КъМР-ни Парламентини спикери Татьяна Егорованы башчылыгъында законла чыгъарыучу органны президиумуну кезиулю жыйылыуу болгъанды. Анда «правительстволу сагъатны» чеклеринде социал магъаналы жумушланы толтургъан коммерциялы болмагъан организациялагъа къыралны жанындан болушлукъ этиуню мадарлары сюзюлгендиле.
Аны юсюнден депутатлагъа граждан обществону институтлары бла байламлыкъла эм миллетлени ишлери жаны бла министрни орунбасары Гергъокъланы Жамбулат билдиргенди.
Бюгюнлюкде уа РФ-ни Юстиция министерствосуну КъМР-де Управлениясыны шартларына кёре, республикада 915 НКО эсепге тургъанды, аладан 328-си жамауат, 192-си уа дин бла байламлы организацияладыла. Алагъа къаллай къырал болушлукъ этилгенини юсюнден айтханда уа, социальный магъаналы проектлерин жашауда бардырыргъа субсидияла бериледиле.
Законлагъа тийишлиликде НКО-ла 21 жумушну толтурургъа эркиндиле. Алай жамауатха хайырлы ишни тамамлар ючюн а, ала тохташдырылгъан излемлени толтурургъа керекдиле. Гергъокъланы Жамбулатны айтханына кёре, ол жаны бла тизмени уа регионлада жууаплы органла къурашдырадыла.
- 15 ноябрьни шартларына кёре, социальный магъаналы жумушланы тамамлагъан НКО-ланы къырал реестрине эки жамауат организация киргендиле. Алагъа салыннган излемлени юслеринден айтханда, ишлери ачыкъ болургъа, сайтлары, социальный сетьледе къауумлары ачылыргъа керекдиле. Андан сора да, толтургъан проектлерини эсеплерин жамауатха кёргюзтюрге борчлудула,-дегенди докладчы.
Сёз «КъМР-де жамауат организацияла эм граждан обществону институтлары бла байламлыкъла» къырал программаны «Социальный магъаналы жумушланы толтургъан коммерциялы болмагъан организациялагъа къырал болушлукъну хайырлылыгъын игилендириуню юсюнден» подпрограмманы юсюнден да баргъанды. Аны чеклеринде уа жамауатны бирикдириуге, волонтёр къымылдауну жайыугъа бурулгъан жумушла толтурулгъандыла, тюрлю-тюрлю семинарла, организацияланы башчыларыны, келечилерини билимлерин игилендириу курсла да къуралгъандыла.
- НКО-ланы ишлерин тирилтиуге республикада субсидияла бериуню системасы къуралгъаны себеплик этеди. 2017 жылда уа алагъа болушлукъгъа 7,4 миллион сомдан артыкъ берилгенди. Битеу да бирге 20 НКО 22 проектни толтургъан эдиле. Быйыл а ахча кёбейтилип, 8,9 миллиондан аслам болгъанды. 23 организация 23 проектни жашауда бардырадыла,-дегенди Гергъокъ улу. Келир заманда тамамларгъа белгиленнген борчланы юслеринден айтханда уа, муниципалитетледе коммерциялы болмагъан секторну ишин тирилтирге тийишлиди.
Жыйылыуда НКО-ланы кёбюсюню къурау эм ахча бла жалчытыу жаны бла кемчиликлери болгъанлары чертилгенди. Ол санда профессионал билимлери болгъан, проектлени къурай билген адамла жетишмейдиле.
Докладны сюзе, Татьяна Егорова ахыр кезиуде республикада коммерциялы болмагъан организацияланы саны кёбейгенин иги шартха санагъанды. «Алай ала къагъытда жазылып къалмай, ишлеп, жамауатны жашауунда магъаналы жумушланы толтурургъа тийишлидиле»,-дегенди эмда муниципалитетледе да бёлюмлери болгъан уллу жамауат организацияла ненча болгъанларын билирге сюйгенди.
Гергъокъланы Жамбулатны айтханына кёре, ала кёпдюле, алай бирлери эсепге турмагъандыла. Башхача айтханда, ала баш организацияларыны уставына таянып ишлейдиле.
Къырал болушлукъ организацияланы ишлерини качествосуна себеплик этемиди, деп да соргъанды спикер. Докладчыны айтханына кёре, республикалы НКО-ла толтургъан проектле игиленнгендиле, ала сынау жыйышдыргъанлары кёрюнюп турады.
Ахырында Татьяна Борисовна жыйылыуда сюзюлген соруу артыкъда магъаналы болгъанын чертгенди. «Бюгюнлюкде граждан обществону институтларын айнытыугъа уллу эс бурулады. Ол а коммерциялы болмагъан сектор жамауатны излемлерине жууапла бералгъанлары бла байламлыды. НКО-ла административ тыйгъычла болмай, не тюрлю проблеманы да тамамларгъа боллукъдула. Андан сора да халкъны иш бла жалчытыу жаны бла да магъаналы ишни тамамлайдыла. Аны ючюн ат башындан кюрешмей, кертиси бла да магъаналы жумушланы толтургъан организацияланы кёбейтирге керекди»,-дегенди спикер.
Андан ары президиумну кенгеши болгъанды. Анда «КъМР-ни бир-бир законларына тюзетиуле кийириуню юсюнден» республикалы законну проекти сюзюлюп, федерал излемле бла келишдирилгенди. Сёз депутатланы айырыугъа, референдумлагъа къатышыуну низамыны юсюнден барады. КъМР-де тау лыжа туризмни айнытыугъа бурулгъан республикалы законнга да къаралгъанды. Дагъыда Парламентни ишини регламентине тюрлениуле да сюзюлгендиле.
Депутатла, кенгешип, Парламентни кезиулю жыйылыуун 29 ноябрьде бардырыргъа келишгендиле.
