Метеорологхэм я дуней-псо зэгухьэныгъэм хэIущIыIу зэрищIамкIэ, дызы­хуэкIуэ илъэ­ситхум 2023 - 2027 гъэ­хэм - дунейм и   щы­тыкIэм кIэ­лъыплъын зэ­ры­щIидзэрэ къэ­мы­хъуа­уэ, егъэлеяуэ хуа­бэу щытынущ.

ЩIэныгъэлIхэм зэрыжаIэмкIэ, иужьрей илъэс 50-м илъэси 5 къэс дунейм и хуа­багъэм хэхъуэурэ кIуэ зэ­пытщ. Ар мардэ пыухыкIам тетуи щыткъым - зэм зреч, зэм къоувыIэж. Иужь дыдэу апхуэдэ зэхъуэкIыныгъэхэр къыщыхъуар 2013 - 2016 гъэ­хэм я зэхуакурщ - щIы хъурейр зэуэ градус 0,3-кIэ нэхъ хуабэ къэхъуащ. Абы лъандэрэ щытыкIэм зихъуэжакъым. ЗэрыхуагъэфащэмкIэ, ар и пIэм щикIынур мы гъэрщ, е дызыхуэкIуэ илъэ­сырщ - дунейр нэхъ хуабэж хъунущ.
США-м, Китайм, Швейцарием, Финляндием, Швецием, Ирландием я щIэныгъэлI гуп иджыблагъэ зэхуэсри, щIым и климат щытыкIэр зэ­фIэкIышхуэ зиIэ компьютерхэмкIэ къапщытащ икIи ягъэбелджылащ цIыхухэм я бжыгъэм, экономикэ щытыкIэм, щIым и хъугъуэфIыгъуэхэм, мэкъумэш къэкIыгъэхэм ар зэран зэрахуэхъуну лъэны­къуэ­хэр. Апхуэдэу компьютерым къигъэлъэгъуащ ды­зы­хуэкIуэ илъэси 5-м градус 1,5-кIэ нэхъ хуабэ зэрыхъунур. Абыхэм япэжкIэ урысей академик Клименкэ Владимиррэ абы и щIэныгъэлI гу­пымрэ ардыдэр къагъэлъэ-гъуащ икIи ар зыхуэзэнур 2030 гъэрщ, 2070 гъэм ар градуси 2-м нэсынущ, экваторым пэгъунэгъу хы Щэхум и Iуфэхэр зэуэ нэхъ хуабэж хъууэ. 
Дунейпсо щIэныгъэлIхэм­рэ Урысейм ейхэмрэ а Iуэхум зэреплъхэр щызэщхьэщыкIи къохъу. Урысейм ЩIэныгъэ­хэмкIэ и Академием физикэмрэ атмосферэмкIэ и инс­титутым и унафэщIым и къуэ­дзэ Семёнов Владимир зэрытепсэлъыхьамкIэ, иджы­рей IэмалыщIэхэм я фIыгъэкIэ щIэныгъэлIхэм дунейм и щытыкIэнур тхьэма­хуэ­кIэ, мазэкIэ ипэ иту щыуа­гъэншэу къахутэфынущ. Ап­хуэдэ къабзэу ахэр ­щы­­гъуазэщ дяпэ илъэс ­15 - 20-кIэ щIы хъурейм и климат ­щы­тыкIэм игъуэтыну зэхъуэ­кIы­ны­гъэхэми.
- Европей къэралхэм, Урысейри яхэту, апхуэдэ хуабэ ямылейр къалъэIэсыну хуэдгъэфащэркъым. Зэман гъу­нэгъум дызыпагъаплъэ хуа­бэм и гугъу пщIымэ, ар нэхъ зытегуплIэнкIэ хъунур экваторым пэгъунэгъуу щыпсэу­хэрщ, - жиIащ абы.
 Дунейм и щытыкIэр зэрихъуэжыр инерцэ мардэм тетущ - ар а зэрагугъэм хуэдэу тыншу зэщIэплъэркъым, ауэ зэ ежьамэ, къэувыIэжыгъуа­фIэ хъунукъым икIи апхуэдэ къэхъукъащIэ шынагъуэхэм я щапхъэщ дунейпсо хышхуэ­хэм я лъагагъым зыкъызэ­риIэтыр. КъекIэрэхъуэкIыжу дунейр а зэрыта щытыкIэм иувэжкIи, хым и зыкъэIэ­ты­ныр илъэсищэ зыбжанэкIэ къэмыувыIэу екIуэкIынущ.
Къапщтэмэ, иджыпсту атмосферэм хэт углекислэ га­зымрэ абы и хуабагъымрэ апхуэдизу заIэтащи, щIым и мыладжэхэр къэткIуу хуежьэным тошыныхь. Абде­жым хым зыкъиIэтынущ зы метрэм щыщIэдзауэ тхум нэсыхукIэ. Ауэ, насып диIэщи, апхуэдэ мыл джейхэр илъэсищэ пIалъэкIэ ткIун къу­дейуэ аращ, апщIондэху щIэныгъэлIхэм, сыт къагупсысынуми, зэман яIэщ, - жеIа академик Клименкэ Владимир.
Шэрэдж  Дисэ