Къэбэрдей-Балъкъэ­рым­рэ Ингуш Республи­кэм­рэ щIыхь зиIэ я артисткэ Архэст Иринэ «Кабардинка» къэфакIуэ ­гу­пым зэ­рыщылажьэрэ илъэс 23-рэ мэхъу. Налшык къалэм дэт Гъуазджэ­хэмкIэ кол­леджри Кавказ Ищхъэ­рэм ГъуазджэхэмкIэ и къэ­рал институтри дип­лом плъыжькIэ къэ­зыуха Ири­нэ и гуращэ нэхъыщ­хьэ ды­дэр арати, и гъащIэр ансамбль цIэрыIуэм ирипхащ.
 
Къэфэным лэжьыгъэш­хуэ епхьэлIэн зэры­хуейм зыми шэч къытрихьэркъым, ауэ Иринэ ар къехьэ­лъэкIыу зэи зыхи­щIа­къым. Бзылъхугъэм къы­гу­рыIуэрт цIыхур мурад ищIым хуэ­пэжмэ, зримыгъэхъулIэ­фын зэрыщы­мыIэр.
«Къафэм псэщIэ къып­хелъхьэри, зэпымыууэ нэхъыфI хъуным ухущIе­гъэкъу. КъэфакIуэр абы нэгъуэщI цIыху ещI. Сэ сыкъы­щы­фэкIэ, дуней псор сщогъуп­щэ. ГуфIэгъуи, нэщ­хъеягъуи, губжьи, лъагъуныгъи, нэ­гъуэщI гуры­щIэ куэди кърыбоIуэтэф ­къафэ гъуазджэм. А Iуэхум хэмыт цIыхуми ­къафэбзэр къыгурыIуэну къы­золъытэ, ар зыгъэзащIэр гурэ псэкIэ утыку итмэ», - жеIэ Архэс­тым.
Абы къыхегъэщ зэчийм­рэ ерыщагъымрэ зэщIы­мы­гъумэ, гъуазджэм узэ­ры­хэмызэгъэнур.
- Сигу къокIыж «Хьетхэр» къафэр щыдгъэува махуэхэр. Сэ утыкум ину сы­щы­дэлъеин хуейуэ къыс­пэщылът. Ар зэзгъэхъулIэн папщIэ, зыщызгъасэм Iэмал Iэджи къэзгупсысауэ къэзгъэсэбэпырт: шэнт згъэ­у­вырт икIи, еш симыIэу, абы нэхъ екIуу сы­зэрыщ­хьэпрылъыным и ужь ситт. Куэдрэ сы­лъэ­пэрэпащ, си щхьэр и щIагъыу Iэджэрэ сыщхьэпри­дзащ. «Ирэ, ар пхузэ­фIэ­кIынукъым», - жаIэрти, си ­гъусэхэми сыт­ра­гъэгуш­хуа­щэртэкъым, ауэ зэзгъэхъулIащ а «трю­кыр»… Къэсат утыкум сыщихьэн хуей дакъикъэр, ауэ егъэлеяуэ сыгузавэрт. Ди хореограф Атэбий ФатIимэ си щы­тыкIэм гу къылъитати, чэнджэщ къызитащ си партиер тIэкIу нэхъ тынш сщIыну. Сэ сыхуейтэкъым сыкъи­кIуэ­тыжыну. Си ерыщагъыр арами сщIэркъым къыз­дэIэ­пыкъуар, къафэр сигу хуэзэгъауэ згъэ­зэ­щIат».
Архэстым и гукъэкIыж нэ­хъыфI дыдэхэр зрипхыр «Кабардинка» ансамблращ. Абы хэту ар къэрал куэдым щыIэну хунэсащ: Франджым, Израилым, Ита­лием, Алжирым, Хьэ­рып Эмират Зэгуэтхэм, Сирием, Тыркум, Эстонием, нэгъуэщI щIыпIэхэми. Япэу здэщыIа хамэ къэралыр Франджырат.
- Ар лъагъуныгъэм и къэ­ралщ, - жеIэ абы. - Париж зыми хуэмыдэ къалэ дахэщ: Сенэ, Лувр, Париж ­Со­борыр, уэрам бгъуфIэ­хэр, пщы­хьэщхьэ зэ­щIэп­щIып­щIэхэр - псоми ­уда­хьэх, уагъэпIейтей. ­Къи­­щынэмыщIауэ, ан­сам­блыр а къэралым ды­щы­щыIа лъэхъэнэм къалащхьэм Дунейпсо Iуэ­рыIуа­тэ фестиваль ин дыдэ ще­кIуэкIырт. СфIэгъэщIэ­гъуэнт нэгъуэщI лъэпкъхэм я щэнхабзэр абы щызэзгъэцIыхуну... Нэхъ иужьы­IуэкIэ, Испанием ды­щыкIуа­ми, си насып кърихьэкIри, «Фламенко» спектаклым сеплъауэ щытащ. А дакъикъэхэм зыхэтщIа къомыр псалъэ къудейкIэ къыпхуэ­Iуэтэжынукъым. Израилыр сигу къызэринэжар адыгэ хэхэсхэр гуапэу къызэ­ры­­т­Iу­­щIарт, Рихьэниерэ Кфар-Камэрэ дэс ди лъэпкъэ­гъухэм я унагъуэ­хэм дазэ­рыхэсарщ. КIэщIу жы­пIэмэ, къэрал къэс дигу къинэн щытлъэгъуащ. А псор зи фIыщIэр «Кабардинка» гу­пым дыхэхуэну ди насып къы­зэрырихьэ­кIарщ, абы хэтхэр зы уна­гъуэм ды­щIэсым хуэдэу дыкъызэ­рызэдекIуэкIарщ. Ба­цэхэ Аскэррэ Анжелэрэ, Дзыхь­мыщI Джульеттэ, Куч­меновэ Олеся, Мэрзей Iэ­сият, Къуэныкъуейхэ Алимрэ Иринэрэ, Щоджэнхэ Ксенярэ Виталийрэ, Атэбий ФатIимэ, Битокъу Оксанэ, пшы­науэхэу Сэхъу Хьэ­сэнрэ Хьэ­пажэ Заудинрэ - псоми я цIэ къыпхуиIуэнкъым, дэ илъэс куэдкIэ дыкъызэдэгъуэгурыкIуащ.
«Кабардинка»-м зэры­хэтым хуэдэу, Иринэ «На­сып» прогимназием ще­джэ цIыкIухэр игъэсэн щIи­дзэри, зи вакъэ лъэп­сыр иджы­ри тэмэму зы­мып­хэжыф ныбжьыщIэхэр уей-уей жаригъэIэу къэфэфу хуэгъэсат.. «Сабий ­къафэу тлъэгъуат дэ, ауэ мыпхуэдэу дахэу, екIуу - зэи!» - ягъэщIагъуэу жа­Iат Америкэм къикIа гуп прогимназием щеблэ­гъам.
Къафэ гъуазджэм хэт артист куэдым къызэралъы­тэмкIэ, лъэпкъ фащэм уи зыIыгъыкIэмрэ щыты­кIэм­рэ еузэщI. Ар щыптIэгъа­мэ, узыхуэсакъыжын, узы­кIэлъыплъыжын хуейщ. «Ар пэжщ, - жеIэ Архэст Ирини. - Лъэпкъ фащэм адыгэ хабзэри епхащ, абы и пкъым уиту мыхъумыщIагъэ блэжьынри емы­кIуш­хуэщ. Псом япэу къэбгъэлъэгъуэн хуейщ ­узы­щыщ лъэпкъым и гъэс­э­­ныгъэр… Пэжыр жыс­­Iэн­щи, си дежкIэ нэхъ гугъур «Уэркъ къафэрщ». Хореографие и лъэныкъуэкIэ абы хьэлъэ хэлъкъым, итIанэми «Къафэм» хьэл-щэн зэ­пIэ­зэрыт къыщыбгъэлъэгъуэн зэрыхуейм  жэуаплы­ны­гъэш­хуэ зы­хыуегъащIэ».
Иджыпсту Иринэ «Кабар­динка» къэфакIуэ гупым зэрыхэтым хуэдэу, Къэзанокъуэ Жэбагъы и цIэр з­е­зыхьэ сабий центрми, ­Аруан къуажэм дэт гъуазджэхэмкIэ школми щола­жьэ, щIэблэр къэфэным ­хуегъасэ.
И ныбжьыр илъэситху зэ­ры­хъурэ къа­фэ бзылъхугъэр и IэщIагъэм и лъагапIэм зэры­нэ­сам шэч хэлъкъым.