Псыежэххэм хэс бдзэжьейм и бжыгъэр хъумэнымрэ гъэбэгъуэнымрэ йолэжь «РусГидро» IуэхущIапIэм и Къэбэрдей-Балъкъэр щIыналъэ къудамэр. Абы и IэщIагъэлIхэм иджы ещанэу Шэрэджыпс хаутIыпщхьащ каспий аргъей бдзэжьей лIэужьыгъуэм щыщу мини 170-м нэблагъэ.
Нэхъ ипэкIэ, республикэм и псыежэххэм апхуэдэу бдзэжьей мин 900-м нэблагъэ хаутIыпщхьащ. 2023 гъэм я мурадщ бдзэжьей зэмылIэужьыгъуэу мелуаным щIигъу республикэм и псыежэххэм хагъэтIысхьэну.
Бдзэжьейхэр щаутIыпщыну щIыпIэр псом япэу ягъэбелджылы, щIэныгъэр я тегъэщIапIэу къэхутэныгъэхэр ирагъэкIуэкIри. Ахэр мазэ пщыкIутIым нэскIэ щагъэхъу бдзэжьейкъуэлэн щагъашхэ заводым. Псыежэхым щыхаутIыпщхьэр абыхэм я хьэлъагъыр грамм 13 - 20-м нэса нэужьщ. Къыхэгъэщыпхъэщ ахэр зэрагъэIэпхъуэ мардэхэри сыт и лъэныкъуэкIи къызэралъытэр: бдзэжьейхэр зыхэс кумбыгъэхэм ит псым и хуабагъ-щIыIагъри кислород хэтын хуейри.
Ипэ илъэсхэм «РусГидро» IуэхущIапIэм и Къэбэрдей-Балъкъэр щIыналъэ къудамэмрэ Урысейм бдзэжьей ещэнымкIэ и щIыналъэ къудамэу Кавказ Ищхъэрэм щыIэмрэ зэгъусэу Къэбэрдей-Балъкъэрым ипсхэм бдзэжьей лIэужьыгъуэ нэхъ яхъумэхэм хуэдэу мелуани 4-м щIигъу хагъэтIысхьащ.
«Русгидро» IуэхущIапIэм и къалэн нэхъыщхьэ дыдэхэм хебжэ щIыуэпсыр хъумэнымрэ жэуаплыныгъэ пылъу абы кIэлъыплъынымрэ. Зи гугъу тщIа Iуэхум къищынэмыщIа, щIыуэпсыр хъумэным ехьэлIауэ абы нэгъуэщI лэжьыгъи ирегъэкIуэкI. МэзгъэфIэнхэм зи нэIэ тет IуэхущIапIэхэм я гъусэу, ар йолэжь зыгъэпсэхупIэхэм екIуалIэ лъагъуэхэр зыхуей хуэгъэзэным, кIуэдыжынкIэ шынагъуэ зыпылъ псэущхьэ, къэкIыгъэ лIэужьыгъуэхэр здэщыIэфыну щIыпIэхэр къызэгъэпэщыным.
Бдзэжьей бжыгъэр иригъэкъужыным ехьэлIа Iуэхухэр «Русгидро»-м япэ дыдэу 2003 гъэм КъуэкIыпIэ Жыжьэм къыщызэригъэпэщауэ щытащ. Абы щыгъуэм яухуэ Бурейскэ ГЭС-м (Амур щIыналъэм) хаутIыпщхьауэ щытащ осётррэ сазану мин 36-рэ. ИужькIэ а жэрдэмыр даIыгъащ IуэхущIапIэм Дагъыстэн, Къэрэшей-Шэрджэс, Къэбэрдей-Балъкъэр, Осетие Ищхъэрэ - Аланием щиIэ къудамэхэм, Нобосибирск, Саратов, Жигулёвск, Воткинск, Чебоксар, Кубан ГЭС-хэм, Якутскэнергом. Мы Iуэхум иужь зэрихьэ лъандэрэ осётр, карп, бдзэжьейкъуэлэн, нэгъуэщI бдзэжьей лIэужьыгъуэ куэдхэмкIи псыежэххэр ягъэбэгъуащ. Нэхъыщхьэращи, абыхэм ящыщ куэд Тхылъ плъыжьым иратхащи, ягъэбэгъуэжыным мыхьэнэшхуэ иIэщ.
БАГЪЭТЫР Луизэ.
