Озгъан шабат кюнде Малкъар халкъны политика репрессияланы кезиулеринде жоюлгъанларына аталгъан мемориалда кёп болмай 85-жыллыкъ юбилейине тюбеген белгили малкъар жазыучу Шауаланы Исмайылны жашы Хасанны чыгъармачылыгъына жораланнган адабият эришиу баргъанды. Аны Нальчик шахарны жер-жерли администрациясыны Билим бериу департаменти бла Мемориалда ишлегенле аны директору Теммоланы Фаризатны башчылыгъында къурагъандыла.

Бек алгъа жюрини председатели – жазыучу, белгили журналист Османланы Хыйса жылы саламлашып, юбилярны жашау жолуну юсюнден къысха сёзюн айтханды, анга, ары келгенлеге да саулукъ, узакъ ёмюр, илхам тежегенди.

Шауаланы Исмайылны жашы Хасан, КъМР-ни маданиятыны сыйлы къуллукъчусу, 1937 жылда Кёнделенде туугъанды. хар бир аны тёлюсюню келечисича, узакъ Къыргъызстанда Джалал-Абад областьда Сузакъ районну Акъбаш элинде акъылбалыкъ болгъанды. Биринчи журналист ишлери да анда «Сталинчи жол» газетни бетлеринде чыгъа башлагъандыла.

Малкъар халкъ ата журтха къайтханда, Хасан Заюково элде «Ленинни байрагъы» деген газетде жылгъа жете ишлегенди. Ызы бла тёртайлыкъ устаз курслагъа кирип, аланы тауусхандан сора, Элбрус элни школунда юч жыл башланнган классланы сабийлерин окъутханды. Андан сора «Коммунизмге жол» газетни редакциясында маданият бёлюмде уруннганды. Бакуда Киров атлы къырал университетни журналистика бёлюмюн бошагъанды. Къыркъ жылны ичинде журналист къуллугъун этгенди. Солуугъа кетгенден сора да, былтыргъа дери «Минги-тау» журналны бёлюмюнде редактор болуп ишлегенди.

Аны биринчи китабы – «Кюйген тап» 1968 жылда чыкъгъанды. Андан бери ол отуздан артыкъ магъаналы китап жазгъанды, ол санда «Ач эшикни – менме», «Асият», «Жерни кёзлери», «Ыйыкъны ахыр кюню», «Кюбюрде табылгъан повесть», «Тузакъ», «Мудах кюйню макъамы»  деген эм башха повестьле, «Бир жашауну минг бети», «Ит жыйын»,  «Къара эмина», «Дуния жаханими», «Къонакъ Хажи», «Анала ауазы», «Танг энтта атар», «Жаралы ёмюр» романлары эм башхала. Аланы бир къаууму орус, къыргъыз татар, башха тилледе да басмаланнгандыла. Жазыучу кёчюрюу ишде да жетишимлери бла къууандырады.

Бу жол аны чыгъармачылыгъына аталып баргъан эришиуге республиканы жыйырмагъа жууукъ школундан жюзге жете сабий къатышхандыла. Шахар школладан, районладан келип да, школчу сабийле жазыучуну эсде къалгъан чыгъармаларыны юзюклерин малкъар, къабарты, орус, ингилиз тилледе окъугъандыла. Алагъа кёре къысха драма оюнла салып, аланы кёргюзтгендиле. Бир къауум окъуучу кеслери хазырлагъан эсселени, Шауаланы Хасаннга атагъан назмуларын айтхандыла. Жазыучуну чыгъармаларына кёре ишленнген суратла уа авторну жангыдан илхамлы этгенлери кёрюнюп тура эди.

Ол иш къыйын болса да, проза юзюклени иги окъугъанланы саны жокъ эди. Аланы араларында 9-чу номерли школдан Биттирланы Аланны, 20-чыдан Бачиланы Салиманы, Гучапшев Тамирланны бла Улбашланы Эвелинаны, 24-чю школдан Цораланы Софияны бла Хагажеева Аделинаны, 31-чи школдан Шарипов Икромну, «Радуга» гимназиядан Къочхарланы Азаматны, Гузеланы Надияны, Чегем шахарны 3-чю номерли школундан Нагоева Алинаны, Датчиланы Муслимни, Магомедова Амираны, Санато-агъач школдан Мишаланы Залимни энчи белгилерге боллукъду.

Нальчикни 3-чю номерли школуну окъуучулары Шауаланы Хасанны «Тузакъ» повестине кёре салгъан оюнну Туменланы Малика, Баллиланы Малика, Лобжанидзе Софико кёргюзтгендиле. 33-чю номерли школну окъуучулары Жантууланы Исмайыл, Хачиева Тамилла, Хочуланы Наила бла Журтова Ева уа жазыучуну сабий хапарларына кёре салгъандыла оюн.

Былайда жазыучугъа назму атагъанланы да сагъыныргъа керекди. Ала – 33-чю школдан Шауаланы Эльмира, «Радуга» гимназиядан Боллуланы Саид бла Бауаланы Амин болгъандыла. Хочуланы Алия уа эссе жазып, аны окъугъанды.

Жазыучуну «Тузакъ» повести, халкъ кёчюрюлгенде, унутулуп къалгъан эки сабийни юсюнденди. Эришиуге къатышханла ол чыгъармагъа энчи эс бёлгенлери кёрюнюп тура эди. Ол шартны эслеп, Мусукаланы Сакинат жыйылгъанлагъа аны юсюнден толуракъ айтханды.

Сабийле асыры иги хазырланнгандан, жюрини членлерине къыйын тюшгени кёрюнюп тура эди. Ала уа – таматасы «Заман» газетни бёлюмюню редактору Османланы Хыйса, Къабарты-Малкъар къырал университетде Отарлары Керим атлы малкъар маданият араны директоруну орунбасары, КъМР-ни культурасыны сыйлы къуллукъчусу, филология илмуланы кандидаты Тюбейланы Светлана, назмучу Мусукаланы Сакинат бла миллет ийнагъыбыз, къобузчу къыз Башиланы Фатима эдиле. Фатима тап сайланнган музыка бла назму айтыуну бютюнда жылыулу этгенин энчилеп айтыргъа керекди.

Жаш жырчыла, тепсеучюле – Нальчикни 2-чи лицейини окъуучусу Атабийланы Алибек, 33-чю школдан Бёзюланы Лейля, 9-чу школдан Башийланы Илина бла «Радуга» гимназияны окъуучусу Улбашланы Эльмира бу тюбешиуню артыкъда жарыкъ этгендиле. Аланы быллай кюнледе Мемориалгъа Жансюйланы Жаннет келтириучюдю. Анга энчи ыразылыкъ айтыр сылтау барды.

Мемориалны директору Теммоланы Фаризат эришиуге къатышхан сабийлени барысына да, аланы хазырлагъан устазлагъа да, халкъыбызны уллу жазыучусуна хурмет этип, ары келген таматалагъа да жюрек ыразылыгъын билдиргенди эм саулукъ тежегенди.

Халкъ жазыучу деп, къыралдан алгъа миллет кеси атагъан, керти да, жаш, къарт да сюйюп окъугъан, сыйын кёрген Шауаланы Хасан кеси келип, сабийлени къууандыргъаны да белгилерчады. Сабийле аны бла суратха тюшгендиле, хапарлашхандыла. Ары келгенлени араларында жыл болмагъан сабий да бар эди. Бек таматаны – Шауаланы Хасанны бла ол къагъанакъны бирге суратха алдыргъандыла. Ол а тёлюле арасыны юзюлмезлигини белгисича бир шартды.

Быллай эришиулеге бир-бир окъуучуланы ата-аналары да келгени быллай ишлени ызлары, ала келтирген хайырны къошумчулугъу да къалын боллугъун айтады.

Кертиланы Сакинат.