Азыкъладан толу холодильникде къоркъур зат бармыды? Биз ары продуктланы кюн сайын тюкеннге барып турмазча жыябыз. Алай аны ичи сууукъ болгъанлыкъгъа, анда аслам микроб жайылыргъа боллугъун а хазна билмейбиз. Ала къаллайладыла эмда адамгъа не тюрлю заран салыргъа боллукъдула. Аны юсюнден Россельхознадзорну Къабарты-Малкъарда референт арасында айтхандыла.
Листерия. Бу бактерия холодильникде кечеге къалгъан хазыр ашлада жашаргъа ёч болады. Эриген мороженыйде, бузулгъан бишлакъда, этде, къайнатылмагъан сютде да табылыргъа боллукъду ол. Листериягъа ууланыу, бузулгъан ашдан ууланнганнга (ётген, къусхан…) ушайды. Алай ол ызы бла менингитге неда энцефалитге ушагъван къыйын ауруугъа кетерге боллукъду.
Кишечная палочка. Ол да кёгетлени бла жемишлени арасында жайылады. Чий эмда жарты бишген этде турургъа да угъай демейди.
Арт жыллада бу бактерия тюрленнгенди, жаланда чегилени угъай, бюйреклени да аурутургъа боллукъду. Аны ючюн, ётдюргени бла къалмай, бюйреклеге хата салыргъа боллукъду. Ол ауруу кёпге созулур деген къоркъуу да уллуду.
Сальмонелла. Къайнатылмагъан сютде, чий этде, алай барындан да бег а чий жумуртхалада сюйюп жашайды. Биз аланы холодильникни эшигинде тутуучубуз асламысында. Ол а терсди, нек дегенде алайы аны эм жылы жери болады.
Сальмонелласы болгъан жумуртхаланы 6 градусдан сууукъда тутаргъа керекди, дейдиле бактериологла. Ол аны ёлтюрген угъай, жайылмазына себеплик этерикди.
Бактерия жаланда иссиликде ёледи. Сальмонелла тахта кёгетледе да жайылады. Аланы арасында бютюнда бадыражанланы жаратады. Аланы тыш къабугъу не аз да тешилсе, ол алайда орналыргъа боллукъду.
Сальмонелла бла ууланнган адамны ышанлары быладыла: юсю исси болады, аш оруну аурууйду, къусады, ётеди. Ала бир ыйыкъны, бирде андан да аслам заманны къыйнап турургъа боллукъдула.
Стафилококк. Бу заранлы зат да холодильникде сакъланнган кёп ашлада тамырланады – бишген этде, ачылгъан консервалада, къабукълары артылгъан кёгетледе бла жемишледе.
Бактерия аш орунну бек ачытады, адамны кёлюн аман этеди, бирде ётдюреди. Бек заранлы затды. Адамны ичине аслам стафилококк тюшсе, бауур ауруулу болургъа боллукъду.
Кампилобактер. Бу да холодильникде терк-терк табыла тургъан заранлы «къонакъды». Эт, сют, кёгетле, жемишле – аладыла ол жаратхан ашла. Полиэтилен бла жабылгъан затлада да кесин апчытмайды, бек тири жайылады. Анга бегирек да сабийле бла абаданла жугъадыла. Хатасы уа недеди десегиз – адамны ётдюреди.
Холодильникде эм къоркъуусуз жерге морозильный камера саналады. Он градусдан аз температурада бактерияла жайылмайдыла, дейдиле микробиологла. Алай, жарсыугъа, аланы саны аз да болмайды.
Гигиена жорукъланы сансыз этмегиз. Шёндю холодильниклени бир-бир тюрлюлерини (No Frost) ичинде буз болмай, аланы эритип турургъа керекмегенликге, тазаларгъа кереклисин а унутмагъыз! Быллай техниканы ичин сапын суу бла жуусагъыз, кёп проблемаладан кери боллукъсуз.
Энтта да бир эсгертиу: аш-азыкъланы хайырланыргъа жараулу заманы болады, аны да эсде тутугъуз. Сатып алгъанда, къачан чыгъарылгъанына къарагъыз, эски продуктла алмагъыз, тап биширигиз кеслерин да.
Холодильникни ичинде хар нени да сюйгенингча салып къояргъа жарамайды. Жемишлени, кёгетлени, чабакъны, творогну бир-бирлерине жетдирмегиз. Ашны тышында аны къаллай температурада тутаргъа кереклиси жазылып болуучуду да, аны анга кёре тийишли орунуна салыгъыз.
Техниканы кесине да кёз жетдире турса игиди. Бегирек да эшиклери ичине жылыу жибермезча. Шёндюгю холодильникледе морозильный камерада буз болуп башласа, ол иги тюйюлдю. Ишеклик тууса, ары термометр салып, керти температураны алай билирге боллукъсуз.