ЩIы щIагъым щызекIуэ метрохэм цIыхум и гъащIэр куэдкIэ ягъэпсынщIэ, сыхьэт зыбжанэ зыхь гъуэгуанэхэр дакъикъэ бжыгъэкIэ къызэрызэринэкIым тепщIыхьмэ. Ауэ 20-нэ лIэщIыгъуэм икухэм дуней псом цIыхухэм зыкъыщаIэтауэ щытащ щIы лъабжьэр зэрыщIатIыкIымкIэ мыарэзыуэ.

 Члисэм и лэжьакIуэхэм жаIэрт апхуэдэ щIыкIэкIэ жыхьэнмэр къатIэщIу е щIы щIагъым щIэс цивилизацэхэр зэхэзехуэн ящIурэ, къызэщIагъэсту. Арами, щIэныгъэлIхэмрэ археологхэмрэ тхъэжащ метрополитен зекIуапIэхэр щыщIатIыкIым - тхыдэжьым и фэеплъ телъыджэхэр зэрымыщIэкIэ къыщIахыжат абыхэм.

Дызэрыщыгъуазэщи, метрополитенхэм я лэжьыгъэр хъарзынэ дыдэу зэтраублащ, жыхьэнмэ дыхьэпIэми нэса хуэдэкъым, ауэ абыхэм я ухуэныгъэм епха гъэщIэгъуэн гуэрхэм я хъыбархэр нобэми кърахьэкI.

Псалъэм папщIэ, Шотландием щыIэ Глазго къалэм и метрор (1896 гъэм ирагъэжьар) щыщIатIыкIым кхъэлэгъунэ 16 къыщагъуэтат. Ахэр ирагъэджыну кърагъэблэгъат тхыдэджхэмрэ археологхэмрэ. Зэ IуплъэгъуэкIэ, къызэрыгуэкI Iуэхугъуэщ ар, щIыр щыщIэптIыкIкIэ зыгуэри къыщIэпхынщ… Ауэ абы щIэлъ хьэдэ къупщхьэхэр псори метри 2-м щIигъурт! КъищынэмыщIауэ, абыхэм ящыщ зым дыщIалъхьэжат килограмм 32-рэ зи хьэлъагъ и токъмакъыр. Ар къызэрыгуэкI цIыхум хуэмыгъэIэкIуэну Iэщэ хьэлъэщ.

Абдеж къыщагъуэта хьэдэ къупщхьэхэр зеинкIэ хъуну лъэпкъыр кърипцIыхуну зы Iэмэпсыми якIэрылъакъым. Ауэ щыхъум, языныкъуэ щIэныгъэлIхэм хуагъэфэщащ 14 - 15-нэ лIэщIыгъуэхэм псэуа зауэлIхэм къыхащыпыкIа гупу. ИужьыIуэкIэ, 2004 гъэм, къупщхьэхэм я ДНК-анализ щрагъэкIуэкIым къахутащ ахэр псори илъэс 3500-кIэ узэIэбэкIыжмэ Кавказ Ищхъэрэм щыпсэуауэ. Абы щIэныгъэ дунейр «къигъэтхытхащ»! Дауэ Кавказым икIыу ахэр Шотландием къызэрыщыхутар?

2011 гъэм урысей щIэныгъэлIхэр щIэлъэIуащ абыхэм яз кърату, къэхутэныгъэхэр мыбдеж щрагъэкIуэкIыну. Шотландием ар идакъым. «Хьэдэ къупщхьэхэри токъмакъ закъуэри кIуэдащ, IуэхущIапIэр нэгъуэщI щIыпIэ щыIэпхъуэм», - аращ итар я жэуапым.

Шэч хэлъкъым мыбы епха къэхутэныгъэ иджыри зэрызэхэтынум.

ФЫРЭ Анфисэ.