Ибукэ Масару 1908 гъэм мэлыжьыхьым и 11-м Токио километрищэкIэ пэIэщIэ Ник­ко къалэм къыщалъ­хуащ. Электростанцым инженеру щылажьэ абы и адэм машинэ къыжьэхэуэу, щIалэ цIыкIур зеиншэ щыхъуам, илъэситI фIэкIа и ныбжьтэкъым. Масару и анэм щIалэ цIы­кIур и гуащэ-тхьэмадэм къахуигъанэри езым унагъуэщIэ иухуэжат. Адэшхуэ-анэшхуэм лъэпкъ хабзэхэм щIапIы­кIа сабийм зэрыцIыкIурэ фIэ­хьэлэмэтт Iэмэпсымэхэр зэ­рызэпкърылъ щIыкIэр.
Курыт еджапIэр къиуха­ нэужь, Масару Вэсэдэ университетым и электротех­ническэ факультетым щIотIысхьэри фIы дыдэу що­джэ, къыдеджэхэм «гений-IэщIагъэлI» къы­фIащауэ. 1933 гъэм университетыр къэзыух ныбжьыщIэм и диплом лэжьыгъэм Париж щекIуэкIа гъэ­лъэгъуэныгъэм саугъэт къыщихьауэ­ щытащ. 1933 - 1936 гъэхэм Масару щы­лэжьащ сурэтымрэ макъымрэ зытх Iэмэпсымэхэм щелэжь фотохимичес­кэ IуэхущIапIэм. 1946 гъэм Ибукэ зрегъэцIыху япон физик цIэрыIуэ Моритэ Акио. Абыхэм яку къыдэхъуа зэ­ныбжьэгъугъэм и Iэужьщ зэман дэкIа нэужь «Sony» фIэщыгъэмкIэ дуней псом цIэрыIуэ щыхъуа фирмэр. Магнитофонхэр, япэ дыдэу дунейм къытехьа сурэттех лIэужьыгъуэ­щIэ­хэр, CD-Iэмэп­сымэхэр, ­ноутбукхэр, ма­къым зэредаIуэ тхьэкIумэIулъ­хьэхэр, дискхэр, кIэ­­щIу жыпIэмэ, ди но­бэрей гъащIэм хэмыту къызыфIэдмыгъэщIыф нэ­гъуэщI Iэмэп­сымэ куэди къы­щIигъэкIырт а фир­мэ лъэрызехьэм. Ибу­кэщ зыунэтIар Iуэху­щIапIэр зытемыкIыну гъуэгур:­ «Дэ­ хабзэншагъкIэ зэи мылъку­ хьэрэм зэтхьэлIэнукъым. ЦIыхухэм я сэ­бэп­ къызэрыкIын Iэмэпсымэхэм ди къа­ру къызэрихькIэ делэжьынущ. Къы­щIэдгъэкI Iэмэпсымэхэр механическэрэ элект­роннэкIэ дымыгуэшу, ди щIэныгъэр зэуэ лъэныкъуитIми къы­зэ­рыщысэбэпынум ды­хущIэкъунущ. Къыддэлажьэ IуэхущIапIэхэр я щхьэ хуитыжу, ди зэпыщIэныгъэхэр едгъэфIакIуэ зэпыту щытынущ. Ди лэжьакIуэхэр я­ Iэзагъымрэ хьэл-щэнымрэ елъытауэщ­ къызэрытщтэнур. Ди лэжьапIэм мы­хьэнэ зимыIэ IэнатIэ хэтынукъым. Ди лэжьакIуэхэм яхузэфIэкIым къыпэкIуэу ахъшэ саугъэтхэр яхуэтщIынущ, ди къаруи деблэжынукъым, абыхэм я псэукIэр едгъэфIэкIуэн папщIэ».
«Илъэсищ ирикъуамэ - гуващ» тхы­лъыр Ибукэ сабий цIыкIу дыдэхэм я гъэ­сэныгъэм триухуа тхылъщ. ТхакIуэм къызэрыхигъэщымкIэ, ар езым и гуны­къуэ­гъуэр щхьэусыгъуэ зыхуэхъуа лэжьыгъэщ: Масару и щIалэ нэхъы­жьым и узыншагъэр иригъэфIэкIуэн папщIэ, гъэсэныгъэ Iуэхухэм куууэ хэт, дунейм щыцIэрыIуэ япон шы­кIэпшынауэ (скрипач) Сузуки Шиничи чэнджэщэгъу ищIат. Абы ижь къызэрыщIи­хуар и лъаб­жьэщ Ибукэ «ЗэчиифIэхэр щагъа­сэ» школ къызэрызэ­Iуихами «Сабийм па­сэу зыщрагъэужь зэгухьэныгъэ» Японием къызэрыщызэригъэпэщами.
Зы щIалэрэ хъыджэбзитIрэ иIэу, илъэс пщIейрэ ебгъуанэм иту Ибука Масару 1997 гъэм дыгъэгъазэм и 19-м Токио дэт и унэм дунейм щехыжащ. Нобэ тыдодзэ нэхъ пасэу зи гугъу фхуэтщIа «Илъэсищ ири­къуамэ - гуващ» тхылъым щыщ Iыхьэхэр.