КъМР-ни Парламентини президиумуну кезиулю жыйылыуу спикер Татьяна Егорованы башчылыгъында санитар жорукъла толтурулуп бардырылгъанды. Аны «правительстволу сагъатында» сёз «Билим бериу» миллет проектни чеклеринде КъМР-де къошакъ билим бериуню качествосуну эмда аны бла тыйгъычсыз хайырланырча мадарланы юслеринден баргъанды. Бу иш къалай къуралгъаны бла депутатланы жарыкъландырыу, илму эм жаш тёлюню ишлери жаны бла министрни къуллугъун толтургъан Анзор Езаов шагъырей этгенди.
Ол къошакъ билим бериуню сабийлени юйретиуде, аланы фахмуларын, чыгъармачылыкъларын ачыкълауда, келир заманда усталыкъны сайлауда магъанасы бютюнда уллу болгъанын чертгенди. Бу система бла сабийле чырмаусуз хайырланырча мадарла уа «РФ-де билим бериуню айнытыу» къырал программада белгиленипдиле.
КъМР-де къошакъ билим бютюнда 2015 жылда «Кюн шахар» академия ачылгъаны бла айнып башлагъанды. Бюгюнлюкде уа аны Майскийде эм Терекде бёлюмлери бардыла. Алада барысында да бирге 7 минг сабий юйренеди.
2016 жылда «Кванториум» сабий технопарк ачылгъаны уа окъуучулагъа инновациялы билим берирге онг чыкъгъанды. Бюгюнлюкде уа анда техникагъа, илмугъа сейирлери уллу болгъан 1,5 минг сабий юйренедиле.
2018 жылдан бери сабийлеге къошакъ билим бериу система РФ-ни Президенти 2018 жылда 7 майда къабыл кёрген 204-чю номерли Указында белгиленип, баш магъаналы проектлеге къошулгъанды. «Билим бериу» миллет проектни «Хар сабийни жетишими» федерал проектини паспорту къабыл кёрюлгенди. Алай бла РФ-де сабийлеге къошакъ билим бериу системаны айнытыуну концепциясын республикада жашауда бардырыргъа онг чыкъгъанды. Былтыр, конкурсдан ётюп, республикагъа анда белгиленнген жумушланы тамамларгъа 412 миллион сом субсидия берилгенди.
Андан 194 миллиону къошакъ билим бериу программаланы толтуруугъа къоратылгъанды. Аны хайырындан 106 учрежденияда 30,6 минг жер къуралгъанды. Алай бла былтыр школчуланы 73 процентини къошакъ билим алыргъа онглары болгъанды.
Школлада 277 ставка кийирилгенди. «Алай районланы асламында къошакъ билим берген муниципал учрежденияланы устазла бла жалчытыу алыкъа тамамланмагъанды. 7407 жерге жаланда 34 ставка бёлюннгенди, ол а керекли ёлчемден юч кереге азды»,-дегенди Езаов.
Бу кемчиликни кетерир мурат бла былтыр 180 устазгъа квалификацияларын ёсдюрюу жаны бла курсла къуралгъандыла. Кадрланы хазырлау иш «КъМР-де сабийлеге къошакъ билим бериуню регион моделин сингдириу» программаны чеклеринде андан ары бардырыллыкъды.
Министр инновациялы билим бериуню амаллары бла элледе жашагъан сабийле да хайырланырча этиуню магъаналылыгъын белгилегенди. Быйыл бу жаны бла иш андан ары бардырыллыкъды. Республикагъа федерал бюджетден «Кванториум» технопаркны айынытыугъа 16764,6 минг сом берилгенди. Ол а районлада, элледе сабийлени илму-техника фахмуларын, инженер усталыкъгъа сейирлерин ачыкъларгъа себеплик этерикди.
Докладыны ахырында Анзор Езаов санитар-эпидемиология хал къошакъ билим бериу система быллай къыйын болумлада да ишлеяллыгъын, хайырлы болгъанын кёргюзтгенин чертгенди. Аурууну жайылыуу тохтаса уа, къошакъ билим бериу учреждениялада сабийлеге профильли сменала къураллыкъдыла.
Депутатланы министрге соруулары кёп болгъандыла. Татьяна Егорова системада ишлегенлеге жаш адамланы къошаргъа кереклисине эс бургъанды. Ол гуманитар вузланы тамата курсларыны студентлерин бу ишге тартыргъа боллугъун айтханды. «Студентлеге ол иги онгла берликди: практикалары боллукъду, сынау жыярыкъдыла, ахча да ишлеяллыкъдыла. Керек болса, право жаны бла мадарла этерге да боллукъду. Сёзге, медицинагъа юйреннген студентле шёндюгю болумда бек болушхандыла»,-дегенди ол.
Анзор Езаов аны тюзгге санагъанды. Аны айтханына кёре, РФ-ни Жарыкъландырыу министерствосу тамата курсланы студентлерине педагогика иш бла кюреширге эркинлик берген документ хазырлайды. Къошакъ билим бериуле уа экинчи курсдан сора ишлеп башларгъа боллукъдула.
Татьяна Борисовна «Кюн шахар» академия бла республика ёхтемленнгенин, аны аты къыралда кенг белгили болгъанын айтханды. Ол учрежденияны бёлюмлерин Май эм Терк районладан башха жерледе ачыуну юсюнден соргъанды. Министр айтханыча, ахча болса, аланы къураргъа онг барды.
Спикерни орунбасары Жанатайланы Салим а жангы окъуу жылда окъутуу очно неда дистанциялы халдамы бардырыллыкъды деп соргъанды. Ол бу тема адамланы къайгъыртханын чертгенди.
Анзор Езаов оноу эпидемиология болумгъа кёре чыгъарыллыгъын чертгенди. «Алай биз жангы окъуу жылны сабийле школлада, парталаны артларына олтуруп башлар ючюн къолдан келгенни этебиз»,-деп къошханды ол.
Жыйылыуда инновациялы билим бериуню кенгертиуню, спорт секцияла къошакъ билим бериу системадан кетерилгенлерини, класслада сабийле азайгъанларыны, къошакъ билим бериуню качествосун игилендириуню юслеринден да баргъанды сёз.
«Правительстволу сагъатны» ахырында жууаплы органлагъа тийишли эсгертиуле къабыл этилгендиле.
