КъБР-м Егъэджэныгъэмрэ щIэныгъэмкIэ и министерствэм хъыбар къызэритамкIэ, Пятигорск (Псыхуабэ) къалэм дэт, опереттэмкIэ Ставрополь къэрал театрым иджыблагъэ щекIуэкIащ Сафонов Василий и фэеплъу зэхаша, пианист ныбжьыщIэхэм я XV дунейпсо зэхьэзэхуэр. Илъэс 30 ипэкIэ къызэрагъэпэщауэ щыта зэпеуэр фортепьянэ гъуазджэм и классикэ хабзэхэм зегъэужьыным, абы ныбжьыщIэ нэхъыбэ къешэлIэным, фортепьянэм епха гъэзэщIэкIэ лIэужьыгъуэхэр нэхъыбэм ялъэгъэIэсыным хуэунэтIауэ щытащ. ИлъэситI къэс зэ зэхашэ Iуэхугъуэ дахэм щIэупщIэшхуэ иIэщ.

Апхуэдэу, мы гъэм къызэрагъэпэща зэхьэзэхуэм хэтыну хуейуэ Урысейм и къалэ 35-м щыщ пианист ныбжьыщIэу 95-м хъыбарегъащIэ тхылъхэр къатащ, хамэ къэрал зыбжанэми къикIыну гупыж зыщIахэри мымащIэу щыIэщ. «Пианист нэхъыфI дыдэ» цIэ лъапIэм щIэбэну зэхьэзэхуэм хыхьахэм яхэтащ Налшык къалэм дэт курыт еджапIэ №33-м щIэс, макъамэм щыхуагъасэ еджапIэ №1-м и гъэсэн адыгэ пщащэ цIыкIу Болий Дианэ.

Къыхэгъэщын хуейщ пианинэ еуэнымкIэ зэпеуэм хэтахэм Iэзагъэшхуэ къызэрагъэлъэгъуар. Пшынэ Iэпэр зэрылъэлъу, зэуэ макъамэм къиIуатэ гупсысэм пкъыкIи псэкIи зыдащIу утыкур зыгъэдэха ныбжьыщIэхэм мащIэ Iэгуи хузэтрачакъым. КъэпщытакIуэхэм зэрыжаIамкIэ, зэхыхьэгъуэ къэс зэхьэзэхуэм къыхыхьэ ныбжьыщIэхэм я зэфIэкIыр нэхъ къызэщIорыуэ, утыку кърахьэ макъамэ теплъэгъуэр етIуанэу пхузэмыгъэпэщыжыну зэпыщIа мэхъу.

МахуихкIэ зэхэта зэхьэзэхуэм абы кърихьэлIахэм ялъэгъуар къалэм и дахагъэмрэ театрым и утыку гуимыхужымрэ я закъуэкъым. Дэтхэнэми Iэмал иIащ классикэ макъамэм цIыхум кърит гузэхэщIэм и IэфIагъым лъэIэсыну, макъамэ едзыгъуэм къишэ гупсысэхэр зэрылъащIэншэр икIи зэрыщхъуэкIэплъыкIэр зыхащIэну. Зэхьэзэхуэм къыщыдэхуэм, пианист ныбжьыщIэхэм къалэр ирагъэлъэгъуащ, тхыдэ мыхьэнэ зиIэ щIыпIэхэм зыщрагъэплъыхьащ. Псом хуэмыдэу цIыкIухэм хьэлэмэт ящыхъуащ усакIуэшхуэ Лермонтов Михаил здэщыIа щIыпIэхэр. Ныбжьэгъу куэд щызрагъэгъуэта, я гъащIэр зрапха Iуэхум пщIэ къыщыхуащIа къалэр я гум ехуэбылIат цIыкIухэм. «Сэ куэдрэ зэхэсхырт Псыхуабэм и гугъур, ауэ ар псори къызэрыгуэкI Iуэхугъуэхэрат зэпхари, сыкIуэмэ, хъарзынэщ, сымыкIуэми, ягъэшхуэ кIакъым, жысIэрт. Иджы, зэпеуэ нэужьым, мы къалэм си гур къыщызнащи, къытезгъэзэжыну, и щIыпIэ дахэхэм щIэрыщIэу къыщыскIухьыну сыхуейщ. Псэм IэфI щыхъуа Iуэху дахэхэм я фэеплъ хъуащи, зыщызгъэнщIыркъым Псыхуабэ. ИтIанэ сфIэхьэлэмэт дыдэу къэсщIащ нэхъыбэм «Пятигорск» жытIэми, мы щIыпIэхэм адыгэхэр «ПсыхуабэкIэ» зэреджэри. А щхьэусыгъуэми къалэм пэгъунэгъу сыхуещI», – жиIащ Болий Дианэ.

Пианинэ еуэкIэм и щэхухэр къэзыгъэIурыщIэ ныбжьыщIэхэм я дежкIэ мыхьэнэшхуэ иIащ зыхэт зэхьэзэхуэм и утыкум Мэзкуу къалэм дэт, Чайковский Пётр и цIэр зезыхьэ къэрал консерваторием и профессор, къэралпсо икIи дунейпсо зэпеуэхэм я лауреат Филиппов Максим и зэфIэкIыр зэрыщигъэлъэгъуар. IэщIагъэлIхэм зэрыжаIэмкIэ, Филиппов Максим пианинэм пшыналъэр кърегъэпщыкIутIыкI, къепсалъэ фIэкIа умыщIэну, макъамэм зэмылIэужьыгъуэхэр кърегъэкI, пианинэ Iэпэм и макъамэ нэхъ лъагэри, нэхъ лъахъшэри, ику итри щIэжьыуэ зэхуэмыдэхэмкIэ къегъэIу. Филипповым и еуэкIэм хэлъ методикэр макъамэм щыхуагъасэ еджапIэхэм я программэм хэтщ, уеблэмэ гулъытэ хэха щигъуэту абыкIэ ныбжьыщIэхэр ягъэгъуазэ.

Абы къищынэмыщIауэ, пианинэ еуэ ныбжьыщIэхэм Iэмал яIащ къэпщытакIуэ гупым хэтахэм я мастер-классхэм еплъыну. Абыхэм ягъэзэщIащ хамэ къэрал икIи урысей макъамэтххэм я IэдакъэщIэкI хьэлэмэтхэр. Куэдым гукъинэж ящыхъуащ композитор цIэрыIуэ Рахманинов Сергей и Iэужьхэр мымащIэу утыкум къызэрырахьар. Ар икIи гъэщIэгъуэнкъым – дуней псом къыщацIыху макъамэтх гъуэзэджэр къызэралъхурэ илъэси 150-рэ мы гъэм ирокъу.

ЕкIуэкIа зэхьэзэхуэм къыщыхэжаныкIа Болий Дианэ Сафонов Василий и цIэр зезыхьэ зэпеуэм ещанэ нагъыщэр зиIэ и лауреат хъуащ, нэхъыфI дыдэхэми халъытащ. Зи зэфIэкIыр утыкушхуэм екIуу щызыгъэлъэгъуа адыгэ пщащэ цIыкIур Щоджэн Мадинэ и гъэсэнщ. «Зэи сщымыгъупщэжын гурыщIэхэр къызитащ зэпеуэм. Зы си фIэщ хъуащ – къыхэсха гъуэгум сытекIынукъым, Iэмал зэриIэкIэ си еуэкIэми зезгъэужьынущ», – жеIэ гушхуэныгъэр зыгъуэта Болий Дианэ.

Къыхэдгъэщыну дыхуейт: зэпеуэр къызэрызэрагъэпэщрэ блэкIа илъэс 30-м къриубыдэу Къэбэрдей-Балъкъэрым щыщу абы ирагъэблэгъар цIыхуищ къудейщ. Гъуазджэ дунейм пщIэшхуэ щызиIэ зэхьэзэхуэм хэтыну зи кIэн къикIа ди лъэпкъэгъу пщащэм и гъуэгур дахэу, ехъулIэныгъэфIхэр зыIэригъэхьэу адэкIи зиужьыну ди гуапэщ.

ШУРДЫМ Динэ.