Чегем аузунда битеу къыралгъа белгили чучхурлагъа жетгинчи орналгъан  эл малкъар халкъ кёчгюнчюлюкден къайтхандан сора къуралгъан эллерибизденди.   1957 жылда Акъ-Топуракъ, Кёк-Таш, Гюдюргю, Бопу, Жуууннгу, Жора эм башха гитче эллени келечилери ол заманда Къабарты-Малкъар Республиканы  обкомуну биринчи секретары Тембора Мальбахов бла тюбешип, артха, мындан кёчген эллерине, къайтып жашаргъа умутлары болгъанларын айтадыла. Кёпге созулгъан сюзюлюуледен сора, элни  (Хушто-Сыртны) ол тийрелеге жууугъуракъ болгъан жерде къураргъа тохташадыла.

Сагъынылгъан эллени келечилери 1957 жылда элде биринчи журтланы cюеп,  колхозну да къурап башлайдыла. «Заря коммунизма» мюлкге таматагъа Жансуйланы Дауутну, партия организацияны секретарына Акъболатланы Мухтарны айырадыла.   

1958 жылда Хушто-Сыртда эл совет да къуралады. Ол заманда анда 136 юйюр бар эди, адамланы саны да беш жюзден бир кесекге атлап. Элде  Тохаланы, Гыжгыланы, Гочаланы, Акъайланы, Бапыналаны, Жанатайланы, Къуршаланы, Къожакъланы, Кожашланы, Габоланы, Бечелланы, Жансуйланы, Татталаны, Акъболатланы, Жабелланы, Хуртуланы, Мызыланы, Элеккуланы, Калабекланы, Мырзаланы, Шакъманланы, Мурзаланы, Шахмырзаланы, Энейланы, Эттеланы, Бийчеккуланы, Жамурзаланы эм башха тукъумланы келечилери жыйышадыла.

Орта Азиядан бла Къазахстандан къайтып келгенле биргелерине 27 ийнек, 256 къой бла эчки эм тёрт ат келтиргендиле. Эллилеге журтла салыргъа жер юлюшле берилгенден сора, бир кезиуге элде 14 юй ишленнгенди. Аланы сюеп бошагъандан сора, сегиз жангы юйню къурулушун башлагъандыла. Алай  бла  жашау этерге жарарыкъ журтланы саны кёбейе баргъанды. Ал кезиуледе аланы асламысын самандан къалап, къабыргъаларын сары топуракъ бла сюртгендиле. Белгилерчады, ол заманлада, бирси таулу элледеча, хушто сыртчыла да изеуле жыйып, бир бирге болмагъанча билеклик этип, къысха заманны ичинде юйлени алай сюегенлерин.

Жансуйланы Лахманны  аллай   ишленнген юйюнде устазла сабийлеге  дерсле берип тургъандыла.  Болсада,  ол жыл окъуна элде къырал тынгылы мектепни къурулушун башлайды. Бир жылдан  анда сабийлени окъутурча онгла къураладыла. Биринчи устазла   Къожашланы Аминат, Жулабланы Узейир, Наршауланы Лиза, Гочаланы Фатима, Жансуйланы Харун, Макытланы Балажан эм башхала болгъандыла. Ол жыл элде къырал тюкен да ачылгъанды.  Юч жылдан почтаны бёлюмюн, эл клубну да ишлейдиле.

 Жулабланы Узейир орта школгъа биринчи директор болгъанды. Андан сора Гочаланы Фатимат, Жансуйланы Харун, Къожашланы Борис, Бабаланы Борис, Тохаланы Къамгъут ишлегендиле. Шёндю элни мектебине Къожакъланы Малик таматалыкъ этеди.

Сёзсюз,  ал жыллада эллилени   баш къайгъыларындан бири- ол мюлкню къурау болгъанды.   Къыралны болушлугъу бла 1961 жылда Къабарты-Малкъарны башха колхозларындан бла совхозларындан  малла сатып аладыла.  Ызы бла тууарла, къойла   къышларыкъ жерлеге - Ара Бораннга эм Гюдюргюге улоу барырча жолла ишлейдиле.   Башха тау эллегеча, Хушто-Сыртха  да Прохладна районда 202 гектар бередиле.

 Сюргюню, малла отлагъан  тау жерлени да къыйматлы хайырлана, эллиле 1969 жылгъа тынгылы мюлк къурайдыла.  Ол кезиуде колхозда 775 тууар, 250 ийнек, 6 059 къой, 150 ат бар эди. Ырысхыны тап хайырланыргъа эм эллилеге да хайыр тюшерча эки сют-товар ферма, къойлагъа къарагъан он  къош, малланы бакъгъан эки ферма, чибинле жайып, бал жыйгъан бир мюлк эм элни харкюнлюк жумушларын тамамлагъан бир къурулуш бригада болгъанды.

Колхозну ал жыллада къуралыууна уллу къыйынны  Жансуйланы Анас, Гыжгыланы Сагъыт, Къожакъланы Хусей, Жансуйланы Лахман, Къаракъызланы Юсюп, Акъбулатланы Мутай, Тохаланы Исмайыл эм башхала салгъандыла. Бу материалда битеу тукъумланы  эсгерирге болмайды,  аланы асламысы  1999 жылда Гыжгыланы Искандер хазырлагъан китапдан алыннгандыла. Дагъыда мюлкню малчылыкъ бёлюмюнде урушну эм урунууну  ветеранлары Гыжгыланы Зейтун, Хуртуланы Ачабал, Шауаланы Мухадин, Тохаланы Муталиф эм башхала уруннгандыла.

Элде   «Родина» мюлк  къуралгъанда, анга оноуну Бечелланы Алий этгенди.  Аны ызындан колхозда председательле болуп Габоланы Магомет, Гыжгыланы Сагъыт, Жарашууланы Исхакъ, Хуртуланы Мустафир эм  Бечелланы Илияс ишлегендиле.

 Белгилерчады,  1980  жылда элни мюлкю республика даражалы социалист эришиуде   ахшы кёрюмдюле болдургъаны ючюн Гыжгыланы Хусейни, Къожакъланы Борисни, Тохаланы Маликни, Жулабланы Ибрагимни   Москвагъа ВДНХ-гъа жибергенлерин. Ол кезиуледе мюлк кесини айныуу бла эм ахшы кёрюмдюлеге жетгенди тарыхында.  Жаланда   тууарладан    10 870  болгъанды,  къойланы саны  онбир мингден атлагъанды.  Колхозну башха мюлкю, ол санда тракторлары, жюк ташыгъан автомашиналары, атлары, ёгюзлери да анга кёре кёп болгъанды.

Эл гитче болгъанлыкъгъа, андан халкъгъа белгили кёп ахшы, огъурлу эм иш кёллю   уланла чыкъгъандыла.  Отставкадагъы генерал-лейтенант Беппайланы Суфиян, РФ-ни сыйлы рационализатору Шахмырзаланы Азрет, РФ-ни связыны сыйлы ишчиси Къожакъланы Магомет, КъМР-ни культурасыны сыйлы къуллукъчусу, белгили жазыучу, тюрколог  Жулабланы Узейир, КъМР-ни культурасыны сыйлы къуллукъчусу Жансуйланы Харун,   КъМР-ни эл мюлкюню сыйлы ишчиси Бечелланы Илияс, КъМР-ни сыйлы экономисти Гочаланы Музафар, КъМР-ни Сыйлы грамотасына тийишли болгъан Жанатайланы Салим,  КъМР-ни сыйлы артистлери Жулабланы Тахир  бла Тохаланы  Зулкъарней, экономика илмуланы доктору Къуршаланы Фатима эм башхала.

 Бюгюнлюкде Хушто-Сырт элде 220 арбаз, ол санда 170 юй, барды. Алада бир мингнге жууукъ адам жашайды. Шёндю элде  маданият юй, тынгылы мектеп, фельдшер эм акушер пункт, почта эм башха учрежденияла бардыла.