужьы­гъуэу тетым я махуэшхуэр мэлы­жьыхьым и 29-м ягъэ­лъапIэ. Къафэм и дунейпсо махуэр гъэлъэпIэн жэрдэмыр ЮНЕСКО-м КъафэмкIэ и советым 1982 гъэм къыхилъхьауэ щытащ.

01.05.2024 - 09:03

ЗЭНЫБЖЬЭГЪУГЪЭМ И ДАМЫГЪЭ

Ярославль щекIуэкIащ лъэпкъ гъуазджэхэмкIэ «Ритмы Кавказа» IV лъэп­къыбэ фестивалыр. 

01.05.2024 - 09:03

ХЭКУ ЛЪАГЪУНЫГЪЭМ ТЕУХУАЩ УЭРЭДХЭР

Музыкэ къэрал театрым щекIуэкIащ «Хрустальные звёздочки-2024» фестиваль-зэпеуэм и щIыналъэ Iыхьэр. Сабийхэм ар къы­хузэрагъэпэщащ Суд приставхэм я федеральнэ къу­лыкъущIапIэм.

01.05.2024 - 09:03

ГЪАТХЭМЭ КЪАПЕХ

Къэбэрдей-Балъкъэрым и къэралыгъуэр илъэси 100 зэ­рырикъум и щIыхькIэ къы­зэIуаха «Сквер 100-летия» зыгъэпсэхупIэм хы­-хьэу яухуа гъуазджэ гале­реем зэуэ щагъэлъагъуэ республикэм и художникибгъум я