Къэбэрдей-Балъкъэрым Экономикэ зыужьыныгъэмкIэ и министерствэм Правительствэм и Унэм иджыблагъэ щригъэкIуэкIа брифингым республикэм и хъыбарегъащIэ IэнатIэхэм я лIыкIуэхэр щыхагъэгъуэзащ коронавирус уз зэрыцIалэм къиша мыхъумыщIагъэхэм Къэбэрдей-Балъкъэрым и экономикэр къызэрикIыну щIыкIэм.
ЗэIущIэм хэтащ КъБР-м экономикэ зыужьыныгъэмкIэ и министр Рахаев Бо- рис, абы и къуэдзэхэу ТIымыжь Хъусенрэ Белецкая Ольгэрэ, «КъБР-м хьэрычэт Iуэхур щыдэIыгъынымкIэ и центр» щIыналъэ фондым и унафэщI Къайсын Залым сымэ.
Брифингым хэIущIыIу щащIащ экономикэмрэ хьэрычэт Iуэхумрэ защIэгъэкъуэнымкIэ федеральнэ, щIыналъэ, муниципальнэ властхэм я унафэхэр.
Рахаевым къызэхуэсахэм ягу къигъэкIыжащ цIыхухэм я шынагъуэншагъэмрэ экономикэм и зэфIэкIымрэ яхъумэн папщIэ къэралми щIыпIэхэми къыщыхалъхьа Iэмалхэр. Псом хуэмыдэу ахэр ехьэлIащ коронавирусым и зэранкIэ лей къызытехьа IэнатIэхэм. Зэман кIэщIым къриубыдэу абыхэм ятеухуа норматив актхэр къащтащ. КъищынэмыщIауэ, Iыхьэ 42-уэ зэхэт план зэхалъхьащ. Къэбэрдей-Балъкъэрым гъащIэр тэмэму щекIуэкIын папщIэ республикэм и Правительствэм хуэфэщэн Iуэхугъуэхэр пхигъэкIащ.
- Федеральнэ центрым зэригъэбелджыламкIэ, мэкъумэш хозяйствэр, ерыскъы промышленностыр, агропромышленнэ комплексым епха нэгъуэщI IэнатIэхэр лей къызытехьахэм ящыщкъым, - къихигъэщащ къэпсэлъам. - Апхуэдэу щыт пэтми, Iуэхур зэтещIыхьыпхъэр къалэжьам щIэупщIэ зэриIэрщ. ЦIыхухэм я зэхэзекIуэным, щэхуэным хэпщIыкIыу зэрыкIэрыхуам отраслым хэщIыныгъэшхуэхэр къыхуихьащ. Пэжщ, дэ и чэзум зэфIэгъэкIыпхъэхэр зэфIэтхащ. Ди дежкIэ нэхъыщхьэр цIыхухэр дымыгъэгужьеинырти, тхузэфIэкIащ. Республикэм и IэнатIэ нэхъыщхьэхэр къызэтеувыIакъым икIи шхынкIэ пэрыхьэту псори къызэрагъэпэщащ.
Налог зыту Къэбэрдей-Балъкъэрым щыпсэу цIыху мин 11,5-м дэIэпыкъуныгъэ ягъуэтащ. Социальнэ, экономикэ IэнатIэхэм ирата щIэгъэкъуэныгъэм и куэдагъыр сом мелардрэ ныкъуэм щIегъу. КъищынэмыщIауэ, налогхэр щатыну пIалъэр хуагъэIэпхъуащ, налог, кредит каникулхэр къыхалъхьащ, къэпщытэныгъэхэр къызэтрагъэувыIащ.
- Республикэм и бюджетым къыхэкIыу сом мелуани 100-кIэ зыщIагъэкъуащ. Абы щыщу сом мелуан 50-р къащта щIыхуэм техьэ процент ставкэр яхуэпшыныжыным текIуэдащ. Туризмэмрэ санаторэ-курорт комплексымрэ къэрал дэIэпыкъуныгъэу иратынущ сом мелуан 20, иджыри сом мелуан 30 хуаутIыпщынущ коронавирусым зыщиубгъуа лъэхъэнэм лей зытехьа IэнатIэхэм. Абыхэм IуэхущIапIэ зэмылIэужьыгъуэ куэд къызэщIаубыдэфынущ. Федеральнэ центрри дэри дыхущIокъу щытыкIэм ди нэIэ тедгъэтыну, дэIэпыкъуныгъэ хуэныкъуэхэр къанэ щымыIэу дубзыхуну, - жиIащ министрым.
Налогрэ нэгъуэщI ятыпхъэу ягъэIэпхъуахэм я куэдагъыр сом мелуан 497,2-м щIегъур. ДэIэпыкъуныгъэ куэд къызэрыхэкIам КъБР-м и бюджетым и хэхъуэр сом мелуан 86,2-кIэ игъэмэщIащ.
ЗэIущIэм къыщаIэта Iуэхугъуэхэм ящыщщ патентым и уасэр Iухыныр - абы щIатынур зы сомщ. А Iэмалыр къагъэсэбэпыфынущ хьэрычэтыщIэ 300-м нэблагъэм. Налшык къалэрэ Дзэлыкъуэ щIыналъэмрэ я бизнес инкубаторхэм я резидентхэм папщIэ бэджэнд уасэр ягъэмэщIэнущ.
- ДэIэпыкъуныгъэ зэрыратынум ехьэлIа унафэхэр махуэ къэс къыдощтэ, - къыпищащ Рахаевым. - Дэ Iэмал диIэщ хьэрычэт Iуэхур адэкIи дэтIыгъыну. Нэхъыбэу зытетщIыхьыр коронавирус уз зэрыцIалэм зэрызиубгъум къишэ ныкъусаныгъэхэр зэрыдгъэкIуэдынырщ. Федеральнэ центрым и чэнджэщкIэ къызэдгъэпэша процентитху зи куэдагъ гъэтIылъыгъэри щыIэщ. ЩытыкIэр нэхъыкIэ хъумэ, IуэхущIапIэ зэмылIэужьыгъуэхэм яхуэдутIыпщ мылъкум дыхэплъэжынущ, хьэрычэтыщIэхэм дазэрыдэIэпыкъун къыхэдгъэкIын папщIэ.
Министрым адэкIэ къыхигъэщащ лъэпкъ проектхэр гъэзэщIэнымкIэ республикэм и къалэнхэр зэрызэпимыгъэуар. УвыIэгъуэ ямы-Iэу мэлажьэ Къэбэрдей-Балъкъэрым и экономикэм и IэнатIэ нэхъыщхьэхэр. Адрейхэри хуэм-хуэмурэ ежьэжынущ, фIэкIыпIэншэ санитар-эпидемиологие чэнджэщхэр ягъэзащIэурэ. ЗэрыхуагъэфащэмкIэ, бадзэуэгъуэм (июлым) и 1-м щыщIэдзауэ къэлэжьэжынущ санаторэ-курорт IэнатIэр, Iуащхьэмахуэ лъапэ - шыщхьэуIум (августым) и 1-м.
Коронавирус уз зэрыцIалэм къиша мыхъумыщIагъэхэр Къэбэрдей-Балъкъэрым къыщызэнэкIыным теухуа планымрэ хьэрычэтыщIэ мащIэмрэ курытымрэ зэрызыщIагъэкъуэну щIыкIэмрэ зыщыбгъэгъуэзэфынущ КъБР-м Экономикэ зыужьыныгъэмкIэ и министерствэм и economy.kbr.ru официальнэ сайтым и «Антикризисные меры поддержки малого и среднего бизнеса» Iыхьэм, «КъБР-м хьэрычэт Iуэхур щыдэIыгъынымкIэ и центр» щIыналъэ фондым.