Кавказны жазыучуларыны клубуну регион бёлюмюню кезиулю жыйылыуунда Кавказ урушда ёлгенлени эсгергендиле, «ЛиФФт» журналны баш редактору-издатель Маргарита Аль бла тюбешгендиле, клубну къурагъан Гуртуланы Салихни 85-жыллыгъын белгилеуню сюзгендиле.
Клубну регион бёлюмюне жазыучу, журналист Османланы Хыйса башчылыкъ этеди. Жыйылыуну ача, ол тарыхны эсде тутаргъа тийишлисин белгилегенди. «Халкъ чекген азаплыкъны, ол ётген къыйынлыкъланы биз, бюгюнлюкде жашагъанла, билирге керекбиз. Киши жеринде инсан тыш адам болгъанын, айхай да, сезеди, Ата журтунда болмагъанын акъылы, жюреги бла да ангылайды», – дегенди ол.
Кавказ урушну юсюнден билдириуню адабиятны тилманчы, илмуланы доктору Светлана Алхасова этгенди. Ол къазауат не сылтаула бла башланнганын, аны эсеплерини, аны хатасы къаллай бир адамгъа тийгенини юсюнден айтханды.
Маргарита Аль а сейир проектлерини, башламчылыкъларыны юслеринден билдиргенди. Ол энчи эс битеу миллетлени бирикдирген шартланы эм аланы хар бирини энчиликлерин тинтиуге бёлгенди.
– Халкъланы бирча жерлери неден да бек аланы бешик жырларында эсленедиле. Биз кёп тилледен, бёлляуланы орус тилге кёчюргенбиз. Бу ишни бардыргъанда, аланы барысыны да магъаналары ушагъанлары, анала балаларына айтхан ариу сёзлери, тежеулери, ала ючюн тилеклери толусунлай келишгенлери сейир этдиргенди. Бу затлагъа къарай, биз бирден юйренирге, шуёхлукъну жюрютюрге керекбиз, деген акъылгъа келгенбиз, – дегенди ол.
Маргарита Аль адабият бусагъатда не халда болгъанын билирча кёп шахарлагъа баргъанды. Жолоучулукъларында къыралыбызда жазыучулукъгъа сейирлери болгъан адамланы бирикдирирча, ала жыйылып ушакъла бардырырча не фестиваль, не бир башха майдан болмагъанына да тюшюннгенди. Аны бла байламлы ол «Фестивальланы фестивалы» деген проектни башлар муратлыды. Аны бла чекленмей, ол алгъаракълада «ЛиФФт» журналны чыгъарып тебирегенди, анда алгъа эллиге жууукъ региондан жазыучуну чыгъармалары басмаланнгандыла, артдан-артха уа географиясы кенгере барады. Бюгюнлюкде журнал къагъыт, электрон халда да чыгъарылады, анда алыкъа окъуучугъа белгили болмагъан жазыучула да чыгъармала бла шагъырей этерге боллукъдула.
– Шимал Кавказ тил жаны бла сейир регионду, къаллай бир миллетни келечиси жашайдыла мында. Сизде бу журналны басмаларгъа онг барды. Жылгъа ол эки кере чыгъады. Келир заманнга уа муратыбыз аны тыш къыраллада да аланы тиллеринде басмаларгъады, алай бла жазыучуларыбызны башха жерледе да окъуяллыкъдыла. Дагъыда бир муратыбыз жазыучуланы битеудуния организацияларын къураргъа, аны чегинде уа тюрлю-тюрлю тюбешиуле, жыйылыула бардырыргъады, – деп белгилегенди ол.
Былайда жыйылгъанла ана тилле унутулуп баргъанлары, мектепледе аладан дерслени саны къысхартылгъанын жарсып айтхандыла. Ала чертгенлерича, тилин тас этген миллет кеси да жокъ болады, нек дегенде аны энчилигин белгилеген баш шарт – ёз, ана тилиди.
Ызы бла Османланы Хыйса Гуртуланы Салихни хурметине къаллай ишле тамамланырыкъларыны юсюнден билдиргенди. Алай бла айтхылыкъ жазыучуну 85-жыллыгъына «Гуртуевские чтения» деген ат бла фестиваль къураргъа, анга къоншу республикаладан клубну келечилерин да чакъырыргъа оюм барды. Ол юч жерде – аны туугъан эли Акъ-Сууда, Тырныаууз эм Бахсан шахарлада – ётдюрюллюкдю, анда Салихни эсгерликдиле, назмуларын окъурукъдула.
Эсгертиу: Кавказны жазыучуларыны клубу Гуртуланы Салихни башламчылыгъы бла 2008 жылда къуралгъанды, аны биринчи президенти Салих кеси болгъанды. Биринчи ол Нальчикде ачылгъанды, артда округну шахарларында да аны бёлюмлери ишлеп башлагъандыла. Клубну баш мураты башха-башха регионлада, шахарлада жашагъан жазыучулагъа бир бирлери бла байламлыкъла жюрютюрге онг бериудю. Хар беш жылдан биригиуню жангы президенти айырылады, алай бла аны арасы кезиу-кезиу хар шахаргъа кёчюрюледи.
Жаш жазыучула да чыгъармаларын келип клубда кёргюзтюрге боллукъдула, ала тийишли кёрюлселе, артда аланы клубха аладыла. Гуртуланы Салих башчылыкъ этген кезиуде кавказлы жазыучуланы чыгъармалары бла газет, «Под тенью чинары» эм «Предчувствие» деген китапла басмаланнгандыла.
Кульчаланы Зульфия.
Сурат авторнуду
