СурэтыщI гъуазджэмкIэ музейм, Ткаченкэ Андрей и цIэр зезыхьэм, къыщызэIуахащ театр сурэтыщI Дэцырхъуей Рузанэ и Iэдакъэ­щIэкI­хэм я гъэлъэ­гъуэныгъэ. «Дерева вы мои, дерева» зыфIища зэIущIэм бзылъхугъэ гуащIафIэм утыку къыщрихьащ живопись, графикэ, сценографие жыпхъэхэм иту ищIа лэжьыгъэ гъэщIэгъуэнхэр.
…ДэнэкIи жыгщ, цIы­хухэм, уафэмрэ щIы­лъэмрэ, псым, дыгъэм - псоми жыгым и къару ящIэлъщ, ахэр жыгым «и псэ-кIэ» мэпсэу. Дэтхэнэми жыг «къокIыкI», къуршым жыг къыщокI, псым жыг къыхокI. Псэ зыIут псори зэры­бауэм, зэрыпсэум, дунейм къыщыхъухэр зэ­ры­зыхащIэм и дамыгъэ хъуащ Рузанэ и жыгхэр…
Дэцырхъуейм Косыгин А. Н. и цIэр зэрихьэу Моск- ва дэт текстильнэ академием прикладной гъуазджэмкIэ и факультетыр 1998 гъэм къызэриухыу, Налшык ­къигъэзэжащ. Иджыпсту ар щолажьэ КъБР-м и Музы-кэ театрым, художник-постановщикыу, артистхэм я щыгъыны­гъуэхэмкIэ сурэтыщIу. 2005 гъэм абы и щхьэзакъуэ гъэлъэгъуэныгъэ иIащ. Дуней теплъэгъуэхэмрэ цIыхухэм сурэт ятрищIыкIынымрэ зыхилъхьэ щыIэ- къым Рузанэ, езым и псэм и щытыкIэр, дунейм и зэ­хэ­лъыкIэр абыхэм нэхъыфIу къагъэлъагъуэу къелъытэри.
- КъБР-м и СурэтыщIхэми, Театр лэжьакIуэхэми я союз­хэм хэт Дэцырхъуей Рузанэ и зэфIэкI куэдрэ щигъэлъэгъуащ театрым ехьэлIа IэдакъэщIэкIхэм я выс­тавкэу ди къэралым и щIыпIэ зэхуэмыдэхэм къыщызэ­рагъэпэщахэм, мызэ-мытIэуи абыхэм щытекIуащ, - жи­Iащ зэIущIэр къыщызэIуихым Театрым и лэжьакIуэ­хэм я зэгухьэныгъэм и унафэщI, КъБР-м гъуазджэхэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Фырэ Майе. - Апхуэдэу щытми, нобэ Рузанэ дигъэлъагъу и IэрыкIхэр щIэщыгъуэщ, нэгъуэщIынэкIэ абы и гуащIэм дезыгъэплъщ. Си щхьэкIэ, гухэхъуэгъуэ ин къызитащ нобэрей зэIущIэм. ФIыщIэшхуэ хуэфащэщ КъБР-м и СурэтыщIхэм я зэгухьэныгъэм, ди республикэм щыпсэухэмрэ абы и хьэщIэхэмрэ цIыху зэчиифIэм и творчествэм щыгъуазэ защIыну Iэмал зэраритам папщIэ.
Сурэт щхъуэкIэплъыкIэхэмрэ нэхутхьэхухэмрэ му- зейм и пэшхэр зэрауфэбгъуар, абыхэм уи гур зэрыха­гъа­хъуэр къыхигъэщащ Къэбэрдей-Балъкъэрым и Су­рэтыщIхэм я зэгухьэныгъэм и тхьэмадэ Темыркъан Геннадий. «Флъагъухэр Дэцырхъуейм и IэдакъэщIэкIхэм я Iыхьэ мащIэщ. Абы и театр лэжьыгъэхэр мызэкIэ утыку ­къитхьакъым, ауэ ахэри куэд мыщIэу зэрыфлъа­гъунум шэч къытесхьэркъым. Рузанэ и жэрдэмхэр сыт щы­гъуи дэтIыгъыну дыхьэзырщ», - жиIащ абы.
Дэцырхъуей Рузанэ и гугъу гуапэу ищIащ актрисэ, КъБР-м и Парламентым и депутат Бечеловэ Людмилэ, къыхигъэщащ Рузанэ игъэхьэзыра спектаклым зэ-рыщыджэгуар, абы хэтахэм ящыгъа кIэстумхэр Балъкъэр театрым и гъэтIылъыгъэ нэхъыфIхэм зэращыщыр. Абы и псалъэхэм къыпищащ Музыкэ театрым и режиссёр Сафаровэ Тамарэ. «СурэтыщI гъэщIэгъуэнщ, - жиIащ абы Дэцырхъуейм щхьэкIэ. - Зэгъусэу дызэ­лэжьа спектаклхэр щыIэщ, псалъэ лей хуэмейуэ, лэ­жьыгъэр зэрыслъагъур зыхэзыщIэ икIи къэзыщIэ, зи дуней щхьэхуэ зиIэж цIыхущ. Ар щымылажьэу Музыкэ театрыр си нэгу къысхущIэгъэхьэркъым. Тхьэм иригъэ­фIакIуэ!»
ЗэIущIэм и кIэухыу сурэтыщIым ехъуэхъуащ и адэ ­Хьэгъэжей Мухьэмэдрэ и тхьэмадэ Дэцырхъуей Му­сэрбийрэ. Езым псалъэ щратым, гъэлъэгъуэныгъэм зыкърезыгъэхьэлIа псоми фIыщIэ яхуищIащ.
Дэцырхъуей Рузанэ и IэдакъэщIэкIхэм я гъэлъэ­гъуэныгъэр мазаем и 16 хъухукIэ екIуэкIынущ. Ар зэзыгъэлъагъуну хуей псоми яхузэIухащ музейм и бжэр, мэ­ремым фIэкIа къэмынэу, махуэ къэс.