«Уа, спорт, уэ умамырыгъэщ!» - а къыхуеджэныгъэм щIэту зэхыхьэу щытащ игъащIэ лъандэм бзэкIи фэкIи зэтемыхуэ къэралхэм я спортсменхэр Олимпиадэ щекIуэкIкIэ. Пекин щызэхэт щIымахуэ зэхьэзэхуэм Украинэм и хъуреягъкIэ екIуэкI политикэ Iэуэлъауэхэр къызэрыхэзэрыхьам а псалъэхэр пщагъэгъупщэ.

Мазаем и 7-м Путин Владимир хуэзэн папщIэ Урысейм къэкIуащ Франджым и президент Макрон Эммануэль. Фрнаджы лIыщхьэм къыкIэлъыкIуащ Инджылызым нэгъуэщI къэрал IуэхухэмкIэ и министр Трасс Элизабет.

Урысеймрэ Белоруссиемрэ Украинэм и гъунапкъэм пэмыжыжьэу щрагъэкIуэкI дзэ зыгъэсэныгъэхэр къагъэувыIэнырщ зытезэкIухьыр Мэзкуу къеблагъэ псори. Путин Владимир хуэза Макрон и мурадыр къехъулIауэ, урысеидзэм хэт цIыху мин 30 Белоруссием кърашыжыну урысей Президентыр гурыIуа хуэдэу игъэIуа щхьэкIэ, а Iуэхум зэхъуэкIыныгъэ игъуэтакъым. Абы и щхьэусыгъуэри зыщ - Украинэр арэзыкъым Минск щызэращIылIа зэгурыIуэныгъэм тетыну, нэгъуэщIу жыпIэмэ, Донбасс къыщыунэхуа республикэхэм я лIыщхьэхэм захуигъэзэну.

«Байден Джо псори щIызэхигъэзэрыхьар езым Iуэхур зэхихыжауэ фэ зытригъэуэн папщIэщ. Дунейр мамыру щызыгъэтыр езырауэ зигъэлъэгъуэну хуейщ, - щыжиIащ и къэпсэлъэныгъэхэм я зым Путин Владимир. - Украинэракъым абыхэм къафIэIуэхур. Урысейм зрагъэужьыну хуэмейуэ аращ».

Хамэ къэрал щыщ журналистхэр гугъу иригъэхьащ Путин Владимир Макрон Эммануэль щепсалъэм, Зеленский Владимир и къуаншагъэм щIагъыбзэ щIэлъу зэрытепсэлъыхьа гушыIэр зэрадзэкIыным: «Минск зэгурыIуэныгъэм сигу ирихьу зы Iыхьэ хэткъым, - зэпхегъэIукI украин президентым. «Уигу ирихь-иримыхьми, зегъэзэгъ, си дахэ», - жыхуиIэращ». Зеленскэми и жэуапыр гувакъым: «Украинэр зэрыдахэр пэжщ, ауэ абы теухуауэ «си» жыпIэныр егъэлеящ».

Къэзахъстаным и президент Токаев Къасым-Жомарт мазаем и 11-м Мэзкуу къеблэгъауэ епсалъэрэ пэт, Путиныр тепсэлъыхьыжащ и гушыIэм гъэпудыныгъэ зэрыхэмылъам: «Сызэрылажьэрэ Iуэху гуэрым тепсэлъыхьын хуей сыхъумэ, зэи абы и гъунапкъэм сикIыу, ар зыхуэгъэза цIыхум и пщIэр зэрызмыгъэлъэхъшэным сыхущIокъу. Мыбдежми жысIэну сызыхуеяр, хабзэ пыухыкIа къащта иужькIэ, къэрал къулыкъущIэу ущыщыткIэ, абы уемыувэлIэныр къызэремызэгъырщ».

Лавров Сергейрэ Трасс Элизабетрэ я зэпсэлъэныгъэри жыжьэ нэсакъым. «Нэфрэ дэгум ещхьу (урысыбзэкIэ - «бзагуэмрэ дэгум ещхьу») дызэпсэлъащ инджылыз министрымрэ сэрэ», - жиIащ Лавров зэIущIэр иуха нэужь. «Украинэм и гъунапкъэм деж щыт дзэхэр къыIуфш», - тригъэчыныхьырт инджылыз лIыкIуэм. «Абыхэм зыщагъасэр Урысейм ищIщ», - икIуэтыртэкъым урысей министрри. ЗэIущIэр гукъинэж ищIащ Трасс Элизабет и бэлэрыгъыкIэм. Урысыдзэр и щIым зэритыжыр къыгуригъэIуэн папщIэ, Лавров инджылыз хьэщIэм еупщIащ: «Ростов, Воронеж областхэр Урысейм зэрыщыщымкIэ уарэзыкъэ?» «Инджылызыр зэи арэзы хъунукъым ахэр Урысейм щыщу къилъытэнымкIэ», - пиупщIащ Элизабет. Инджылызым кIуэжа нэужь, цIыхубзым зиумысыжащ Лавров зыщIэупщIар Украинэм щыщ областитIрауэ къызэрыщыхъуамкIэ, ауэ тхыдэм хищIыкIышхуэ щымыIэу нэхъапэIуэкIэ зытеIукIа бзылъхугъэм («Украинэм монголхэм щегъэжьауэ тэтэрхэм нэс ишэчащ» жиIэри, зыщигъэдыхьэшхауэ щытащ) иджы географиери имыщIэу къыщIэкIащ, жари, гушыIэр зи щIасэхэр ирихьэжьащ.

Урысейм и Президентым и Iуэху еплъыкIэр мызэ-мытIэу IупщIу жиIащ. Украинэр Минск зэгурыIуэныгъэм тетыну трагъэгушхуэным и пIэкIэ, КъуэкIыпIэ къэралхэм Урысейр абы теуэным хуэпабгъэ хуэдэу хъыбарыпцIхэр ягъэIу.

Зэрыхабзэу, къулыкъущIэхэм я зэхуаку зэгурымыIуэныгъэ гуэр къыдэхъуэху, ар щэнхабзэм, спортым, гъуазджэм щыцIэрыIуэ цIыхухэм я фэ докIыж. ДжэдылIэм здихьа бабыщ, жыхуаIэм хуэдэ хъуащ Пекин щекIуэкI Олимпиадэм нэхъыщIэ дыдэу хэт, илъэс 15 фIэкIа мыхъу, мылым къыщыфэнымкIэ рекорд зыбжанэ игъэуву, дыщэ медаль къэзыхьа Валиевэ Камилэ. Тутберидзе Этери и гъэсэн хъыджэбз цIыкIур зэхьэзэхуэм екIуу хэта къудейкъым, цIыхубэм ягухэр къихьэхуащ, игъащIэм Олимпиадэм щамыгъэзэщIа къэжыхьыкIэ Iэмалхэр мыл щIыIум щигъэлъагъуэу. Ауэ «и лъым хэмылъыпхъэ гуэрхэр къыщагъуэтауэ» ягъэIури, медаль тыгъуэ пIалъэр ягъэIэпхъуащ. «Ар щIащIар сабийм и гур ирауду къыкIэлъыкIуэ зэхьэзэхуэхэм и къару къыщызыкъуимыхыфын папщIэщ», - жиIащ Iуэхум щытепсэлъыхьым тренер цIэрыIуэ Тарасовэ Татьянэ. МазитI ипэкIэ ита лъым къигъэлъэгъуар хъыджэбз цIыкIум Олимпиадэм дыщэ медаль къыщихьыху хэIущIыIу ямыщIу зэраIыгъам и щхьэусыгъуэр Швецием къызэригъэлъагъуэр «лэжьакIуэхэм я зым ковид къеуалIэу къызэрыдэмыкIыфамкIэщ».

2006 гъэм Къэзан къыщалъхуа Валиевэ Камилэ лъэпкъкIэ тэтэрщ. «Илъэсищ сызэрыхъурэ си анэм жесIэ зэпытт Олимпиадэм сыщытекIуэну сызэрыхуейр, - игу къегъэкIыж пщащэм. – Иджы мис, си гуращэр къызэхъулIащ. Сыщогугъ къызэплъа цIыхухэм, къэпщытакIуэхэм, си хьэрхуэрэгъухэм си псэм щыщ Iыхьэ гуэр ялъэзгъэIэсауэ».

Урысей цIыхубэм хъыджэбз цIыкIум зэралъэкIкIэ зыщIагъакъуэ. И цIэр IейкIэ ягъэIуну яужь зэритыр хуэмышэчу и нэкIур зыгъэпщкIу Камилэ зыхуигъэзащ Президентым и пресс-секретарь Песков Дмитрий: «Уи нэкIури умыгъэпщкIу, уэ Урысейм ущыщщ, иригушхуэ абы. УкъимыкIуэту псоми ятекIуэ, дэ псори дыпкъуэтщ!»

«Иджыпсту ди нэгу щIэкIыр, - къэралым и еплъыкIэр нэхъ убгъуауэ утыку кърилъхьащ МИД-м и лIыкIуэ Захаровэ Марие, - шэч зыхэмылъыж зауэм тегъэгушхуэныгъэщ. Урысейм зауэ къегъэхъу жаIэурэ цIыхухэр ягъэгужьейуэрэ, езыхэм Украинэм Iэщэ зэрырагъашэр, дзэ IэщIагъэлIхэр зэраутIыпщыр, НАТО-м и Iэщэхэр урысей гъунапкъэм пэгъунэгъуу зэригъэунэхур, я дзэхэр теуэным хуэгъэпсауэ зэраIыгъыр щIихъумэну хэтщ КъухьэпIэм... ЦIыху мамырхэм щIатеуэн щхьэусыгъуэ дуней хъурейм къыщызыулъэпхъэщ американ политикхэм пцIы яупсу къокIуэкI, иджыпстуи яупс икIи сыт щыгъуи яупсынущ».

ЧЭРИМ Марианнэ.