Зэныбжьэгъугъэр ягъэбыдэ

Вовчок Маркэ (1833 - 1907) и цIэр зезыхьэ фэ­еплъ унэ-музейм щекIуэ­кIащ «Межкультурные ­коммуникации - гарант взаимной интеграции и доб­ро­соседства» лэпкъхэм зэдай Iуэхум хыхьэу япэу къы­зэрагъэпэща «Долинские встречи у Марии Вилинской» зэIущIэр. 

Iуэхур я жэрдэмщ Дунейпсо, Урысей Арт комитетхэм я вице-президент, академик, щэнхабзэмрэ егъэ­джэныгъэмкIэ ЮНЕСКО-м хэт, «Лъэпкъ зэныбжьэгъугъэ» орденыр зыхуагъэфэща Бейтыгъуэн Iэуес, Къэбэрдей-Балъкъэрым Тхылъыр фIыуэ зылъагъу­хэм я зэгухьэныгъэм и советым и гъэзэщIакIуэ комитетым и унафэщI, КъБР-м щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ, республикэм и Жылагъуэ палатэм хэт, ­УФ-м и ТхакIуэхэми и Журналистхэми я зэгухьэныгъэхэм хэт Шинкарёвэ Наталье, ГъуазджэхэмкIэ Кавказ Ищхъэрэ къэрал институтым и доцент, культу­­ро-
ло­гиемкIэ кандидат Щауэ­цIыкIу Людмилэ, Вовчок Маркэ и цIэр зезыхьэ унэ-музейм и унафэщIым и ­къуэдзэ Лэжьэрей Энессэ сымэ.
Лъэпкъхэм я щэнхабзэр лъабжьэ зыхуэхъуа зэхыхьэ гуапэм гъунэгъу щIыналъэ­хэм щыщ хьэщIэхэри кърагъэблэгъат. Зэхыхьэм хэтащ икIи къыщыпсэлъащ Къэ­бэр­дей-Балъкъэр, Шэшэн, Ингуш республикэхэм я лIы­кIуэхэр: Шэшэным и Жылагъуэ зэгухьэныгъэхэм я союзым и уна­фэщI, зи лIыкIуэ республикэм и Жылагъуэ палатэм хэт Муцаев Мамий, Ингушым и Композиторхэм я зэгухьэныгъэм и унафэщI, УФ-м щIыхь зиIэ и егъэджакIуэ, УФ-м гъуазджэхэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ, «Сердце отдаю детям» дунейпсо дыщэ орденыр зы­хуагъэфэща Шадыжевэ Фаризэ, Ингуш, Къэрэшей-Шэрджэс республикэхэм я цIыхубэ артист, УФ-м и Композиторхэм я зэгухьэныгъэм хэт, Кавказым и музы­кэ саугъэт нэхъыщхьэр - «Дыщэ микрофоныр» - зы­хуагъэфэща Эсмурзиев ­Аллэудин, Нэзран къалэм гъуазджэхэмкIэ и Сабий школым и унафэщI, Ингуш Республикэм щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Медаровэ Маринэ, Шэшэн, Осетие Ипщэ республикэхэм я цIыхубэ артист Ясаев Магомед, КъБР-м и Лъэпкъ музейм и унафэщI, тхыдэ щIэныгъэхэмкIэ кандидат Накуэ Феликс, Лъэпкъ музейм и хъумакIуэ нэхъыщхьэ Тапаловэ Ири­нэ, нэгъуэщIхэри.
ЗэIущIэм къыщыпсэлъа дэтхэнэми къыхигъэщащ къаIэта Iуэху­гъуэм нобэ мыхьэнэшхуэ зэриIэр, Кавказ Ищхъэрэм, Урысейм щыпсэу лъэпкъхэм яку дэлъ зэныбжьэгъугъэм­рэ зэху­щы­тыкIэ гуапэхэмрэ щэнхабзэмкIэ зэрыпхуэ­хъумэнур. Зэхуэсахэр къытеувыIащ щIалэгъуалэм я Iуэху зэ­Iумыбзхэм, егъэджэ­ны­гъэмрэ щIэныгъэмрэ япэ зэригъэщыпхъэм, щIэблэр тхыдэм щIэпIыкIын, хэгъэгъуэзэн зэрыхуейм. 
Лэжьэрей Энессэ хьэ­щIэхэр иригъэблагъэри, урыс, украин тхакIуэ Вовчок Маркэ и унэ-музейм зыщригъэплъыхьащ. Абы щыболъагъу пасэрей унэлъащIэхэр, сурэтхэр, хьэпшып­хэр, тхакIуэм къыдигъэкIа тхылъхэр. КъищынэмыщIауэ хьэщIэхэм щIэщыгъуэ ящыхъуащ КъБР-м Тхылъыр фIыуэ зылъагъухэм я зэгухьэныгъэм къызэригъэпэща экслибрис выставкэри. Абы щагъэлъагъуэ Москва и экслибрис музейм и фондым щахъумэ лэжьыгъэхэм щыщхэр. 
1906 гъэм и гъатхэм Вовчок Маркэ (и цIэ дыдэр Велинская Мариещ)щхьэгъусэ Лобач-Жученкэ Михаил и ­гъусэу Налшык къалэм къэIэпхъуат зэпымыууэ щы­псэуну. Долинск щIы­пIэм деж щIы къыщащэхури, унэ щаухуащ. Налшык Марие куэдрэ щыпсэуакъым. 1906 гъэм и кIэхэм ар сымаджэ хьэлъэ хъури, дунейм ехыжащ. 1954 гъэм мраморым къыхэщIыкIа бюст Марие а щIыпIэм щыхуагъэуващ. 1978 гъэм украин скульптор Фещенкэ Василь Марие и фэеплъыр ищIащ. Котляровхэ Викторрэ Марие я тхылъ тедзапIэм «Народная книга» серием хыхьэу къыщыдагъэкIащ «Последний приют Марко Вовчок» тхылъыр. 
Велинская Марие уэсят къигъэнат фIыуэ илъагъуу щыта кхъужьеижьым деж щыщIалъхьэжыну. Ар ягъэ­зэщIами, а кхъужьейр ди нобэм къэсакъым. А Iуэхур къалъытэри, хьэщIэхэм абдеж кхъужьей щагъэтIысащ, унэ-музейр зи цIэкIэ щыт тхакIуэм и фэеплъу икIи лъэпкъхэм зэдрагъэ­жьа лэжьыгъэ дахэм и дамыгъэу. 
ЗэIущIэм концерт гъэщIэгъуэни хуагъэхьэзырат Къэ­бэрдей-Балъкъэр, Шэшэн, Ингуш республикэхэм я артистхэм. Псом хуэмыдэу ягу дыхьащ ГъуазджэхэмкIэ Кавказ Ищхъэрэ институ­тымрэ Щэнхабзэмрэ гъуаз­­­джэхэмкIэ колледжымрэ      я студентхэм ягъэзэщIа лъэпкъ уэрэдхэр. 
ТЕКIУЖЬ Заретэ.

Поделиться:

ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:

12.05.2024 - 09:03

ЛЪАХЭХУТЭ ЗЭПЕУЭ

КъБР-м и Сабий, щIалэгъуалэ творчествэ унэм иджыблагъэ щекIуэкIащ урысейпсо зэIущIэ.

11.05.2024 - 12:25

ЩIЭНЫГЪЭЛI УСАКIУЭХЭР

 Зэ еплъыгъуэкIэ къыпщыхъунщ литературэр математикэм, социологием, физикэм, экономикэм, биологием, нэгъуэщI щIэныгъэхэми зыкIи емыпхауэ.

11.05.2024 - 09:03

ТЕКIУЭНЫГЪЭМ ХУЭПАБГЪЭУ

Къэбэрдей-Балъкъэрым щыщ Прохладнэ щIыналъэм и Приближнэ къуажэм зи узыншагъэкIэ сэкъат зиIэ сабийхэр щрагъаджэу дэт школ-интернат №2-м и гъэсэн цIыкIухэр къыщыхэжаныкIащ Сочи къалэм и «Сириус» фед

11.05.2024 - 09:03

ТЕКIУЭНЫГЪЭМ И ЩIЫХЬКIЭ

ТекIуэныгъэм и махуэ къэблэгъам пежьэри, Кэнжэ къуажэм иджыблагъэ дзюдомкIэ зэхьэзэхуэ щрагъэкIуэкIащ. Абы щызэпеуащ 2011 гъэм къалъхуа ныбжьыщIэхэр - псори зэхэту 113-рэ.

10.05.2024 - 12:25

КIЭРЫХУБЖЬЭРЫХУР УАФЭМ НЭСАЩ

ЦIыхум и лъэр нихьэсащ хы лъабжьэми, къуршу щыIэм я нэхъ лъагэми, хьэршми. Ари хъунт и Iэужь къыщимынэу, щIыуэпсым хэмыIэбэу, пщIэ хуищIу щытатэмэ.