КъБР-м и Парламентым и УнафэщI Егоровэ Татьянэ хабзэгъэув IэнатIэм и зи чэзу зэIущIэр гъатхэпэм и 18-м ­иригъэкIуэкIащ. Абы хэтащ УФ-м и Къэрал Думэм и депутат Геккиев Зауррэ ФедерацэмкIэ и Советым и сенатор Ульбашев Мухьэрбийрэ (онлайн мардэм тету).
ЗэIущIэм псом япэу щыхахащ суд IуэхущIапIэхэм я зэзыгъэкIуж хеящIэхэм я къулыкъухэр зыхуагъэлъэгъуахэр. Ап­хуэдэу Iуащхьэмахуэ районым и суд IуэхущIапIэ № 2-м и зэзыгъэкIуж хеящIэм и къулыкъур хуагъэфэщащ Бэбыгуей ­Къасболэт, Налшык суд IуэхущIапIэ №15-м - Безрокъуэ Маринэ.
ЕтIуанэ еджэгъуэкIэ депутатхэм къащтащ «Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Тхылъ плъыжьым теухуауэ» КъБР-м и Законым и 3-нэ Iыхьэм зэхъуэкIыныгъэ­хэр хэлъхьэным и IуэхукIэ», «Псэущхьэхэр щыпсэу щIыпIэхэр хъумэным ехьэлIауэ» КъБР-м и законхэм я проектхэр.
Депутатхэр арэзы техъуащ «Эконом классым щыщ псэупIэ ухуэн папщIэ, пщIэншэу къагъэсэбэпыну е бэджэнду ята щIы Iыхьэхэм щащI унэхэр зратыну хуитхэр зэрагъэбелджылыным теухуауэ» КъБР-м и Законым къару имыIэжу къэ­лъытэным и IуэхукIэ» КъБР-м и Законым.
КъБР-м къэрал кIуэцI IуэхухэмкIэ и министр Павлов Василий зэIущIэм къы­щы­зэщIикъуэжащ IуэхущIапIэм 2020 гъэм зэфIигъэкIар. Ар къэпсэлъэн и пэ, депутатхэр ирагъэплъащ республикэм цIыху­бэр хабзэм щытегъэтыным, щытыкIэр зэпIэзэрыту егъэкIуэкIыным, щIыналъэм и полицэр транспорт, техникэ е нэгъуэщI хуэIухуэщIэхэмкIэ къызэгъэпэщыным ехьэ­лIауэ министерствэм иригъэкIуэкI ­лэ­жьыгъэхэр къызыхэщ видеороликым.
Къэрал IуэхущIапIэ псоми хуэдэу, ­КъБР-м и МВД-ми 2020 гъэм щытыкIэ ­гугъухэм хэту и къалэнхэр игъэзэщIэн ­хуей хъуащ, коронавирусым земыгъэуб­гъу­ным жыджэру пэщIэтахэми ар ящыщщ. Министерствэм и нэIэ тригъэтащ медицинэ IуэхущIапIэхэм, коронавирусым тещIыхьауэ къызэIуаха сымаджэщхэм щызекIуэн хуей хабзэхэм, апхуэдэуи IуэхущIапIэм и дохутырхэри якъуэуващ узы­фэр зиIэхэр зыгъэхъуж­хэм.
- Иужьрей зэманым Къэбэрдей-Балъкъэрым щалэжь щIэпхъаджагъэхэм я бжыгъэр нэхъ мащIэщ, къищынэмыщIауэ, 2019 гъэм елъытауэ нэгъабэ зэхэдгъэкIа уголовнэ Iуэхухэр процент 68,3-рэщ зэрыхъуар, - жиIащ Павловым. - ­Балигъ ныбжьым нэмысахэм ялэжь щIэп­хъаджагъэхэм проценти 3,6-рэ якIэ­ры­хуащ, ауэ коронавирусым и зэранкIэ цIыхухэр зыIууа гугъуехьхэр къэзыгъэ­сэбэпахэм хагъэхъуащ Интернетым щIэпхъаджагъэ щалэжьхэм. Псалъэм папщIэ, 2021 гъэм и щIышылэм къызэпыдудащ цIыхухэр къагъапцIэу я мылъкур зыды­гъуа блогер гупым я лэжьыгъэр. Си фIэщ мэхъу республикэм къэрал кIуэцI IуэхухэмкIэ и IэнатIэхэр зэIухауэ зэрыла­жьэм къыхэкIыу цIыхубэм я дзыхь къы­зэрыдагъэзым хэпщIыкIыу зэрыхэхъуар. Къэбгъэлъагъуэмэ, республикэм щып­сэум и процент 43,8-м апхуэдэ еплъыкIэ яIэу къагъэлъэгъуащ.
Министрым жиIащ диныр и лъабжьэу щIэпхъаджагъэ зылэжьа, цIыхуипщI зыхэта гупым я Iуэхур къызэрызэпаудар. «2020 гъэм и гъатхэпэм министерствэм республикэм и УФСБ-р и гъусэу, къыщIигъэщащ икIи къызэпиудащ республикэм теракт щащIыну, хабзэхъумэ IэнатIэхэм я лэжьакIуэхэм теуэну мурад зиIа гупым я лэжьыгъэр. Хабзэхъумэ IэнатIэхэм я лэжьакIуэхэм щIэпхъаджащIэхэр IэщэкIэ къащыпэщIэувэм, ахэр яукIащ», - дыщIигъуащ къэпсэлъам.
Павловым депутатхэр щигъэгъуэзащ 2005 гъэм Налшык къалэм къыщыхъуауэ щыта гузэвэгъуэр илъэс 15 зэрырикъум ирихьэлIэу, Урысейм и ОМВД-м Аруан ­районым щиIэ къудамэм и лэжьакIуэхэм я жэрдэмкIэ илъэс зэмылIэужьыгъуэхэм я къалэныр ягъэзащIэу хэкIуэда цIыху ­13-м я цIэкIэ Нарткъалэ фэеплъ къы­зэ­рыщызэIуахам. КъищынэмыщIауэ, 2010 гъэм и фокIадэм КъБР-м и МВД-м и   УНК-м къыщызэIуахащ «Гром» отрядым и командир, полицэм и полковник ­Къуэшырокъуэ Владислав и бюстыр. ­КъБР-м и МВД-м къыхилъхьэри, Къэбэрдей-Балъкъэрым нэгъабэ япэу къы­щы­зэрагъэпэщащ полицэм и кадет классыр. Павлов Василий тепсэлъыхьащ адэкIэ зэлэжьыну Iуэхугъуэ нэхъыщхьэхэми. Абыхэм ящыщщ балигъ ныбжьым нэмысахэр экстремизм къыхуеджэныгъэхэм ящыхъумэныр.
КъБР-м Къэзыпщытэ-къэзыбж и палатэм и лэжьыгъэр къызэщIикъуэжащ Iуэху­щIапIэм и унафэщI КIасэ Динэ. Абы зэрыжиIамкIэ, 2020 гъэм IэнатIэм IуэхущIапIэ 83-м къэпщытэныгъэ лэжьыгъэу 54-рэ щригъэкIуэкIащ, республикэ бюд­жетым щыщ сом меларди 2,9-рэ къызэ­рагъэсэбэпам кIэлъыплъащ.
- Бюджет законодательствэр къызэ­рызэпауда Iуэхугъуэ 2767-рэ къыщIэдгъэщащ, псори зэхэту сом мелуан 299-м ­щIигъу къызэщIиубыдэу, - жиIащ къэп­сэлъам. - Республикэ бюджетым хэ­щIы­ныгъэ иратащ сом мелуани 9,4-кIэ. Ап­хуэдэуи къэтхутащ бюджет ахъшэр, къэрал, муниципальнэ мылъкур сэ­бэ­пыншэу къызэрагъэсэбэпар. Къэпщы­тэныгъэмкIэ IэнатIэхэм бюджет законодательствэр зэрамыгъэзэщIа сом мелуани 119,7-р ягъэзэкIуэжащ. Дисциплинэ жэуапым ирашэлIащ лэжьакIуэ 15. 2019 гъэм едгъэкIуэкIа къэпщытэныгъэхэм япкъ иткIэ, нэгъабэ къулыкъу зыIыгъ цIыхуитхум ехьэлIауэ уголовнэ Iуэхухэр къызэIуахащ, сом мелуани 2,2-рэ яп­шынын хуейуэ.
2020 гъэм зэфIагъэкIа лэжьыгъэм теп­сэлъыхьащ КъБР-м цIыхухэм я хуитыныгъэхэр хъумэнымкIэ и уполномоченнэ ­Зумакулов Бориси. Абы зэрыжиIамкIэ, ипэ илъэсхэм елъытауэ, нэгъабэ къа­Iэрыхьа тхьэусыхафэхэр нэхъ мащIэщ. Зэбгъапщэмэ, нэхъ и пэкIэ илъэсым ­къриубыдэу я хуитыныгъэхэр къызэрызэпаудам теухуауэ уполномоченнэм тхыгъэ 900-м нэблагъэ къыIэрыхьэу щытамэ, 2020 гъэм а бжыгъэр 245-рэ хъуауэ аращ. Абы щыщу 184-м хэплъащ, адрейхэр къэрал IуэхущIапIэхэм ягъэхьащ. ЦIыху­хэм я гугъуехьхэр нэхъыбэу епхат лэ­жьыгъэ IуэхукIэ я хуитыныгъэхэр къызэ­рызэпаудам, судым къищта унафэм арэзы къызэрамыщIым, лъэхъуэщым исхэм я хуитыныгъэхэр зэрамыгъэзащIэм, нэгъуэщI куэдми. Абы щыгъуэми, Зумакуловым къыхигъэщащ медицинэ дэIэпыкъуныгъэ зэрамыгъуэтам е коронавирусым ирисымаджэхэм хущхъуэ пщIэншэу зэрыхухамыхам ехьэлIауэ зыми зыкъызэрыхуамыгъэзар.
КъБР-м и Парламентым и УнафэщIым и къуэдзэ Жанатаев Сэлим тепсэлъы­хьащ республикэм и хабзэубзыху орган нэхъыщхьэм и законотворческэ лэжьыгъэм теухуа докладым. Абы жиIащ дэф­тэрыр гъэхьэзырыным лэжьакIуэ гупыр зэрелэжьар икIи 2020 гъэм дыгъэгъазэм и 31-м ирихьэлIэу республикэм щыIэ ­закон псори къызэрапщытэжар. «Дэф­тэрым къегъэлъагъуэ цIыхухэр я хуиты­ныгъэхэмкIэ къызэгъэпэщыным, шынагъуэншагъэр зэтеублэным, щIыпIэ унафэр зехьэным, экономикэмрэ фи­нанс­хэмрэ, мэкъумэшым, социальнэ Iуэхухэм, щэнхабзэм, егъэджэныгъэм, промышленностым, псэупIэ-коммуналь­нэ IэнатIэм, нэгъуэщI унэтIыныгъэхэми ехьэлIауэ КъБР-м и Парламентым и ­къалэнхэр зэригъэзащIэр. ЗэрыфщIэщи, 2020 гъэм коронавирусым и зэранкIэ ­лъэпощхьэпо куэд диIащ, ауэ, абы емылъытауэ, КъБР-м и Парламентым и пщэрылъхэр зэфIигъэкIащ», - жиIащ ­Жанатаевым.
Къэпсэлъам къызэрыхигъэщамкIэ, республикэм и хабзэубзыху орган нэ­хъыщ­хьэм къыщащтащ норматив правовой акту 61-рэ. Абыхэм ящыщу 58-р ­законщ. КъБР-м и Парламентым унафи 165-рэ къыщащтащ, УФ-м Лэжьыгъэмрэ социальнэ зыужьыныгъэмкIэ и министерствэм Зэрызыхуигъазэу зы дэфтэр ­депутатхэм ягъэхьэзыращ. 2020 гъэм ­дыгъэгъазэм и 31-м ирихьэлIэу республикэм щылажьэ законхэр 241-рэ мэхъу, ­КъБР-м и Парламентым лэжьэн зэ­ры­щIидзэ япэ махуэм щегъэжьауэ псори зэхэту закон 1970-рэ къищтащ. Жанатаев Сэлим къыхигъэщащ дунейм зэпымыууэ зэрызиужьым къыхэкIыу экономикэми, социальнэ Iуэхухэми, жылагъуэ, политикэ гъащIэми епха закон псоми щIэх-щIэхыурэ хэплъэжыным, ахэр къэпщы­тэжыным мыхьэнэшхуэ зэриIэр икIи республикэм и хабзэубзыху орган нэхъыщхьэм илъэс къэс абы гулъытэ зэрыхуищIыр.
Егоровэ Татьянэ къэпсэлъахэм фIыщIэ яхуищIащ. ЗэIущIэм щыжаIар къызэ­щIакъуэжри, депутатхэм КъБР-м и Парламентым и унафэхэр къащтащ.