Нальчикде «Акрополь» ресторанда «Къонакъбайлыкъ» деген халкъла аралы жаш тёлю проект кесини ишин башлагъанды. Бу жол республикагъа Ростов областьны Уллу Мартыновка районундан, Къарачай-Черкесден да жашла келгендиле. Алагъа КъМР-ни Черек, Чегем, Элбрус, Бахсан, Прохладна, Урван, Лескен районларындан тенглери къарарыкъдыла. Аны бла бирге бизден да бир къауум жаш адам республиканы башха-башха районларына барлыкъдыла. Къонакълыкъ, къонакъбайлыкъ этерикле да бу жол онсегиз боладыла. Ала тогъузунчу, онунчу, онбиринчи классланы окъуучуларыдыла.
Проект жашауда бардырылгъанлы быйыл он жыл болады. Бу жол къонакълагъа беш кюн угъай, сау ыйыкъ къонакъбайлыкъ этилликди. Ол кюнлени ала юйюрледе жашап, кеслерине шуёхла, къарындашла, эгечле да табарыкъдыла, Нальчикни, республиканы да айбат жерлерин кёрлюкдюле. Ким биледи, мартыновчу жашла малкъарча, къабартыча сёзлеге да юйренирле. Алай байрамла, къонакъ алыуну къууанчы да хычыуун кёрюнселе да, бир кюнде бошаладыла. Ол а келир баш кюн, 14 октябрьде, боллукъду.
«Къонакъбайлыкъны» ачылыууна КъМР-ни граждан обществону институтлары бла байламлыкъла жюрютюу эмда миллетлени ишлери жаны бла министрини къуллугъун толтургъан Анзор Курашинов, Черек районну администрациясыны келечиси Байсыланы Харун, КъЧР-де миллетлени ишлери эмда СМИ-ле жаны бла министри Джантемирланы Зураб, Уллу Мартыновка районну Денисов элинде 9-чу номерли школну директоруну юйретиу иш жаны бла орунбасары Алексей Гульвис да келгендиле.
Жыйылгъанлагъа айланып, Анзор Курашинов адет-тёрелерибиз тас этиле, унутула баргъан бу къыйын заманда "Къонакъбайлыкъ" проект къууандыргъанын чертип айтханды. "Къонакъ деген сёз кёп тилледе да шуёх, къарындаш деген магъананы тутады. Кёп миллетлени араларында проектни хайырындан жаратылгъан къарындашлыкъ халла да бошдан тюйюлдюле. Сизни бюгюннгю шуёхлугъугъуз ёмюрге созулуруна ийнанабыз",- деп, ол проектни юсю бла сау жылны ишлеген къауумгъа, Ростовдан, КъЧР-ден да жашланы бери жибергенлеге, алагъа къонакъбайлыкъ этгенлеге да жюрек ыразылыгъын билдиргенди.
Алексей Гульвис а аланы бла Къабарты-Малкъарны байламлы этген кёп затла болгъанларын чертгенди. Аладан бири - Уллу Ата журт урушну кезиуюнде 115-чи атлы дивизияды. «Сизни жерлешлеригиз Сальск аулакълада жанларын аямай къазауат этгендиле. Бизде аланы къабырлары, хурметлеу халда ишленнген эсгертмеле да бардыла, музейледе уа кишиликлерине жораланнган кёп материалла, суратла да жыйышдырылып турадыла.
Бюгюн бери бизден келген жашла да бек уста биледиле уруш жыллада сизни жерлешлеригиз хорламгъа къаллай уллу къыйын салгъанларын. Ала мында бир ыйыкъ туруп, республикада жашагъанланы, айбат эмда тарых магъаналы жерлеригизни да кёрюп, бютюнда кёп билликлерине ышанама", -дегенди устаз.
Черек райондан къонакъбайны анасы Бёзюланы Залина уа былай дегенди: "Бусагъатда, адамла бир бирге барыуну къоюп, Интернетни, телефонланы юслери бла байламлыкъ жюрютген кезиуде, бу проект бек аламатды. Быллай тюрлю байламлыкъла къурагъаны бла бизни республика алчы болгъанын билеме. Аллай къонакъбайлыкъ миллетлени, къыралланы бютюн жууукълашдырады, шуёх халланы кючлю этеди»,-дегенди.
Бёзюлары Прохладна райондан Никита Лошакга къонакъбайлыкъ этерикдиле. «Ол республикада жашагъанлыкъгъа, Малкъар тарны, аны айбат жерлерин кёргюзтюрюкбюз, миллет азыкъларыбыз бла да сыйларыкъбыз. Жашланы араларында байламлыкъ кёпге созулур да, ала къуру шуёхла угъай, къарындашла болурла деп таукел айтыргъа боллукъма",-дегенди Залина.
Проектни юсюнден оюмларын дагъыда кёпле айтхандыла. Ала бары да бу иш ахыргъы болуп къалмазына ийнаннганларын билдиргендиле. Андан сора ингирни бардыргъанла Атталаны Азнор бла Лина Мафедзова, къонакъланы бла къонакъбайланы да ортагъа чыгъарып, соруула бергендиле, ыйыкъны ичинде эрикмей турурча не этериклери бла да шагъырейлендиргендиле. Хар жашха республиканы жерини сураты бла энчи кёлекле эмда къонакъны кодексин да бергендиле.
Концерт программа да бай болгъанды. Къулийланы Къайсын атлы Малкъар къырал драма театрны артисти Мызыланы Аубекир, жырчы Светлана Шаш, Тимур Баков, "Кавказны танглары", "Кавказны макъамлары" дауурбасчы къауум эмда къобузчуланы ансамбли, дагъыда башхала усталыкъларын аямагъандыла.
Ахырында къонакъбайла къонакъларын алып кетгендиле. Шабат кюн ала биягъы бирге тюбеширикдиле, келир ыйыкъда баш кюн а, Чирик кёлню жагъасына барып, хычинле, шишлик да ашарыкъдыла, айран ичерикдиле.
