Кюзде эмда къышда адамны ашы башха-башха продуктладан бютюнда бай болургъа керекди. Алай болса, ол вирус ауруулагъа жукъмазча, стрессге хорлатмазча къарыу алады, кеси да тирирек болады.

Кюн къысхадан-къысха бола баргъан кезиуде адамла татлыгъа бютюнда тартынып башлагъанларын сезиучюдюле. Роскачествону экспертлери айтханларына кёре, бу кезиуде адам татлыны эмда жаулу ашланы бегирек излегени сейир тюйюлдю.

Кёлюн кётюрюрча

Кюн жарыгъы азая баргъаны ючюн сан-чарх къадалып мелатонин чыгъарып башлайды. Бу гормон а адамны жукъугъа тартады, къарыусузуракъ этеди. Серотонинни чыгъарыу азайгъаны ючюн а адамны кёлю да бузулады. Экинчисин кёбейтир ючюн, сан-чархха татлы неда жаулу аш керекди.

Кюздеги ашда кёгетле бла жемишле асламыракъ болсала игиди. Бу кезиуде алмала, кертмеле, чибижи, хыяр, башха затла кёп боладыла.

Дагъыда жаулу чабакъла, банан, сютден этилген ашарыкъла, авокадо, хайырлы хансла, тауукъ эт, шоколад, къышхыр къошулгъан ундан этилген ётмек ашаса игиди. Ала дофамин, серотонин, эндорфин деген гормонланы кёбейтедиле. Ала уа адамны кёлюн кётюрген затладыла.

Кёгетледен бла жемишледен витаминле

Ала кюзде багъа турмайдыла, кеслери да витаминледен байдыла. Бу кезиуде уа организм аллай затланы бек излейди. Аланы бирлеринден, сёз ючюн, бета-каротинни, ол къыстырыкъ окъуна этиучюдю.

Саргъылдым-къызыл кёгетледе бла жемишледе каротиноид эмда ликопин деген затла бардыла. Сан-чарх аладан А провитамин жарашдырады, кесин да 3-5 айгъа къыстырыкъ этеди. Витамин С неда аскорбин кислота кёгетлени бла жемишлени къайсы тюрлюлеринде да табылады. Ол адамны бауурунда эки айгъа дери сакъланыргъа боллукъду. Фолий кислота, фолат (витамин В9) да аллай бирге жетерге боллукъду. Аны себепли кюзде хансланы, кёгетлени эмда жемишлени кёбюрек ашасагъыз, организм хайырлы затладан иги къыстырыкъ этерикди, ол сизге кёп заманнга жетерикди.

D витаминнге иги эс бурургъа керекди. Кёпледе ол азлыкъ этеди, аны себепли жаулу чабакъ, сары жау ашаргъа тийишлиди. Бир да болмаса, бу витаминни таблеткалада алып ичигиз.

Суу да мардасы бла

Кюн сайын бир кере окъуна как ашасагъыз, иги боллукъду, ол иги къарыу береди. Дагъыда эт эмда скумбрия чабакъ – бу ашла белокладан байдыла.

Кюзде адам исси ашны, бегирекда шорпаны сюеди. Аланы кёгетледе хайырлы затлары асламыракъ къалырча алай биширирге керекди.

Сууну да унутургъа жарамайды. Кюзде бла къышда адам аны артыкъ бек излемейди, алай сюйсе-сюймесе да, ичерге уа керекди.

Хайырлы жаула

Къыш сууукълада санла жылыныргъа керекдиле. Алагъа къарыу эмда кюч берген а жауду. Ол кеси да ач этмей кёп тутады. Къууурулгъан этден эсе битим жауланы, жаулу чабакъланы хайырланса игиди. Аланы юсюне омега-з жаулу кислотаны къошаргъа боллукъду. Дагъыда къууурулмагъан къозуланы эмда чёплеуню унутмагъыз.

Жаула кюч бередиле, гормонланы къураугъа къатышадыла, мыйыгъа, нерва системагъа хайырлыдыла, бир-бир витаминле аласыз татымайдыла.

Бу да магъаналыды

Къышда наныкъланы, нашаланы неда бадыражанланы хазна хайырлары жокъду. Ала теплицалада ёседиле, жайда битген тюрлюлери бла тенглешдиргенде, витаминледен артыкъ бай тюйюлдюле.

Бишлакъ ашагъыз. Аны 200 граммы адамгъа бир кюннге изленнген белокну, жауну эмда углеводланы жетишдиреди.

Татлыгъа артыкъ бек къадалмагъыз. Аны хайыры бла бирге хатасы болгъанын унутмагъыз. Ол себепден ашха бал, татлы кёгетле бла жемишле, жюзюм къошугъуз.

Сохан бла сарымсах саулукъгъа бек аламат затладыла – аланы кюн сайын къошугъуз ашыгъызгъа.

Омарланы Мурат хазырлагъанды.