КъМР-ни Парламентини спикери Татьяна Егорова видеоконференция амал бла законла чыгъарыучу органны президиумуну кезиулю жыйылыуун бардыргъанды. «Правительстволу сагъатны» чеклеринде культурада эмда асламлы информация органлада информация технологияланы айнытыуну онгларына къаралгъанды.
КъМР-ни культура министри Мухадин Кумахов докладында информация технологияланы айныгъанлары бла байламлы культура учрежденияла кеслерини ишлерин шёндюгю излемлеге кёре жангыртханларын чертгенди. Билимни жайыу жаны бла баш борчларын толтура, китапланы, музейлени фондларын цифралы амалгъа кёчюредиле. Алай бла архивле жыйышдырыладыла.
Коронавирус ауруу жайылгъаны бла байламлы уа информация эм коммуникация технологияла да тири хайырланып башлагъандыла. Республикада жамауатны ол жаны бла излемлери жалчытылынадыла. Ол санда культура учрежденияла социальный сетьледе бла официал сайтларында тири ишлеп башлагъандыла. Алада виртуал кёрмючле къураладыла, концертле, адабият окъуула бардырыладыла.
Энчи эс библиотекаланы ишлерин жангыртыугъа бурулады. Алада да шёндюгю технологияла сингдириледиле, электрон библиотека сервислеге къошуладыла, жарыкъландырыу, тюрлю-тюрлю жамауат-культура жумушла тамамланадыла.
Бюгюнлюкде уа Къырал миллет библиотеканы электрон каталогунда 367 минг китап барды. Окъуучуланы излемлерин тамамлауну игилендирир мурат бла Россейни къырал библиотекасы бла байламлыкъла къуралгъандыла – окъуучуланы виртуал залы ишлеп башлагъанды. Къырал библиотекада саулукъларына кёре чекленнген онглары болгъанланы излемлерин жалчытырча энчи оборудованиялары да барды.
Республика «Битеуроссей виртуал концерт зал» проектге да къошулгъанды. Мухадин Кумаховну айтханына кёре, жууукъ кезиуде министерство виртуал залланы кёбейтирге муратлыды. «Бу башламчылыкъны болушлугъу бла инсанларыбыз, концерт залладан узакъда жашагъанларына да къарамай, академиялы искусствону эм аламат концертлерине къараргъа онглары барды»,-деп чертгенди ол.
РФ-ни Президентини «РФ-ни 2030 жылгъа дери айнытыуну миллет борчларыны юсюнден» 2020 жылда 21 июльда къабыл кёрген 474 номерли Указына тийишлиликде экономиканы бла социал сфераны битеу бёлюмлеринде да цифралы мадарла сингдирилирге керекдиле.
Аны бла байламлы «Цифралы экономика» миллет проектге къатышыргъа белгиленеди. Ол жаны бла предложенияла хазырланып, КъМР-ни Цифралы айнытыу министерствосуна берилликдиле. «Бюгюнлюкде уа Москвадан культураны учрежденияларыны ишлерине цифралы технологияланы сингдириу бла кюрешген экспертле бла бирге ишлейбиз»,-деп билдиргенди докладчы.
Асламлы информация органлада бардырылгъан жумушланы юслеринден айта, министр къырал басма органланы технология базаларын игилендириу жумушла бардырылгъанларын билдиргенди. Ол санда интернет-газетле бла журналла чыгъадыла. Аланы окъуучуларыны саны ёсгенди эмда бюгюнлюкде аланы дунияны 98 къыралындан 200 мингден аслам адам хайырланадыла.
2018 жылда «Къабарты-Малкъар» телеканалгъа видеопрограммаланы чыгъарыуда керекли шёндюгю оборудование сатып алыннганды. 2019 жылда апрельден республикада цифралы телевидение ишлеп башлагъанды: РФ-ни мультиплексине кирген 20 телеканалгъа къараргъа онг барды. Республиканы халкъыны 99,79 проценти бу амал бла хайырланадыла.
2019 жылда сентябрьден а «Къабарты-Малкъар» миллет телеканалны бериулери «Россейни жамауат телевидениясында» кёргюзтюледиле. Телерадиовещание жаны бла федерал конкурс комиссияны оноуу бла «Къабарты-Малкъар» ВТК-гъа Россейни субъектини жамауат телеканалы деген статус берилгенди. Аны себепли бериулерине «Ростелеком» акционер обществону КъМР-де бёлюмюню ызларында къараргъа боллукъду. Ол а кабель телевиденияны операторуду. Бериуле 21-чи каналда кёргюзтюледиле.
Быйыл да асламлы информация органланы технология базаларын игилендириу жаны бла тийишли жумушла толтуруладыла. «КъМР-Медиа» къырал казна учрежденияны газетлерини бла журналларыны редакцияларына компьтерле сатып алыннгандыла, ол санда журналистлеге 40 компьютер берилгенди, информация-техника службалагъа да 12 комьютер салыннганды. Аладан сора принтерле, сканерле, башха техника да барды.
Асламлы информация органла www.smikbr.ru порталда бирикдирилгендиле, алада болгъан статьяланы уа социальный сетьледе басмаларча мадарла этилгендиле.
-Окъуучуларыбызны, бютюнда жаш адамланы, излемлери алышыннгандыла. Аны себепли бизни баш борчубуз окъуучуларыбыз бла онлайн халда байламлыкъла жюрютюргеди. Ол мурат бла уа информация технологиялада билимлери болгъан кадрла хазырланнгандыла,-деп чертгенди Кумахов.
Цифралы айнытыу, связь эм асламлы коммуникацияла министр Аскер Бозиев да сёлешгенди жыйылыуда. Аны айтханына кёре, ведомствогъа культураны 303 объектин Интернетге къошууну юсюнден заявкала берилгендиле. Сёз «Культура» автоматизацияланнган информация системаны жарашдырыу эм сингдириу жаны бла къаллай жумушла толтурулгъанларыны юсюнден да баргъанды.
Докладланы сюзе, Татьяна Егорова республиканы спутникледе кесини энчи телеканалы болмагъанына эс буруп, бу кемчиликни кетерирге къаллай жумушла толтурулгъанларын соргъанды. Дагъыда ол инсанладан элледе республикалы радиону бериулерине тынгыларгъа онг болмагъанына тарыгъыула келгенлерин да билдиргенди.
Мухадин Кумаховну айтханына кёре, радиогъа 20 элде тынгылаялмайдыла. Алай бу кемчиликни кетерир эм радиогъа тынгылагъанланы санын кенгертир ючюн а тийишли лицензия эмда радиоканалланы хайырланыргъа эркинликле алыргъа тийишлиди. «99,5 FM каналда бизни радиону бериулерине тынгылар ючюн а ретрансляторла керекдиле. Ол жаны бла тийишли мадарла толтуруладыла, келир жыл бу кемчиликни кетерликбиз деп ышанама»,-деп белгилегенди Мухадин Кумахов.
Бардырылгъан ушакъны эмда этилген предложенияланы эсге алып, КъМР-ни Парламентини президиуму КъМР-ни Правительствосуна, Культура эмда Цифралы айнытыу министерстволагъа тийишли эсгертиуле этгенди.