Иджыпсту я куэдыгъуэщ псоми фIыуэ ялъагъу ­хъурмэ гъуэжьышхуэхэм. Абыхэм я кур зэрыщабэм къыхэкIыу шхыгъуафIэщ, IэфIи ящIэлъщ, псом хуэ­мыдэу хъупамэ. А пхъэщхьэмыщхьэр щы­ны­къуэхъум деж тэмакъым фIэмыкIыу шхыгъуейщ абы танин куэду зэрыхэлъым къыхэкIыу - нэхъ хъуху, а пкъыгъуэр нэхъ мащIэ мэхъу.

Хъурмэм хуэдэу каротиноидхэмкIэ къулей пхъэ­щхьэмыщхьэхэм яхэткъым. Махуэм хуэзэу зы хъурмэ пшхымэ зы жэщ-махуэм цIыхур зыхуеину витамин ­А-мкIэ игъэнщIынущ. Абы къыхэкIыу, щапхъэ щхьэ-хуэм тету ягъэхьэзыр сабий шхынхэм халъхьэ пхъым и пIэкIэ. Ар сэбэпщ гъущIыр зыхуримыкъухэмкIэ. Фей-хоа къэкIыгъэм къищынэмыщIа, хъурмэм хуэдэу йодымкIэ къулей къэгъуэтыгъуейщ, ауэ щыхъукIэ ар зэрыхэлъыр тыншу гъэткIуа зэрыхъуну щытыкIэм хуэдэущ. Абы къыхэкIыу ирагъэшх жьэгъу уз зиIэхэм, щыгъупщэх хъуахэм. А псом къищынэмыщIауэ, бак­терий зэранхэр (стафилококк) еукI, кIэтIий, лъатэ, лъы дэуей узхэмкIи хущхъуэщ. Хъурмэм и псымрэ псы ­къабзэмрэ зэхэту тэмакъыр щыузым ибгъэжыхьыну сэбэпщ, уз хьэлъэ зэфыкIахэм компоту ирафмэ къару къахелъхьэж. 
Дэтхэнэ зы шхыныгъуэ сэбэпри ебгъэлеймэ и зэран къокIынущ. Апхуэдэщ хъурмэри. Ар фошыгъумкIэ ­къулейщ, абы къыхэкIыу фошыгъу уз зыпкърытхэм къыпакIухьыпхъэщ. Апхуэдэу ар я зэранщ зи жьэ-жьейм, зэзым мывэ илъхэм - мывэр кърихужьэнкIэ ­мэхъу. Илъэсищ иримыкъуа сабийхэми ябгъэшх хъу­нукъым - абыхэм я лъатэ цIыкIухэр иджыри къарууншэщ. ИтIанэ, ар фшхауэ шэ е псы фытемыфыхь, гунэщIуи фымышх, фшха нэужь жьэм псы жьэдэвгъэжыхьыж, дзэм телъ шхэпсым (эмалым) зэран хуэмыхъун щхьэкIэ.
ГъавэхэкIхэм я фIагъыр къэпщытэнымкIэ
центрым и Къэбэрдей-Балъкъэр къудамэ.