Адамланы суу бла жалчытыргъа, регион программаланы тынгылы толтурургъа

Къабарты-Малкъарны Жамауат палатасында республиканы Зольск районуну эллеринде суу бла жалчытыу не халда болгъаны сюзюлгенди.
Жыйылыуну ача, палатаны башчысыны орунбасары Людмила Федченко регионда суу быргъыланы 70,38 проценти эски болгъанларын чертгенди. Жер тюбюнде сууланы нек кирленнгенлерин тинтгенде, эл мюлк эм промышленный объектлени асламысыны багушну жыярча эм быргъыланы тазаларча амаллары болмагъаны тохташдырылгъанды. Муниципал биригиулени талайында суу санитар излемлеге келишмейди неда алагъа келишиуню чегинде турады. Аны баш сылтауу суу трубопроводдан келгенде кирленнгениди. Суу чыкъгъан кёп жерлени хайырланыу болжаллары да бошалгъанды (20 жылдан аслам заман), жер тюбюнден келген сууну адамлагъа иер ючюн а жангы скважинала ишлерге керекди.
Бу болум бла байламлы КъМР-ни Правительствосу «Таза суу» деген регион программагъа тюрлениуле кийириуню юсюнден» бегимни жарашдыргъанды. Аны толтуруугъа 2019-2024 жыллада 2446126,51 сом бёлюннгенди, бу ахчагъа суу объектле жангыртыллыкъдыла, жангыла  ишленирикдиле, алай бла 27472 адам таза суу бла жалчытылынырыкъдыла.
Зольск районда халны юсюнден администрацияны промышленность, связь, транспорт эм жол мюлк, къудурет эм табийгъат байлыкъла жаны бла бёлюмюню башчысы   Ильяс Шибзухов билдиргенди. Аны айтханына кёре, эллени суу бла жалчытыуну проблемасы 1980 жылдан бери келеди. Быргъыланы  узунлугъу  389,9 километрге дери жетеди, аладан 65 проценти - 226,3 километри эски болгъандыла. Районну 15 элинде суу кече, кюн да бериледи, 4-де уа – Зольское, Псынадаха, Залукокоаже, Малканы тёбен жаны – графикге кёре. 8 элде – Хабаз, Кичибалыкъ, Каменномостское, Сармаково, Совхозное, Дженал, Псынадаха, Батех – быргъылагъа суу кеси аллына келирча этилгенди, къалгъанларында къошакъ халда насос станцияла хайырланыладыла. Районда жашагъанланы суу бла жалчытыу бла 8 организация кюрешедиле, сууну бир кубометрини багъасы 9,83 сомду, ол республикада эм учузду. Болгъан станцияла сууну эллени барысына да тынгылы жетишдиралмайдыла. Проблеманы бютюн къыйын табийгъатда болгъан тюрлениуле, 2018-2020 жыллада жауунла  аз жаугъанлары, къышда бла кюзде да жауунланы азлыгъы, адамла ичерик сууну бахчаланы сугъарыугъа  къоратханлары этеди. Алай эсе да, суу ахырысы бла да жангыз  эки сылтау бла тыйылыучуду: профилактика ишлени кезиуюнде эм аварияла болсала. Аллай кезиуледе адамлагъа, администрациягъа билдирселе, суу келтириледи.
 Районну администрациясы эллени администрациялары эм «Водоканал плюс» общество бла бирге суу бла жалчытыуну игилендирирча мадарла этедиле. Алай бла Залукокоажеде станцияда суу жыйылырча жылгъа эки кере жалгъан кёл ишлейдиле, былтыр жангы станция да ачылгъанды, анда кюннге 1 минг кубометр суу жыйылады. Сармаково бла Малка элле болжаллы халда районну битеулю быргъыларына къошулгъандыла.
Республиканы Къурулуш эм жашау журт-коммунал мюлк жаны бла министерствосуну коммунал мюлк жаны бла бёлюмюню башчысы Анжела Арутюнян билдиргенича, адамладан келген тарыгъыулагъа дайым къаралады, специалистле, жер-жерлеге  барып, болумгъа къарайдыла, аны хайырындан социал кёлкъалдылыкъ ёсмейди. Жер-жерли администрацияла белгиленнген сорууланы тамамларча къолдан келгенни этедиле. 
Районда суу быргъыланы бирикдирилген къауумуну 2-чи очередин ишлерча  1 527,6 миллион бёлюннгенди. Бу объект магистраль быргъыланы кесегиди, ол 14 элни суу бла жалчытыргъа болушурукъду. 1-чи очередьде Хабазгъа дери суу келирча этилликди. Экинчисинде – Хабаздан 13 къалгъан элге суу барлыкъды. Уллу быргъыны узунлугъу 57,9 километр боллукъду. 5 элде проблеманы тамамларча республикалы бюджетден субсидия берилгенди, дегенди Анжела Арутюнян.
Палатаны башчысыны орунбасары Атталаны Жамал кюнню халыны бла суу жыйылгъан жерлени толтурууну байламлыгъын билирге сюйгенди, Людмила Федченко уа «Чистая программа» къалай толтурулгъанын айтырларын излегенди. Кеслерини сорууларын палатаны членлери Галина Егорова, Къудайланы Владимир, Владимир Павленко бергендиле.  
Жыйылыуну эсеплерин чыгъара, Людмила Федченко бу проблеманы магъаналылыгъын, адамланы суу бла жалчытыуну регион программаланы тийишлисича толтурургъа кереклисин чертгенди. Ахырында битеу сейирлери болгъан органлагъа эсгертиуле этилгендиле, деп билдиредиле палатаны пресс-службасындан. 
Кульчаланы Зульфия.

 

Поделиться:

ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:

05.05.2024 - 13:12

КЪАБАРТЫ-МАЛКЪАР РЕСПУБЛИКАНЫ БАШЧЫСЫ К.В.КОКОВНУ ПАСХА БАЙРАМ БЛА АЛГЪЫШЛАУУ

Къабарты-Малкъарны православный христианларын сыйлы байрам бла жюрегимден къызыу алгъышлайма!

05.05.2024 - 10:01

ЭМ КЮЧЛЮ – РЕСПУБЛИКАБЫЗНЫ КЪАУУМУ

Краснодар крайда футболдан «Къобанны кубогу. Жангырыу 2024» деген эришиу бардырылгъанды. «Эм кючлю команда» деген ат ючюн башха-башха регионладан 150-ден аслам жаш спортчу кюрешгенди.

05.05.2024 - 09:03

АЛГЪЫН ЖАШЛАРЫБЫЗ ЭРТТЕ ЮЙЮР КЪУРАГЪАНДЫЛА

Суратдагъы жашла барысы да таулуладыла. Биринден къалгъанла Огъары Малкъардандыла. Кёчгюнчюлюкню  кезиуюнде Къазахстанны Акъмола областында жашагъандыла, эл мюлкде уруннгандыла.

04.05.2024 - 09:03

«ЭТГЕН САЙЛАУУМА ЧЫРТДА СОКЪУРАНМАЙМА»

Гергъокъаланы Джамиля филология илмуланы кандидатыды. Бюгюнлюкде КъМКъАУ-ну тыш къыраллы тиллени усталыкъ халда окъутууну педагогикасы эмда психологиясы кафедрасыны доцентиди.

03.05.2024 - 14:00

АТ ЧАРИШЛЕ АРИУ МИЛЛЕТ ТЁРЕЛЕДЕН БИРИДИЛЕ

Биринчи майда Нальчик шахарны ипподромунда Жаз башыны эм Урунууну байрамына аталып  чаришле  болгъандыла.