Налшык, Щэнхабзэ зыужьыныгъэмкIэ центрым, щекIуэкIащ Къэбэрдей- Балъ­­къэрым и тхыдэдж ныбжьыщIэхэм я зэхыхьэ. «ТекIуэныгъэ Иным и щIэблэр» Iуэхур къызэрагъэпэщащ «ЦIыхубэ фронтым» и Къэбэрдей-Балъкъэр щIыналъэ ­къудамэмрэ социощэнхабзэ проектхэмкIэ «Мирт» зэгухьэныгъэмрэ. ДэIэпыкъуэгъу хъуащ КъБР-м  Лъэпкъ Iуэхухэмрэ жылагъуэ  проект­хэмкIэ, Егъэджэныгъэмрэ щIэныгъэмкIэ министерствэхэр,    КъБР-м и Жылагъуэ ­палатэр. НыбжьыщIэхэм я зэпеуэм и къэпщытакIуэ гупым хэтащ КъБР-м Лъэпкъ Iуэхухэмрэ жылагъуэ проектхэмкIэ и министерствэм ­жы­лагъуэ проектхэмкIэ и ­къудамэм и унафэщI Куэцэ Эльберд,  ­Нало Залым и цIэр зезыхьэ «Техник ныбжьыщIэхэм я станцэ»  центру Нарткалэ щыIэм и лэжьакIуэ Гулэжын Беслъэн, КъБР-м и Жы­лагъуэ палатэм  хэт, «Боевое братство» зэгухьэныгъэм и унафэщI Абэнокъуэ Вла­димир, «Кабардино-Балкарская правда» газетым и журналист ДыщэкI Альберт, ­«Пэ­рытхэм я зэщIэхъееныгъэ» зэгухьэ­ныгъэм и республикэ къудамэм хэт Мы­къуэ ФатIимэ. Iуэхум къеблэгъауэ хэтащ полковник МацIыхъу Хъусен. 

Зэхыхьэр къызэIуихащ «Мирт» центрым и унафэщI Уэрдокъуэ Юлие. 
- Ди зэхуэсыр теухуащ 115-нэ Къэбэрдей-Балъкъэр шуудзэм и тхыдэм. Мы Iуэхур къызэдгъэпэщащ КъБР-м Лъэпкъ Iуэхухэм-рэ жылагъуэ проектхэмкIэ и министертвэм  и грант ­къэтхьамкIэ. Нобэ ныбжьыщIэхэр  115-нэ ­шуудзэм теухуауэ зэпеуэнущ. Къыхэзгъэщыну сыхуейщ, мыбы ипэ къихуэу, дызы­теп­сэлъыхьым теухуауэ «ЛIыхъужьыгъэм и  дерс» зыбжанэ респуб­ликэм и школхэм зэрыщедгъэкIуэкIар. Абы къинэмыщIауэ, Ростов областым видео­зэпыщIэныгъэкIэ дерсищ, Калмыкъ Республикэм щыщхэм - зы дерс ядедгъэкIуэ-кIащ. Ростов и Мартыновкэ щIыналъэм ­шуудзэр зэрыщыIам и хъыбархэм куэду дыщыгъуазэми, Къал­мыкъым щыIэ Цаган-Нур жылэм 115-нэ Къэ­бэрдей-Балъкъэр ­шуудзэм и цIэр зезыхьэ уэрам зэраIэм куэдым ящIэркъым. Жылэ цIыкIум дэт ку-рыт еджапIэм хэт музейм щIэлъщ шуудзэм ехьэлIа хьэпшыпхэр. ­Дерсхэм къадэкIуэу, иджыблагъэ едгъэ­кIуэкIащ ЩIэныгъэхэмкIэ Урысей акаде­мием и лэжьакIуэхэмрэ республикэм щыIэ еджапIэ нэхъыщхьэхэм я студентхэмрэ зыхэта щIэнIуатэ. Нобэ Iуэхур къызэщIыдо­къуэж тхыдэдж ныбжьыщIэхэр зыхэт зэ­хыхьэкIэ. А Iуэхугъуэ псори къредгъэубыдащ «Зауэмрэ мамырыгъэмрэ зы ­шуудзэм и тхыдэм къызэрыхэщыр» фIэщыгъэр зиIэ лэжьыгъэм, - жиIащ абы. 
НыбжьыщIэхэр зэпеуэным ипэ къихуэу, ягъэлъэгъуащ 115-нэ Къэбэрдей-Балъкъэр шуудзэм теухуауэ Коломийцев Владислав- рэ Пщыгъуэш Тимуррэ проектым и зы Iы- хьэу траха фильмыр. Ар дяпэкIэ щагъэлъэгъуэнущ республикэм и курыт еджапIэхэм. 
- Фильмыр тетхащ ныбжьыщIэхэм нэхъ яхуэгъэзауэ - 115-нэ шуудзэм и тхыдэм зы­щагъэгъуэзэнымкIэ щIэдзапIэ яхуэхъун, зауэлIхэм я фэеплъыр хъумэным къыхуигъэушын хуэдэу. Гу зэрылъыттэмкIэ, ди щIалэгъуалэм тхыдэм теухуа тхыгъэ кIыхьхэм еджэ нэхърэ, видео кIэщIхэм еплъмэ нэхъ къащтэ. Мис мы фильмри абы тещIыхьащ. Си гугъэщ, шуудзэм теухуауэ мыбы щы­жытIэхэм щIалэгъуалэр дихьэхыну икIи нэхъ куууэ абы зыщагъэгъуэзэну Iэмал къари­тыну. Къапщтэмэ, 115-нэ шуудзэм и щхьэм кърикIуам теухуауэ интернетым укъызыщеджэфынур мащIэ дыдэщ. Пэжщ, ди ­фильмым хэтщ нэхъ зебгъэубгъунуи къыщезэгъа теплъэгъуэхэр. Ауэ дэ дыпылъащ зэманымрэ абы къидгъэзэгъэн хуей Iуэху­гъуэхэмрэ зэдгъэкIуным. ИужькIэ, фильм кIыхь тетхынуи ди мурадщ, сыту жыпIэмэ, ­тетхын, дгъэлъэгъэун, дызытепсэлъыхьын куэду диIэщ, - жиIащ Коломийцевым. 
- Шуудзэм и тхыдэм щыгъэгъуэзэн хуейщ щIалэгъуалэр. Нобэ фызэплъыну ди лэ­жьыгъэри щIэблэр хэкупсэу къыдэгъэкIуэ­теиным теухуауэ хэлъхьэныгъэ хъуну си гугъэщ. Дыщогугъу, фильмыр гъуазэ яхуэ- хъуу, иджыри нэхъыбэ зыщагъэгъуэзэн гукъэкI ящIыну, - жиIащ Пщыгъуэш Тимур. 
- Ди блэкIар дымыджыжмэ, къэкIуэнум дыхуэхьэзыру дыпсэуфынукъым. Мартыновкэ щIыналъэм щалъытэ, щадж Къэбэрдей-Балъкъэр шуудзэм и тхыдэр, сыту жыпIэ- мэ, къалъытэ абы и фIыгъэкIэ дяку къуэшыгъэ къыдэхъуауэ. Республикэм щыт­хъумэн  хуейщ абы хэта ди зауэлIхэм я щIыхьыр, ди щIэблэм дежкIи а лIыхъужьхэр щапхъэу щытыпхъэщ. Абы папщIэ мыпхуэдэ Iуэху- хэм мыхьэнэшхуэ яIэщ. Проектым къы­хэ­лэжьыхьащ министерствэхэр, еджапIэ нэхъыщхьэхэр, жылагъуэ зэгухьэ­ныгъэхэр, школхэр, - жиIащ зэпеуэм и мы­хьэнэм теу­хуауэ Гулэжын Беслъэн. 
Республикэм и щIыналъэхэм къикIа школакIуэхэр 115-нэ шуудзэм и тхыдэм, абы хэта лIыхъужьхэм я гъащIэм теухуа тхыгъэхэр ягъэхьэзырри зэхыхьэм къыщеджащ. Республикэм и школхэм къикIа гупхэр шуу-дзэм теухуа тхыдэ щIэныгъэкIи зэпеуащ.  Абы щытекIуащ Бахъсэн щIыналъэм и лIыкIуэ гупыр. 
115-нэ шуудзэм и тхыдэм теухуауэ ягъэ­хьэзыра Iуэхур зыхуэдэр къыщыгъэлъэгъуа тхылъ къыдагъэкIынущ. Ахэр ягъэщIэрэщIэнущ УФ-м и СурэтыщIхэм я зэгухьэныгъэм хэт Аккизов Керимрэ дизайнер Сибиряков Никитэрэ. 

ГУГЪУЭТ Заремэ,
Сурэтхэр  КЪАРЕЙ  Элинэ трихащ.