Быйыл Октябрь революцияны бачамасы Владимир Ленин туугъанлы 150 жыл болады. Ол политиканы, къыралны къурауну юсюнден оюмларын белгили этгенли ёмюрден аслам заман ётген эсе да, аны жашауу, илму ишлери, ниетлери бюгюн да унутулмагъандыла, ала шёндюгю заманда да даулашла, тюрлю-тюрлю ангылатыула, оюмла туудурадыла.
Дунияны тарыхында, Ленинден сора, Россейча уллу, деменгили къыралны политика мурдорун тюрлендирип, «юй бийче окъуна башчылыкъ эталлыкъ…» къыралны андан сора бир адам да къурамагъанды. Бачаманы сюймегенле аз тюйюл эдиле, алай ала да аны акъылын, терен билимлилигин белгилейдиле.
«Мен Лениннге кесин аямай, битеу къарыуун социал тенгликни тохташдырыугъа салгъаны ючюн хурмет этеме… Анычала адам улуну намысын, бетин сакълаучуларыдыла»,-деп жазгъанды аны юсюнден дуния башында аты айтылгъан алим Альберт Эйнштейн.
Владимир Лениннге тамата тёлю ишчи адам ючюн къайгъыргъан, тюзлюкню излеген, тенг эркинликле бла правола берирге сюйген бачамагъача къарайдыла. Ортанчы тёлюде уа аны жашау жолуна, кёз къарамларына оюмла тюрлю-тюрлюдюле, анга къызыл террорну, ачлыкъны, кёп санда халкъ къырылгъанын кечмегендиле. Жаш адамланы асламы уа, жарсыугъа, аны юсюнден билимлери азды, аны кёп башха политикледен айырмайдыла.
Къалай-алай болса да, пролетариатны башчысыны даражасын учуз этгенле терсдиле. Ол биринчи социал къырал къурагъанды. СССР 70 жыл жашагъан эсе да, илму, техника, экономика жаны бла да алчы болгъанды.
Ленин терен билимли алим, профессионал революционер, акъылман, публицист, юрист, социал-экономика, философия илму ишлени автору болгъанды. Кеси да бир ненча тилни билгенди, асламланы аллында сёлешип, аланы ийнандырып, кесини ызындан тизгенди. Быллай фахму уа, сёзсюз, кёпледе жокъду.
Ленинни жашаууну юсюнден кёп жазылгъанды. Алай биз а аны юсюнден белгили адамла айтханларын белгили этерге сюебиз. Ала, баям, Владимир Ильични тарыхда магъанасын не жанындан да ачыкъларыкъдыла.
Ингилизни жазыучу Герберт Уэллс былай жазгъанды: «Ленинни хайырындан, Марксха къарамай, коммунизм къураучу кюч болгъанын ангылагъанма. Мен бу сейир ёсюмю артыкъ уллу болмагъан адам бла ушакъны кезиуюнде солугъан этгенме. Ол коммунизмни аллында тургъан къыйын муратланы юслеринден ачыкъ айтханды… Ленинни башхала бла тенглешдире, ол тарых магъаналы адам болгъанын ангылайма…».
Октябрь революцияны бачамасыны юсюнден Великобританияны премьер-министри Уинстон Черчилль да айтханды. «Бир азиялы аскер башчы, Тамерлан, Чингисхан болсунла, аныча уллу хурмет тапмагъандыла… Россейни мардадан жаланда ол чыгъаралгъанды. Россейни халкъына бек уллу къайгъы – аны туугъаны, андан да уллу бушуу - аны ёлгени болгъандыла…»
Ингилизли математик, философ, жамауат къуллукъчу Бертран Рассел а «… бизни ёмюр тарыхда Ленинни бла Эйнштейнни ёмюрюча къаллыкъды. Ала экиси да синтезни жолун ачхандыла – бири оюмда, акъылда, башхасы уа – ишде. Ленин битеудуния буржуазияны чачханды. Алай аны белгили ол этмегенди. Чачхан башхала да эталлыкъдыла. Аныча жангыдан алай тынгылы къураяллыкъ адам туугъанды деп билмейме. Ол чыгъармачы, терен акъылы бла белгилиди… Ленинча къырал къуллукъчула жюз жылгъа бир кере тууадыла. Анга тенг адамны биз энтта кёрлюкбюз деп ийнанмайма…».
Ингилизни драматург Бернард Шоу келир жашау Ленин тежегенча болса, барыбыз да къууанып, насыплы болуп айланыргъа, келир жашаугъа ышаннгылы кёзден къараргъа керекбиз, деп жазгъанды. «Алай ол башлагъан иш муратына жетмесе, къыралла капитализмни сакъларгъа кюрешселе, шуёхларым, сизге сау къалыгъыз дерге тюшерикме...».
Николай патчахны туудугъу князь Александр Михайлович Романов китабында былай жазгъанды: «Мен большевик тюйюлме, алай, кёп жууукъларымча, советле этген ишлени сюзмей, барысын да аманларгъа сюймейме. Россейни миллет сейирлерин интернационалист Ленин къоруулагъанды. Ол сёлешгенде, илму ишлеринде да Россейни чачылыудан сакълау жанлы болгъанды…»
Кёресиз, патчах юйюрню келечиси окъуна Лениннге, советлеге кёз къарамын тюрлендиргенди. Сёзсюз, Октябрь революцияны бачамасыны иши унутулмагъанды, энтта кёп жылланы ичинде ол даулашла, оюмла туудургъанлай турлукъду.