Лъагъуэ дахэ щыпхишри, зэфIэкIрэ ехъулIэныгъэкIэ псыхьа гъуэгуанэ бгъуфIэ макъамэм къыщызэринэкIащ КъБР-м и цIыхубэ артист, Урысей Артиадэм и лауреат, тенор макъ лъэщ зиIэ оперэ уэрэджыIакIуэ, ГъуазджэхэмкIэ Кавказ Ищхъэрэ институтым и егъэджакIуэ Куэт Къанщобий. Зи илъэс 80-р иджыблагъэ зыгъэлъэпIа уэрэджыIакIуэ Iэзэр ди редакцэм и хьэщIащ икIи ­тедгъэпсэлъыхьащ и IэщIагъэр къызэрыхихам, зрихьэлIэ лъэпощхьэпохэр къызэринэкIыурэ и хъуэпсапIэм зэрылъэIэсам теухуа и гукъэкIыжхэм.
- Къанщобий, илъэс 50-м нэб­лэгъауэ республикэм и щэнхабзэм, гъуазджэм хэлъхьэны­гъэфI­хэр хуэзыщI, Музыкэ къэрал ­театрым и утыкур зы­гъэбжьы­фIэ, цIыхухэм я гукъыдэжым хэзыгъа­хъуэ артистхэм уа­щыщщ. Илъэс 60-кIэ узэIэ­бэ­кIыжмэ, Дзэлыкъуэкъуажэ къы­щыхъуа щIалэ цIыкIур макъамэ гъуазджэм узэрыдихьэхамрэ абы узэрыхуеджамрэ сфIэ­хьэ­лэмэтщ. Уи IэщIагъэр къыхэпха зэрыхъуамрэ узыщIэхъуэпс уэрэд жыIэным и лъа­гъуэм­ узэ­рытехьамрэ утхутеп­сэлъыхьамэ ди гуапэт.
- 1940 гъэм Дзэлыкъуэ щIыналъэм хыхьэ Дзэлыкъуэкъуажэ сыкъыщалъхуащ. КъызэрыгуэкI адыгэ мэкъумэшыщIэ унагъуэм сыкъыщыхъуащ. Ди адэ Нащхъуэ колхозым и механизатор пашэу, ди анэ Нури колхозым хэту зэдэлажьэу щытащ. Си ныбжьыр мазий хъуа къудейуэ Хэку зауэшхуэм щIидзащ. Зи цIыкIущхьэр зауэм хиубыда дэтхэнэми хуэдэу, сабиигъуэ насыпыфIэ сиIауэ схужыIэнукъым, ауэ си адэ-анэм сахуэарэзыщ, сызыщIэ­хъуэпс уэрэджыIакIуэ IэщIагъэр зэзгъэхъулIэнымкIэ къызэрыз­дэ­Iэ­пыкъуамкIэ. Ди адэр пасэу дунейм ехыжами, ди анэр хъарзынэу тхуэпсэуащ.
Дзэлыкъуэкъуажэ и курыт еджапIэм и 6-нэ классым сыщIэсу ди егъэджакIуэм «Цыжьбанэ» сабий уэрэд цIыкIур жысIэну пщэрылъ къыщысщищIым, гу лъитат сы­зэрытхьэкIумафIэм, макъ сызэ­риIэм. Абы иужькIэ сызыхэт школ хорым си закъуэу уэрэдхэр щыжысIэну дзыхь къысхуащIащ. Къуажэдэсхэм, си еджэгъу-ныбжьэгъухэм я пшыхьхэм срагъэблагъэурэ уэрэдхэр жызагъэ­Iэрт икIи абыхэм къыдэфэурэ я нэгу зрагъэужьырт. Апхуэдэурэ уэрэд жыIэным сыдихьэха хъуащ икIи абы сыхуеджэну мурад сщIащ. А зэманым магнитофонхэр зэпэубыдат, телевидени щы­Iэтэкъым, радионэтынхэр нэхъ щыIэт.
Республикэм и художественнэ самодеятельностхэм я еплъыныгъэ Налшык щрагъэкIуэкIахэм япэ увыпIэр мызэ-мытIэу къы­щысхуагъэфэщащ. Курыт еджапIэ нэужьым Ленинград консерваторэм сыщIэтIысхьэну иужь сихьат, арщхьэкIэ музыкэ щIэныгъэ уимыIэу, нотэ умыщIэу абы укъащтэнутэкъым. 1957 гъэм Налшык Музыкэ училищэ къыщызэIуахащ. Школыр къыщызуха илъэсым ар ирихьэлIати, тIэкIу сыкъыкIэры­хуауэ сыкIуами, абы и унафэщI Хьэсанэ Муса къызэдаIуэри, сыкъищтащ. ИлъэскIэ абы сыщеджауэ, уэрэд жыIэнымкIэ ехъулIэ­ныгъэ сиIэу къалъытэри, Ленинград консерваторэм еджакIуэ ­са­гъэкIуэну къысхуагъэлъэгъуащ, ауэ щхьэусыгъуэ гуэрхэмкIэ ар зэпыужащ. 1961 гъэм КъБР-м ЩэнхабзэмкIэ и министерствэм и унафэкIэ, Хьэсанэ Муса Москва Гнесинхэ я цIэр зезыхьэ институтым дишэри, училищэм гъэ еджэгъуитIым къыздеджа КIарэ Хьэсэнрэ сэрэ - щагъэхьэзыр курс­хэм, училищэр къэзыухахэу Мыз Борис, Бицу Юрэ, Абрэдж Анатолэ сымэ - япэ курсым дыщIигъэтIысхьэри, къигъэзэжащ.
Институтым щагъэхьэзыр и курс­хэм илъэситIкIэ дыщIэса иужьт япэ курсым дыкъыщащтэнур. Ауэ, уэрэд жыIэным апхуэдизкIэ си нэ къыхуикIырти, курситIым яджын хуейр зы илъэсым ­къриубыдэу зэзгъэщIащ, гъуазджэм и щэхухэм зыхэзгъэгъуа­зэ­ри. Экзаменхэм сыпхыкIри институтым сыщIэхуат, арщхьэкIэ си пIэкIэ нэгъуэщI зыгуэр къащтауэ къыщIи­дзыжащ. КъыкIэлъыкIуэ гъэм етIуанэ курсым мазищкIэ сыщеджауэ, бжьыхьэм дзэ къулыкъум сраджащ. Комиссэм хэт полковникым зыхуэзгъазэри жесIащ консерваторэм сызэрыщеджэр, сы­зэрымузыкантыр икIи селъэ­Iуащ уэрэдымрэ къафэмкIэ Москва округым и ансамблым сыхигъэхьэу дзэ къулыкъур ирызигъэхьэкIыну. АрщхьэкIэ Владимир къалэм и танк полкым и курсанту мазиблкIэ еджакIуэ сигъэкIуащ. МазиплIкIэ седжауэ, Москва и дзэ округым и нэхъыщхьэм и унафэ къэкIуащ уэрэдымрэ къафэмкIэ Москва и дзэ округым и ансамблым сызэ­рыхагъэхьэм теухуауэ. Апхуэдэу си тхылъыр къызатыжри Москва згъэзэжащ икIи ансамблым и уэрэджыIакIуэу илъэсрэ ныкъуэ­кIэ къулыкъу сщIащ. Абы къриубыдэу Совет Союз псом концертхэр щыттащ, ди нэгу зедгъэужьу. Москва сыдэтIысхьэжа нэужь, ­хущIыхьэгъуэ сыщиIэхэм деж си егъэджакIуэм и деж сыкIуэурэ къыздэлажьэрт.
1965 гъэм дзэ къулыкъур щынэдгъэсым, Кърымым Тенджыз ФIы­цIэм и Iуфэм зы мазэрэ ныкъуэкIэ ансамблыр дыщыIащ. Республикэм и къалэ псори (Севастополь, Симферополь, Феодосие, Ялтэ, Джанкой, Евпаторие) къызэхэткIухьат, концерт гукъинэжхэр ттыуэ. Ансамблым и художественнэ унафэщI икIи и дирижёр нэхъыщхьэ, РСФСР-м и цIыхубэ артист Баблоев Сурен концертхэр зэрекIуэкIымкIэ арэзыти, абыхэм лейуэ зыхудимыгъэгъэхьэзыру тен­джызым ди нэгу зыщыдигъэгъэужьырт. Апхуэдэу жэпуэгъуэм и кIэхэм дзэ къулыкъур и кIэм нэзгъэсри, сыкъаутIыпщыжащ.
Институтым згъэзэжри, щагъэхьэзыр етIуанэ курсым сы­щIэтIысхьэжащ. Дзэм сыкъыщикIыжа 1965 гъэм Москва илъэ­ситху­кIэ - илъэсищкIэ дзэм, илъэ­ситIкIэ подкурсым - щызгъэкIуат. А гъэм япэ курсым сыщIэтIысхьэн хуейти, еджапIэм и ректор Муромцев Юрий сриджэри къызжиIащ КъБР-м щэнхабзэмкIэ и министерствэм схухиха увыпIэм и илъэситху пIалъэр зэрикIар. Абы къы­хэкIыу къысхуигъэлъэгъуат псори зэрыщIэтIысхьэм хуэдэу экзаменхэр стыуэ сыщIэтIысхьэну. Арэзы сыхъуащ: си щIэныгъэмрэ зэфIэ­кIымрэ хэзгъэхъуэным ехьэлIа Iэмалхэр къызэрызгъэсэбэпар къыс­хуэщхьэпауэ къэслъытэрт, си къарум сыкъигъэгугъэрт. Щагъэхьэзыр курсым тенор макъ зиIэхэр щIалищ - сэ, украин Шевченкэ Борисрэ башкир Багаутдинов Мэжидрэт - дыхъурт. Щыри 1966 гъэм институтым дыкъащтэжащ.
Институтыр къыщыдухым къэ­рал экзаменым хыхьэу диплом лэжьыгъэу дгъэлъэгъуащ Верди и «Бал-маскарад» оперэр. Абы щыз­гъэзэщIащ партие нэхъыщ­хьэр - Ричард и ариер. Къищы­нэмыщIауэ, жысIащ Молэ Владимир и «Дахэнагъуэ» оперэм хэт Джэримэс и ариер, Моцарт и «Сринэ телъыджэ» оперэм щыщ пычыгъуэ нэмыцэбзэкIэ, нэ­гъуэщI­хэри. КъэпщытакIуэхэм а лэжьыгъэхэр къызэхъулIауэ къалъытащ. Къыщыдухым сраджэри, дэнэ щIыпIэ сыщылэжьэну сы­хуейми къызэупщIащ, сыту жы­п­Iэмэ сэр-сэру сызэры­щIэ­тIыс­хьам­ къыхэкIыу си дипломыр сы­зэ­рыхуейуэ къэзгъэсэбэпыну хуитыныгъэ къызитырт. Абы и жэуапу яжесIащ сыкъыщалъхуа щIыналъэм - Къэбэрдей-Балъкъэрым - сыкъэкIуэжыну сызэ­ры­щIэхъуэп­сыр, Налшык Музыкэ ­театр къы­зэрыщызэIуахар, оперэ­хэри опереттэхэри зэрыщекIуэ­кIыр. Ап­хуэдэу 1971 гъэм сыкъэ­кIуэ­жащ.
- Сыщеджа институтым и цIэр зезыхьэ Гнесинхэр зэшыпхъуищрэ зы дэлъхурэ хъухэрт. ЯпэщIыкIэ абыхэм классибл, къыкIэлъыкIуэу классипщI школхэр, итIанэ училищэ, иужьым консерваторэ къы­зэIуахащ. ЕджапIэм сыщIэсу дзэм сыщраджам, зэдэлъхузэшып­хъу­хэм ящыщ Еленэ иджыри псэут. Ар институтым и художественнэ унафэщIт икIи абы щыпсэут, и ­лъакъуэр къыдэмыбзыжми, коляскэм ису концерт залышхуэм яшэрт, фортепианэм хуригъа­джэрт. Си егъэджакIуэ Першинэ Валентинэ Еленэ и деж сигъэ­кIуат, дзэм сызэрыраджэр жесIэу сэлам есхыжыну. Къулыкъу нэу­жьым къыщызгъэзэжами, Еленэ и деж сыкIуащ фIэхъус есхыну. «Деточка, тебя наверное сняли с довольствия, ты наверное голоден, на, покушай!», - жиIэу сомищ къызэрызитар сигу къинэжащ. Апхуэдэхэм деж уегупсысыркъым армыхъумэ, а сомищыр Гнесинэ Еленэ и фэеплъу схъумэн хуеящ. ЕплIанэ курсым сыщIэсу ар дунейм ехыжащ икIи иужьрей гъуэгуанэм щытрагъэувэжым, Бахрэ Гунорэ я «Аве Мария» ариер жысIэну дзыхь къысхуащIащ.
ЕплIанэ курсым сыщIэсу, Союзпсо радиом и зэпеуэм сыпхыкIри, институтым сыщеджа иужьрей илъэситIым абы срагъэблагъэурэ сыщылэжьащ, штатым сыхэмыту. Рахманинов Сергей, Свиридов Георгий, Римский-Корсаков Николай, Чайковский Пётр сымэ я романсхэр жысIэурэ нэтынхэр ягъэ­хьэзырырт.
Москва сыщеджам си насып ­кърихьэкIащ къалэм и театрхэм: Таганкэм, МХАТ-м, ОпереттэмкIэ театрым, Станиславскэмрэ Немирович-Данченкэмрэ я цIэр зе­зыхьэ Музыкэ театрым сыкIуэну. Псом хуэмыдэу премьерэхэр зэ­рыблэдмыгъэкIыным дыхущIэ­къурт. 1964 гъэм уэрэджыIакIуэ цIэрыIуэ Марио дель-Монако сыщедэIуащ Бизе и «Кармен» опе­рэм хэту.
Къыхэзгъэщынут, Къэбэрдей-Балъ­къэрым щыпсэухэм нэхърэ, Урысейм исхэр театр гъуазджэм куэдкIэ нэхъ зэрыдахьэхыр. Дзэм къулыкъу щысщIэм ансамблым и концертхэм хыхьэу гу зылъыстаращи, ди зы лэжьыгъэ ягу дыхьамэ, ди репертуарым хэт псоми я билетхэр ящэхурти, бламыгъэкIыу еплъхэрт, зы пщыхьэщхьэ къэмы­нэу удз гъэгъахэр къытхуахьурэ къакIуэурэ.
- Налшык укъэкIуэжа нэужь, укъызыхыхьэжа гупыр дауэ къыпIущIат? Узыхуеджа IэщIагъэм япэ лъэбакъуэхэр дауэ хэпча хъуа?
- 1971 гъэм Налшык сыкъы­щы­кIуэжам, сыкъызыхыхьэжа гупым илъэситI ипэкIэ къызэIуаха Музыкэ театрым и лэжьыгъэр зэт­раублауэ зыкъагъэлъагъуэрт. Локъуэ Марие Музтеатрым и уна­фэщIт. Теувэж СулътIанрэ Шэ­рыIужь Анатолэрэ режиссёр нэхъыщхьэт абы щыгъуэ. Поповэ Марие дирижёр нэхъыщхьэт. Артистхэм ящыщт си япэ зы илъэскIэ институтыр къэзыухыу къэзыгъэзэжахэу Дэбагъуэ Хьэсэн, Жанатаев Исмэхьил, Бэгъуэтыж Светланэ сымэ. 1970 гъэм ягъэуват Верди и «Травиата» оперэр. Абы и партие нэхъыщхьэр - Альфред и ариер - чэзууэ Бэрэ­гъун Владимиррэ Дэбагъуэ Хьэ­сэнрэ, Виолеттэ и ариер - Бэ­гъуэтыж Светланэрэ Асадуллаевэ Любэрэ ягъэзащIэрт. 1971 гъэм Штраус и «Летучая мышь» опереттэр ягъэуващ. КъыкIэлъыкIуэ гъэм абы сыхагъэхьащ, Альфред и ариер згъэзащIэу. «Травиата» оперэми Альфред и партиер Дэбагъуэ Хьэсэнрэ сэрэ иужькIэ чэзууэ къытлъысащ.
Институтыр къыщызухам оперэ партиеу зыбжанэ зэзгъэщIауэ сыкъэкIуэжащ. Апхуэдэхэщ Верди и «Травиата» (Альфред и ариер), «Риголетто» (Герцегым и ариер), Бизе и «Налкъут къэзылъыхъуэ­хэр» (Надир и ариер), Чайковскэм и «Евгений Онегин» (Ленский и ариер) оперэхэр, нэгъуэщIхэри. Дэ дызыхурагъэджар макъ шэ­щIакIэ оперэ уэрэдхэр жытIэнырт. СыкъэкIуэжа нэужь, опереттэм хыхьэу уэрэдхэм я зэхуаку пса­лъэмакъхэр къызэрыдэувэр япэ­щIыкIэ тIэкIу къызэгугъуэкIами, иужькIэ абыи зезгъэсэжащ.
1973 гъэм Музыкэ театрым и режиссёр нэхъыщхьэу Ерчэн Леонид нагъэкIуащ. Абы игъэуващ Бизе и «Налкъут къэзылъыхъуэ­хэр» оперэр. Партие нэхъыщхьэр - Надир - си закъуэу къысхуагъэфэщащ, Лейлэ и партиер Бэгъуэтыж Светланэрэ Асадуллаевэ Любэрэ, Жанатаев Исмэхьил, Сибэч Хьэчим, Мэкъуауэ Мулид сымэ - Зугар и партиер чэзууэ ягъэзэщIащ. ИужькIэ сыхэтащ Ерчэным игъэува Мейтус и «Молодая гвардия» оперэм и партие нэхъыщхьэм ­(Тюленин Сергей). КъыкIэлъы-кIуэу Рахманиновым и «Алеко» оперэм хэт тенор партие нэхъыщ­хьэр ­(Молодой цыган) згъэзэщIащ.
Ди гупыр зы унагъуэшхуэм хуэдэу, нэхъыжь-нэхъыщIэ, пщIэ-нэмыс ди зэхуаку дэлъу дызэдолажьэ. НэхъыщIэхэм зэрытху­зэфIэкIкIэ дадоIэпыкъу, ахэр зэ­рыдгъэкIуэтэным, чэнджэщ щхьэ­пэхэр зэреттыным иужь дитщ. Ди япэ ища ди нэхъы­жьыфIхэу Дэ­багъуэ Хьэсэн, ПащIэ Ахьмэд, Мэкъуауэ Мулид, Щэбэтыкъуэ Натбий, Бекъул Леонид сымэ Ахърэт нэхур Алыхьым къарит! МыдэкIэ нэхъыжьыIуэхэу Мэкъуауэ Хьэсэн, Наршаовэ Шэ­хьидэт, Таукеновэ Галинэ, Шэ­джыхьэщIэ Аслъэнбий, Бесчокъуэ Майе сымэ ди ­театрым и унафэщI Бэрэгъун Руслан и нэIэм дыщIэту, зэгурыIуэ ди зэхуаку дэлъу дызэдолажьэ.
Иужьрей зэманым куэдрэ утыку сыкъихьэжыркъым, сызыхэта лэ­жьыгъэхэр репертуарым зэры­хэмытыжым къыхэкIыу. Прави­тельствэм и концертхэм, Москва, Винницэ къалэхэм, Мэхъэчкъалэ литературэмрэ гъуазджэмкIэ и махуэхэм сызэрыхэтар гукъинэж сщыхъуащ.
- 1971 гъэ лъандэрэ Музыкэ теат­рым и уэрэджыIакIуэу узэ­ры­лажьэм къыдэкIуэу ГъуазджэхэмкIэ Кавказ Ищхъэрэ къэ­рал институтым и егъэджакIуэу илъэс 25-кIэ узэрыщылэжьам къежьапIэ хуэхъуам и гугъу уэзгъэщIынут. Уи IэщIагъэм и щэ­хухэм щIэблэр зэрыхэбгъэгъуэзар, абы я гъэсэ­ныгъэмрэ щIэ­ныгъэмрэ хэлъ­хьэ­ны­гъэ зэры­хуэпщIар уасэншэщ. А пIалъэм къриубыдэу макъамэ ­гъуазджэм ехъулIэныгъэрэ зэ­фIэкIрэ щы­зыIэрызыгъэхьа гъэ­сэнхэр къы­зэрыщIэбгъэкIар гуры­Iуэ­гъуэщ...
- 1994 гъэм институтым и ректор Рахаев Анатолий студентхэр уэрэд жыIэным хуезгъэджэну сыщригъэблагъэм, куэдрэ сымыгуп­сысэу арэзы сыхъуащ. Си гъэсэнхэм ящыщщ Музыкэ театрым и уэрэджыIакIуэ Къардэн Радик, 4-нэ курсым щеджэу урысейпсо зэпеуэм и лауреат хъуа, институтыр диплом плъыжькIэ къэ­зыухыу Москва Гнесинхэ я академием и ас­пирантурэм зи щIэныгъэм щы­хэзыгъэхъуа Дзыгъуанэ ФатIимэ, «КъШР-м щIыхь зиIэ и артист» цIэ лъапIэр зыхуагъэфэща абазэ щIалэ Мэремкъул Очар. Апхуэдэщ удэзыхьэх макъ дахэ зиIэ Верес­куновэ Иннэ. Ар и унагъуэм и гъу­сэу иджыпсту Урысейм и нэгъуэщI щIыпIэм щопсэу. Ди Музыкэ ­театрым къызэрымынар си жа­гъуэ мэхъу, уэрэджыIакIуэфI ­къищIыкIынут. Си гъэсэнхэм ящыщу и цIэ къисIуэнут иджыпсту Кисловодск щылажьэ, уэрэ­джы­IакIуэ Iэзэ Сёминэ Ольги. ­Гуапэ сщы­мыхъуу къанэркъым ахэр махуэшхуэхэм телефонкIэ къы­зэ­рып­салъэр, нобэр къыздэсым зэ­пыщIэныгъэхэр дызэ­рызэхуи­Iэр.
- Уи Iэдакъэ къыщIэкIащ Му­зыкэ театрым и тхыдэм, и зыу­жьыныгъэм, ХьэхъупащIэ Хьэж­бэчыр ЩоджэнцIыкIу Алий и «Мадинэ» поэмэр и лъабжьэу итха либреттэм къытращIыкIыу композиторхэу Къардэн Хьэ­сэн­рэ Балэ Мухьэдинрэ зэдатха «Мадинэ» оперэм къыхэщ лIыхъужь нэхъыщхьэ ­Заур и шы­фэлIыфэмрэ и утыку иты­кIэмрэ ехьэлIа лэжьыгъэ щхьэпэхэр. Абыхэм кIэщIу къыт­хутеп­сэ­лъыхьыт, Къанщобий.
- «Становление и развитие Ка­бар­дино-Балкарского государс­т­венного музыкального театра» (2012 гъэ), «Музыкально-сценический образ Заура в опере Мухадина Балова и Хасана Карданова» (2012 гъэ) лэжьыгъэхэр институтым пщэрылъ къытщищIа, си лэжьыгъэхэр щызэхуэсхьэсыжа къыдэкIыгъуэщ. Абыхэм къыщызгъэлъэгъуэжащ театрым къикIуа гъуэгуанэ дахэр, абы и уэрэ­джыIакIуэхэм, режиссёрхэм, дирижёрхэм я лэжьыгъэхэм хэлъ щхьэхуэныгъэхэр. Нэхъыщхьэращи, къыдэкIыгъуэхэм гъуазджэм­рэ щэнхабзэмрэ я цIыхухэм я деж щIэупщIэрэ гулъытэрэ зэраIэр ­гуапэщ.
- Артистым и IэнатIэм зэфIэкI­рэ ехъулIэныгъэрэ щызыIэ­ригъэ­хьэ­ныр куэдкIэ елъытащ и Iуэху­хэр и щIыб къыдэт уна­гъуэм къызэрыдаIыгъым. Гурэ псэкIэ къыхэпха IэщIагъэм илъэс 50-м нэблэгъауэ узэры­хуэпэжымрэ абы къыпэкIуа пщIэмрэ тепщIыхьмэ, щапхъэ зытрах адыгэ унагъуэ дахэ зэрыбухуами шэч къытесхьэркъым.
- Пэжщ, цIыхум, псом хуэмыдэу махуэ къэс утыку ит артистым и лъэр щIэзыгъэкIыр, и гукъы­дэ­жым хэзыгъахъуэр и уна­гъуэрщ. Нэхъапэм мазэ бжыгъэ­кIэ Урысейм концертхэр щытту гъуэгу дытету щытащ. Абы и лъэныкъуэкIэ сахуэарэзыщ уна­гъуэ жьэгум и ­хъумакIуэ си щхьэгъус­э Светланэ, сыт щыгъуи си дэIэпыкъуэгъу ди щIалэмрэ хъыджэбзымрэ. Иб­рэхьим и IэщIагъэкIэ инженерщ, асфальт заводым и унафэщIщ. Иджыри унагъуэ иухуа­къым. ФатIимэ экономистщ, унагъуэщ, хъыджэбзитIрэ зы щIалэрэ иIэщ. Пхъурылъхухэр Москва и Урысей къэрал университетым юрист Iэ­щIагъэм щыхуоджэ. ЩIалэ цIы­кIур иджыри курыт школым и пэщIэдзэ классым щIэсщ. Адэш­хуэ-анэшхуэр дызыгъэгушхуэр, дызыгъэгуфIэр, куэдкIэ дызыщыгугъыр ахэращ.
- Къанщобий, уи щхьэгъусэ Светланэрэ уэрэ узыншагъэрэ дэрэжэгъуэрэ фиIэу, я гуфIэ­гъуэ флъагъуу илъэс куэдкIэ фи щIэб­лэм фащхьэщытыну ди ­гуапэщ!