РФ-ни Президенти Владимир Путин Нальчикде ишчи жолоучулугъуну ахырында КъМР-ни Башчысы Казбек Коков бла ушакъ бардыргъанды.
В.Путин: Казбек Валерьевич, республика къалай жашагъаныны юсюнден айтсагъыз эди.
К.Коков: Хар не да игиди, мардадан чыкъмайды. Биринчиден, Къабарты-Малкъарны кёп миллетли халкъыны атындан сизге республикагъа этилген себеплик, болушлукъ ючюн ыразылыгъымы билдирирге сюеме. Бюгюн сиз республикагъа келгенигиз Къабарты-Малкъарны хар инсанына да уллу къууанчды.
В.Путин: Артыкъда магъаналыгъа санагъан кемчиликлени, жетишмеген затланы юслеринден ушакъ этейик.
К.Коков: Владимир Владимирович, жылны аллындан бери иги жанына тюрлениуле эсленедиле, аланы жылны ичинде сакъларгъа къолдан келгенди. Къабарты-Малкъар Республиканы бюджетин файдалы этерге онг чыкъгъанды.
2020 жылда аны файдалары 43,9 миллиард сом боллугъу белгиленеди, 2018 жыл бла тенглешдиргенде, республиканы хар инсанына тергегенде, файдала 50 минг сомгъа жетгендиле, 40-дан 50-ге дери ёсгендиле, башхача айтханда, 25 процентге.
Ол а инсанланы льготалы дарманла бла жалчытыуну игилендирирге онг бергенди. Быйылны алып айтханда, анга бёлюннген ахчаны ёлчемин 69 миллион сомгъа ёсдюралгъанбыз, 20 процентге кёбейтгенбиз. Келир жыл а бу жумушлагъа 360 миллион сом салынырыкъды, алай бла дарманла бла жалчытыу 30 процентге игиленирикди.
Социал магъаналы тёлеулени юслеринден айтханда, юч эм андан да кёп сабийлери болгъан юйюрлеге жашау болумларын игилендириуге бир кере субсидия бериу жаны бла сорууну тамамларгъа къолдан келгенди. Юч жылны ичинде бу соруу тамамланмай, очередь къуралгъанды. Быйыл а бюджетни ёлчеми кёбейгенини хайырындан бу борчну тёлеялгъанбыз. Быллай себеплик 330 юйюрге этилгенди.
Къысха айтханда, Къабарты-Малкъарны бюджетин толтуруу жаны бла мадарла бардырыладыла. Ол а социал тёлеулени этерге, сабийлери болгъан юйюрлеге болушургъа онг берликди. 2020 жылда уа юч жыл толгъунчу балачыкълагъа себеплик этиу жаны ба жумушла андан ары бардырыллыкъдыла. Хар айдан да алагъа 13 700 сом берилликди.
В.Путин: Юйюрлегеми?
К.Коков: Хау, юйюрлеге.
Миллет проектлени тамамлау жаны бла соруула жокъдула. Аланы болжалдан кеч къалмай толтуралабыз. Тамамланмай къаллыкъ жумушла бардыла деген къоркъуу жокъду.
Владимир Владимирович, мен кесим районлагъа барама, миллет проектле къалай толтурулгъанларына кесим къарайма. Ол санда эллени тапландырыу, жолланы жангыртыу ишлеге да. Адамла бла тюбешеме, ушакъла бардырама. Жамауат жашау игилене баргъанын сезеди, орамгъа чыкъсала, арбазла, жолла тап халгъа келтирилгенлерин кёредиле. Нальчикде Александровка районда жолланы тапландыргъанбыз, адамла солурча сквер жангыртылгъанды, аны уа ахыр 20 жылны ичинде битдиралмай тургъандыла. Районлада ма быллай уллу ишле толтуруладыла.
В.Путин: Жангыртыу жумушлагъа ахча бёлюнемиди сизге?
К.Коков: Толусунлай алгъанбыз. Битеу белгиленнген ишлени бошай турабыз. Бек магъаналысы - миллет проектле экономиканы айнытыргъа уллу себеплик этгендиле. Жеринде адамла, ишчиле – жолланы салгъанла, коммунал сферада ишлегенле бла ушакъла бардыра, аладан иш табыламыды, деп сорама. Ала уа мартдан бери брагадабыз бир кюнню да тохтамай ишлегенди, деп жууаплайдыла. Айлыкъны юсюнден да соргъанма. Ала ахча толусунлай тёленнгенин билдиргендиле.
В.Путин: Тамамды. Алай мындан ары да къадалып ишлерге керекди. Иги тюрлениуле бардыла, алай кесигиз да билесиз, энтта толтуруллукъ жумушла андан да кёпдюле. Энди уа сиз артыкъда магъаналыгъа санагъан сорууланы юслеринден сёлешейик. Сизни республика бла байламлы тилеклеригиз болгъанын да билеме. Аланы юслеринден айтайыкъ.
