Къафэ гъуазджэр, щэнхабзэм и хъугъуэфIы­гъуэхэр, лъэпкъ фащэм и дахагъэр цIыхубэм я пащ­хьэм щызыгъэлъагъуэ, Iэдэбу, зэкIужу утыку ит, къафэр фIыуэ зылъагъу щIэблэм ди республикэм, къэралым къыдэкIуэу хамэ къэрал куэдым жьыми щIэми Iэгуауэшхуэ щы­хуаIэт, зи ехъулIэныгъэ- х­эм дэнэ щIыпIи щыпсэу адыгэхэр иригушхуэ, ­КъБР-мрэ УФ-мрэ цIыху-бэ къафэхэмкIэ щапхъэу къы­щалъытэ «Нал  цIыкIу»  ансамблыр къыз­э­ры­зэрагъэпэщрэ илъэс 35-рэ ирокъу. Абы ирихьэ­лIэу зыхуэдгъэзащ гупым и художественнэ унафэщI Къэбэрдей-Балъкъэр, Ингуш республикэхэм щэн­хабзэмкIэ щIыхь зиIэ я лэжьакIуэ Куэшей Алик. 

- Алик, илъэс 35-кIэ узэIэ­бэ­кIыжрэ къэфакIуэ гупым я гъэсакIуэ узэрыхъуамрэ уи гуп дахэр къызэрызэбгъэпэщамрэ дигу къэбгъэкIыжамэ, ди гуапэт. 
- Сызэрысабийрэ къа­фэм сыдихьэхыу щытащ икIи «Шэджэм псыкъелъэ­хэр», «Ашэмэз», «Нальчанка» ансамблхэм сыхэтащ. Культпросвет училищэу щы­там къафэмкIэ иIэ къудамэр къэзухащ, езыр-езыру къызэрагъэпэща къэ­факIуэ гупхэм я уна­фэщI IэщIагъэр сиIэу. ИтIа­нэ дзэм къулыкъу щыс­щIащ. Къэзгъэзэжа нэужь, 1988 гъэм щэкIуэгъуэм и 2-м къызэзгъэпэщащ ансамблыр. Курыт еджапIэм и 6-нэ классым сы­щы­щIэ­сым телевизорымкIэ я  инагъкIи фащэкIи зэщ­хьыр-къабзэу слъэгъуа куржы ­сабий къэфакIуэ ан-самблыр телъыджэ сщы­хъуат. ЦIыкIухэм ягъэлъагъуэ дахагъэм апхуэдизкIэ ситхьэкъуати, абы щыгъуэ мурад быдэ сщIат ныбжьыщIэхэм я къэфакIуэ  гуп къызэзгъэпэщыну икIи къызэ­хъу­лIащ. Иджы ар ­лъабжьэ ­бы­дэ зиIэ ансамбль зэры­хъуам дрогушхуэ. 
- Къафэ гъуазджэм и щэ­хухэм ухэзыгъэгъуэзар хэт? 
- «Кабардинка» къэрал академическэ ансамблым и къэфакIуэу щыта, журт лъэпкъым щыщ Шабаев Аликрэ Нырхэ Азидэрэ ­НыбжьыщIэхэм я респуб­ликэ унэм дыщагъасэу ­щытащ. Шэджэм Езанэм Щэн­хабзэмкIэ и унэм щы­лажьэ «Шэджэм псыкъелъэхэр» ансамблым иужь­кIэ илъэс 25-кIэ сы­щы­лэжьащ, сыкъыщыфэу  икIи ныб­­жьыщIэхэм я гъэсакIуэу. КъищынэмыщIауэ, абы щыIэ театрми сы­щы­джэгуащ. Нартан къуажэм илъэситIкIэ сыщылэжьащ. ИтIанэ Шэджэм сашэжащ. Нартан къуажэм ЩэнхабзэмкIэ и унэм щызэхэта ансамблым сыхэтащ икIи егъэджакIуэу сыщыIащ. Иужьым, езыр-езыру къы­зэз­гъэпэща «Нал цIыкIу» ансамблым сакъыхэнэжащ. А цIэр фIэсщын и пэ адыгэбзэкIи урысыбзэкIи куэд дыдэ зэсхъуэкIащ. «Нал цIыкIур» нэхъ сигу ирихьри абы сыкъытеувыIащ, сыту жыпIэмэ, ­«Нал цIыкIур» насыпым и да­мыгъэу, абы насып къы­дэкIуэу къалъытэ. Урыс, тэтэр е нэгъуэщI ирехъу, лъэпкъ куэдым я бжэхэм нал цIыкIур фIадзауэ ­уолъагъу. Аращ «Нал  цIы­кIу» щIыфIэсщари. Су­рэт щIыным сыдихьэхырти, ансамблым и логотипым и сурэтри сэ згъэхьэзырыжащ. 
- Апхуэдэу зызыужьа ансамблым, дауи, уи закъуэ къарукIэ узэ­ры­пэ­мы­лъэ­щынур гурыIуэгъуэщ. Дэ­Iэпыкъуэгъу къыпхуэ­хъу­хэм я цIэ къозгъэIуэнут. 
- Сабийхэр куэду ди деж къо­кIуалIэ. Гупищ (нэхъыжь, курыт, нэхъыщIэ) диIэщи, псори зэхэту цIыху 70-м щIегъу. ЯпэщIыкIэ илъэсих зи ныбжьхэр ­къатщтэу щIэддзащ, ауэ плIы-тху хъухэр къытхуашэу ­щы­хуежьэм, ахэри IэщIыб тщIакъым. ТфIэфI дыдэу цIы­кIухэм дадолажьэ. Пщэд­джыжьми шэджагъуэ нэужьми диIэщ гупхэр. 
Ди жагъуэ зэрыхъунщи, сабий тIощI ди деж къе­кIуэ­лIамэ, абы щыщу тхур къытхуэнэми аращ. Лэжьэн щIэ­бдза нэужь гугъуехьхэр куэдщ. Гугъуехьхэм игъэ­шы­нэу къэкIуэн щызыгъэ­тыжхэри яхэтщ. Сабийр къы­зэрашэу занщIэу сценэм къыщыдгъэфэну къащохъу адэ-анэхэм. КIэщIу жысIэнщи, ди деж къанэр къафэр зи псэм хэлъхэмрэ гугъуехьхэм щымы­шынэ­хэмрэщ. ЗэныбжьэгъуитI къэкIуамэ, зэштегъэууэ гъу­сэ къыхуэхъуар къанэу, ад­рейр щыкIэрыхуж щы­Iэщ. Япэрей сабийхэм ­хуэ­­мыдэу иджырейхэр ­сы­­маджэрилэхэщ, къа­руун­шэ­­хэщ. Къапщтэмэ, иджыпсту щыIэ хъыджэбз цIыкIухэм нэхъ къару яхэлъщ, щIалэ цIыкIухэм нэхърэ. Ди деж къэкIуэным сыхьэтитI иIэжу ягъэшхэну чэнджэщ ядот, мышхэмэ, къару яIэнукъыми. Зэры­хъум хуэдэурэ дадолажьэ, гугъуехьхэм пэлъэщыф- хэр къыхонэ, адрейхэр ­хокIыж.  Мы  илъэс 30-м къриу­быдэу илъэсипщIкIэ ­­ ди ­гу­пым хэтауэ цIыхуипщI ди­Iэщ. Зыри хэд­гъэкIыжыр­къым, ауэ хэгъэзыхьи щыIэкъым. Щхьэж зэрегуакIуэу хэтщ. 
Си лэжьэгъу-дэIэпы-  къуэгъу хъужар «Нал цIыкIум» хэта си гъэсэнхэу Борсэ ­Русланрэ Мамрэш Наирэ­рэщ. ТIуми ГъуазджэмкIэ институтыр диплом плъыжь­кIэ къаухащ, щIэ­ны­гъэ яIэщ. Наирэ «Кабардинка» къэрал академическэ ансамблым и къэфакIуэщ. «КъБР-м щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ и лэ­­жьакIуэ» цIэр иджыблагъэ къызыхуагъэфэща Бор­сэ ХьэIишэт къыздола­жьэ. Урысейм ис лъэпкъхэм я ассамблеем и дыщэ медалри къызэрыратам дигъэгушхуащ.
ЕхъулIэныгъэхэр ди куэдщ. Ар я фIыгъэщ адэ-анэхэм къетхьэжьэ Iуэхухэр къызэрыддаIыгъым. Ап­хуэ­дэу дызэкъуэмытмэ, адэкIэ дыкIуэтэфынутэкъым. Ди жагъуэ зэрыхъунщи, къэралым дэ мылъку къыдитыркъым, езыр-езыру ди щхьэ дымыпIыжмэ. 
- Пэж дыдэу уи гупым я Iэзагъэмрэ зэфIэкIымрэ ди республикэм къищы­нэмыщIауэ, гъунэгъу щIыналъэхэм, Урысейм, хамэ къэралхэм щызэлъащIысащ. НыбжьыщIэхэм зыщагъасэ пэшым щызэ­хуэхьэса саугъэтхэр, щIыхь, фIыщIэ тхылъхэри абы и щыхьэтщ.
- ЗэрыжыпIащи, ди ансамблым фестиваль, зэ­пеуэ жыпIэми дунейпсо щэнхабзэ зэхыхьэ куэдым   я зэфIэкI щагъэлъагъуэ.  Ди республикэм щекIуэкI пшыхь гъэщIэгъуэнхэм, концерт гукъинэжхэм ды­зэ­ры­рагъэблагъэр гуапэщ икIи тфIэфIу дыхэтщ. Къи­щынэмыщIауэ, Урысейм и щIыналъэ зыбжанэм, ­СНГ-м хыхьэ къэралхэм, Тыркум, Израилым, Венг­рием, Грецием, нэгъуэщI хамэ щIыпIэ куэдым ды­щыIащ. 
Сочэ къалэм щекIуэкIа ЩIалэгъуалэмрэ студентхэмрэ я дунейпсо фести­валым драгъэблэгъащ. «Золотой дельфин» зэпеуэм илъэс куэдкIэ дыхэ-тащ. Апхуэдэ зэхыхьэхэм ди ­ныбжьыщIэхэм зэрызыкъыщагъэлъагъуэр гукъи­нэж ­ящо­хъу. Сабийхэм  ща­дэIэ­пыкъу псапащIэ  Iуэ­ху­щIапIэ­хэм зэрытхузэ- ­фIэкI­кIэ защIыдогъакъуэ. Махуэшхуэхэм ирихьэлIэу нэгузыужь программэхэр, концертхэр къызэдгъэпэщурэ догъэлъагъуэ. Сабий зеиншэхэр, жьы хъуахэр здэщыIэ унэхэм псапэу концерт щыдот.
Ди къэфакIуэхэм гуапэ ящыхъуащ зэхыхьэшхуэм здыхэтым ди къэралым и Президент Путин Владимир ансамблым гулъытэ къы­зэрыхуищIар, ди цIы­кIу­хэм я гъусэу сурэт зэ­ры­зыт­ригъэхар. Апхуэдэу ди республикэм я Iэтащхьэу щытахэу Къанокъуэ Арсен­рэ КIуэкIуэ Юрэрэ драгъэблэгъащ. Къыхэгъэ­щып­хъэщ дыздэщыIа щIыналъэхэм я унафэщIхэми гулъытэрэ пщIэрэ къы­зэ­рытхуащIар. Ди гъэсэнхэм я ехъулIэныгъэхэм ятеухуа тхыгъэхэр щIыпIэ куэдым къыщыдэкI газетхэм хамэ къэралыбзэхэмкIэ къыте­хуащ. Щэнхабзэ зэхыхьэ зыбжанэм къыпэкIуащ саугъэт нэхъыщхьэхэр, щIыхь, фIыщIэ тхылъхэр. Ди ныбжьыщIэхэм къахокI зи щIэ­ныгъэм адэкIи хэзыгъа­хъуэхэр, «Кабардинка», «Бал­кария» къэрал академическэ ансамбль цIэ­рыIуэхэм къыщыфэхэр, Москва къафэ гъуазджэм щыхуэзыгъасэхэр. Дэтхэ­нэм и зэфIэкIми дрогуш­хуэ, дропагэ, дамэ къыттрагъакIэ.
- Щэнхабзэмрэ гъуа­з­джэм­рэ щIэблэр щIэпIы­кIыным нобэ мыхьэнэш-хуэ иIэщ. Илъэс 35-м къриу­­быдэу, Алик, къа­фэм хуэб­гъэсахэр иджы уи лъа­гъуэм зэрырикIуэр, гъуазджэм и цIыху къи­щIы­­кIауэ, лъэпкъ къа­фэм­рэ фащэмрэ щIэблэм лъагъуныгъэ зэ­ры­ху­ра­гъэщIыр уасэншэщ. Уты­ку зыгъэбжьыфIэ уи гъэ­сэн­хэр дяпэкIи республикэпсо, урысейпсо, дунейпсо фестивалхэмрэ зэпеуэ­хэм­рэ пашэ щы­хъуу, я цIэр жыжьэ щыIуу лъэпкъ щэнхабзэм иджы­ри илъэс куэдкIэ фы­хуэ­лэжьэну ди гуапэщ!

Епсэлъар ТЕКIУЖЬ  Заретэщ.