Къыпызыщэ къыдэкIыгъуэ

Гуманитар къэхутэныгъэхэмкIэ Къэбэрдей-­Балъкъэр институтым иджы­благъэ дунейм ­къы­тригъэхьащ «Адыгэ (адыгей, къэбэрдей, шэрджэс, хэхэс адыгэ) тха­кIуэхэр XIX - XXI лI.лI» фIэщыгъэм щIэт биобиблиографие псалъалъэм и ещанэ Iыхьэр (Р-Я хьэрф­хэр).

Мы къыдэкIыгъуэр 2021, 2022 гъэхэм дунейм къы­техьа «Адыгэ (адыгей, къэ­бэрдей, шэрджэс, хэхэс адыгэ) тхакIуэхэр XIX - XXI лI.лI» биобиблиографие пса­лъалъэхэм къапызы­-щэ ещанэ къыдэкIыгъуэщ. Япэ тхылъым тхакIуи                139-рэ хыхьащ я унэцIэкIэ («А»-хьэрфым щыщIэдзауэ «И»-м нэс къызэщIиу­быдэу). ЕтIуанэм 136-рэ хыхьащ («Къ»-м щы­щIэдзауэ «П»-м нэс). Ещанэ тхылъым тхакIуэу 133-рэ итщ («Р»-м щыщIэ­дзауэ «Я»-м нэс къызэ­щIиубыдэу). Мы тхылъыр лъэпкъ литературэм, литературэ щIэныгъэм, критикэм я лъабжьэр зыгъэ­тIылъахэмрэ абы и зыу­жьыныгъэм зи гуащIэ ­хэ­зылъхьахэмрэ я Iуэху­щIафэр къызэщIэзыкъуэ лэ­жьыгъэщ. АР-м, КъБР-м,­ КъШР-м, Кавказ Ищхъэ­рэм и нэгъуэщI хэгъуэгу зыбжанэм щыпсэу адыгэ тхакIуэ, IуэрыIуатэдж, литературэдж, критикхэм нэмыщI, псалъалъэм хы­хьащ хэхэс адыгэхэм къахэкIауэ Тыркум, Сирием, Иорданием, Мысырым, н. къыщыхъуауэ щыпсэу тха­кIуэхэр, лъэпкъ литературэмрэ щэнхабзэмрэ хуэ­лажьэ цIыху пажэхэм ятеухуа тхыгъэхэр.
ТхакIуэ, публицист 400-м щIигъум я гъащIэ, лэжьыгъэр къызэщIакъуэжу абы­хэм я IэрыкIхэм теухуа ­тхыгъэр гъэхьэзырыным илъэсиблкIэ елэжьащ ­фи­лологие щIэныгъэхэмкIэ докторхэу БакIуу Хъан­джэ­рий, ТIымыжь Хьэ­мы­щэ, Тхьэгъэзит Юрэ, Алъхъэс Светэ, ХьэкIуащэ Мадинэ, Хьэщхъуэжь Рае, Хьэвжокъуэ Людмилэ, филологие щIэныгъэхэмкIэ кандидатхэу ЩакIуэ Марь­янэ, Къэ­жэр Иннэ сымэ.
Биобиблиографие псалъалъэр щIэныгъэлI-ли­тературэджхэм, щэнхабзэр зыджхэм, еджапIэ нэ­хъыщ­хьэхэмрэ курыт еджа­пIэхэмрэ щезыгъа­джэхэм, филолог IэщIагъэм хуеджэ студентхэмрэ аспирантхэмрэ, апхуэдэуи адыгэ литературэм и тхы­дэм щыгъуазэ зыхуищIыну хуей дэтхэнэ зыми яхуэщ­хьэпэнущ. Тхылъыр бзитI­кIэ (адыгэбзэрэ урысы­бзэ­кIэ) зэратхам и фIыгъэкIэ абы нэхъыбэм нэ­Iуасэ зы­хуащIыну, ар къа­гъэ­сэ­бэ­пыну Iэмал яIэнущ.
Къыхэгъэщыпхъэщ мыр ЩIэныгъэхэмкIэ Дунейпсо Адыгэ Академием и пре­зидент Къанокъуэ Арсен и мылъкукIэ къызэрыдэкIар. КъызыхэкIам хуэгумащIэ адыгэлIым лъэпкъым и къэ­кIуэнум хуищI тыхь куэдым щыщ мы къыдэ­кIыгъуэм щхьэкIэ фIыщIэ лей хуэфащэщ!
Лъэпкъ литературэм деж­кIэ мыхьэнэ ин зиIэ мы лэжьыгъэр ящэркъым, ар тхылъ хъумапIэхэм, еджапIэхэмрэ курыт школхэмрэ хуагуэшынуращ.
Зыхуэбгъадэ хъун щы­мыIэ къыдэкIыгъуэм и ­лъапIагъыр тхылъ фIыуэ зылъагъу дэтхэнэми зэ­рыIэрыхьэу къыгурыIуэнущ. Адыгэм къахэкIа дэтхэнэ тхакIуэри абыкIэ зэбгъэцIыхуфынущ, и IэдакъэщIэкIхэр зыхуэдэм, ­къиIэт Iуэхугъуэхэм зэпкъ­рыхауэ нэIуасэ зыхуэп­щIы­фынущ. 
Лъэпкъым апхуэдэ лэ­жьыгъэшхуэ хуэзыщIа щIэ­ныгъэлI гупым фIыщIэ яхуэфащэщ, ефIэкIуэну, ехъулIэну ди гуапэщ.

Щомахуэ  Залинэ.

Сурэтыр  Къарей Элинэ трихащ.

Поделиться:

ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:

10.05.2024 - 12:25

КIЭРЫХУБЖЬЭРЫХУР УАФЭМ НЭСАЩ

ЦIыхум и лъэр нихьэсащ хы лъабжьэми, къуршу щыIэм я нэхъ лъагэми, хьэршми. Ари хъунт и Iэужь къыщимынэу, щIыуэпсым хэмыIэбэу, пщIэ хуищIу щытатэмэ.

10.05.2024 - 09:03

ЗИ ПIАЛЪЭР ИКIАХЭР КЪУАЩЭНУКЪЫМ

2024 гъэм накъыгъэм и 1-м къыщыщIэдзауэ къару игъуэтащ хабзэщIэм - зи пIалъэр икIа, жьы хъуа гъэшхэкIхэр, псыхэкIхэр тыкуэнышхуэхэм я кассэхэм дяпэкIэ щыпхагъэкIынукъым.

10.05.2024 - 09:03

ТАЙ БОКСЫМ ДИХЬЭХХЭМ КЪАХОХЪУЭ

Бахъсэн къалэ администрацэм и унафэщI Мамхэгъ Хьэчим иджыблагъэ IущIащ Быф Жэмал и цIэр зэрихьэу а къалэм дэт спорт еджапIэм муай-таймкIэ и тренер Бекбулатов Рашид.

09.05.2024 - 16:58

ПУТИН ВЛАДИМИР И КЪУЛЫКЪУМ ПЭРОХЬЭ

Путин Владимир Урысейм и Президент къулыкъум иджы етхуанэу пэрыуващ, хэхыныгъэхэм щытекIуа нэужь. А Iуэхум иращIэкIа зэхуэсышхуэр сыхьэтым нэблагъэкIэ екIуэкIащ.

09.05.2024 - 15:02

ЗАУЭМ И БЫНХЭМ ГУЛЪЫТЭ ХУАЩIУ

Налшык дэт къэрал концерт гъэлъэгъуапIэм щекIуэкIащ ТекIуэныгъэм и махуэшхуэм теухуа пшыхь.