«Акрополь» шхапIэ-нэгузегъэу­жьыпIэ центрым щекIуэкIащ УФ-м и Журналистхэм я зэгухьэныгъэм хэт, усакIуэ, зэдзэкIакIуэ, «Зауэм и бынхэр» урысейпсо жылагъуэ зэгухьэныгъэм Къэбэрдей-Балъкъэрым щиIэ къудамэм и унафэщI, «Эстафета памяти» проектыр зыгъэхьэзыра Щэуей Мидэ Пушкин Александр и «Евгений Онегин» романыр адыгэбзэкIэ зэридзэкIауэ тхылъу къызэрыдэкIам теухуа пшыхь гукъинэжыр.
Ар къызэIуахащ Щэуей Мидэ и псалъэхэр зыщIэлъ «Гъагъэ, си ­Хэку!» уэрэдымкIэ. ЩоджэнцIыкIу Алий и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей къэрал драмэ театрым и артистхэу КIэхумахуэ ФатIимэрэ Тхьэщыгъуей Жаннэрэ, Таз ФатIимэ зи унафэщI «Шэху уэздыгъэ» творческэ студием екIуалIэ ныбжьыщIэхэр удихьэхыу адыгэбзэкIэ къеджащ усэу тха «Евгений Онегин» романым щыщ пычыгъуэхэм.
- Щэуей Мидэ и Iэдакъэ къы­щIэ­кIащ адыгэ хабзэр и лъабжьэу сабийхэр зэрыбгъэсэну Iэмалхэм ятеу­хуауэ курыт еджапIэхэмрэ сабий гъэсапIэхэмрэ къыщагъэсэбэпын тхылъ щхьэпэр, тхыгъэ купщIафIэхэр зэ­редзэкI, и псалъэхэр зыщIэлъ уэрэд 15 ягъэзащIэ, - къыхигъэщащ пшыхьыр езыгъэкIуэкIа, Къэбэрдей-Балъ­къэрым Гуманитар къэхутэныгъэхэмкIэ и къэрал институтым и лэ­жьакIуэ, филологие щIэныгъэхэм я доктор, профессор ХьэкIуащэ Мадинэ. - Филологие щIэныгъэ имыIэми, художественнэ тхыгъэхэр зэ­дзэкIыным хуемыджами, Мидэ и бзэр зэрыдахэм, зэрыкъулейм и фIыщIэщ а лэжьыгъэм зэрыпэлъэщыр.
«Принт-Центр» тхылъ тедзапIэм и унафэщI Бекъул Iэниуар зэхыхьэм фIыщIэ щыхуащIащ, Щэуей Мидэ илъэс 25-кIэ адыгэбзэкIэ зэридзэ- кIа «Евгений Онегин» лэжьыгъэм и хъыбарыр зэрызэхихыу, и бжыгъэ-кIэ 2000 хъууэ езым и мылъкукIэ тхылъыр къызэрыхудигъэкIам пап­щIэ.
- «Евгений Онегин» романыр илъэс 40-кIэ адыгэбзэкIэ зэри­дзэкIащ Тхьэгъэзит Зубер, - жиIащ радиом и къудамэм и унафэщI, журналисткэ, зэдзэкIакIуэ Мэремкъул Ларисэ. - ЗэдзэкIакIуэ щIэныгъэ бгъэ­дэмылъми, урыс тхакIуэшхуэм и тхыгъэм зымащIэкIи къытемыкIыу Щэуей Мидэ ар ди бзэм къызэры­ригъэтIэсам, тхыгъэр зэдзэкIа мыхъуу, адыгэбзэкIэ тхауэ къызэрып­щыхъур и щыхьэтщ лэжьыгъэр ныкъу­саныгъэншэу къызэрехъулIам.
Щэуей Мидэ адыгэ литературэм хуищIа хэлъхьэныгъэр къызэрехъу­лIам, абы и зэфIэкIым, бзэ дахэ зэ­ры­Iурылъым теухуауэ пшыхьым къы­щыпсэлъащ Къэбэрдей-Балъкъэрым Гуманитар къэ­хутэны­гъэ­хэмкIэ и институтым къэбэрдей-шэр­джэ­сыбзэмкIэ и къудамэм и уна­фэщI, филологие щIэныгъэхэм я доктор БищIо Борис.
Щэуей Мидэ фIыщIэ яхуищIащ тхылъыр къыдигъэкIынымкIэ къы­дэIэпыкъуахэм, пшыхьым зыкъре­зыгъэхьэлIахэмрэ къыщыпсэлъахэмрэ. Пшыхь гуапэр ягъэдэхащ ­КъБР-м щIыхь зиIэ и артисткэ Даур Ири­нэрэ КъШР-мрэ КъБР-мрэ щIыхь зиIэ я артисткэ Шэрджэс Iэсиятрэ.
Мидэ и лэжьыгъэм и пэублэ псалъэм щыжиIэм щыщ фыщызгъэ­гъуэзэнщ:
- Урыс литературэм и лъабжьэр зыгъэбыдауэ къалъытэ Пушкин Александр и бзэ лъэщымкIэ игъэпса романыр си анэбзэмкIэ къэпIуэтэж зэрыхъум, адыгэбзэр абы зэры­пэ­лъэщым гушхуэныгъэ къызитурэ зэз­дзэкIа тхылъщ «Евгений Оне­гин»-р. СэркIэ мытынш лэжьыгъэм гуащIэрэ зэману ихьар къы­щIы­зэ­мыхьэлъэкIар си бзэм хузиIэ лъа­гъуныгъэрщ, абы хуэсщI пщIэрщ, и зэфIэкI иныр утыку къисхьэну сызэ­ры­щIэхъуэпсырщ.
ИпэжыпIэкIэ сыхуейщ гъащIэ кIыхьрэ гъуэгуанэ гугъурэ къы­зэ­зынэкIа адыгэбзэр нобэ дэтхэнэ адыгэ унэми щыIуну, ди хабзэ дахэр, ди фащэ гъуэзэджэр, ди Iуэ­рыIуатэ къулейр тхъумэну, щIэблэр а псом щIэтпIыкIыну. Си лъэпкъ мащIэм и дэтхэнэ псэри хэкупсэу щы­тыныр си хъуэпсапIэщ.
Дэ дынасыпыфIэщ! ЛIэщIыгъуэ минхэм къапхыкIри, ди нобэм къэсауэ зыдохьэ адыгагъэр, иджыри ди цIыхур егъэукIытэ «уадыгэкъэ уэ?» жыхуиIэ упщIэм, адыгэ цIыхубзхэм ягъэхьэзыр лъэпкъым къыдэгъуэгурыкIуа шхыныгъуэхэр, ягъэбагъуэ адыгэш лъэпкъыфIхэр, IэпэIэсэхэм къагъэщIэрэщIэж Iэщэ-фащэм хащIыхь тхыпхъэ телъыджэхэр. Дауэдапщэхэр зэрыдах хабзэхэр адыгэ къупхъэм ирагъэзэгъэжыну елэжь-хэр къытхэкIащи, хамэжь къащIи­хуауэ дызытегузэвыхьа щыIами, зэ­рагъэпэщыжынщ. А псори фIым дыщызыгъэгугъщ. Ауэ щыIэщ ар къыдэмыхъулIэнкIэ хъуну дызыгъэ­шынэ. Ар ди анэдэлъхубзэм куэдым хуаIэ хъуа щытыкIэращ. Адыгэ гъащIэм адыгэбзэр хэмытми ныкъуэ мыхъуу къэзылъытэхэм лъэпкъым ирадзыфыну удыныр мыгъущы­жынщ. ДринасыпыфIэу жыхуэсIа псо­ри дизыгъэIэр, зезыгъакIуэр, лъэпкъ нэщэнэу зыгъэувыр ­ады­гэбзэ­ращ. Ар щымыIамэ, адыгэ лъэпкъи, абы и нагъыщэ-нэщэни щымыIэжу аращ.
«Евгений Онегин»-р зэздзэкIыу, абыкIэ хэти и фIэщ сщIыну сыхущIэкъуащ ди анэдэлъхубзэм къулеягъэу, IэфIагъэу, гуапагъэу, Iущыгъэу щIэлъыр, зэхэтыкIэ дахэм и IункIыбзэу зэрыщытыр.
Мы тхылъыр къэзыщтэну дэтхэнэми сыщогугъ, абыкIэ акъылэгъу къыздэхъуу, ЮНЕСКО-м кIуэдыж бзэхэм хибжа ди адыгэбзэр хъу­мэным, зегъэужьыным телэжьэну, быныр абы ирипсалъэу, иригупсысэу игъэсэну», - етх Мидэ, адыгэ псоми захуигъазэу.