Газетеджэхэр, къегъэцIыху лей хэмыту, зи гуащIэм щыгъуазэ артисткэщ нобэ ди тхыгъэр зытеухуар. АтIэми, абы и гъащIэм, и лэжьыгъэм, и Iуэху еплъыкIэхэм я гугъу иджыри зэ тщIыну ди къалэмыр къыдэзыгъэщтар щхьэу­сыгъуэ дахэщ: КъБР-м гъуазджэхэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ, КъШР-м щIыхь зиIэ и артисткэ, Кавказ Ищхъэрэм ­ГъуазджэхэмкIэ и институтым и доцент, актёр IэзагъэмкIэ кафедрэм и унафэщI Балъкъэр Тамарэ егъэлъапIэ къыщалъ­хуа махуэр. 

Нарткъалэ курыт еджапIэр къыщиу-ха къудейуэ, IэщIагъэ имыIэу, 1966 гъэм театрым лэжьэн щыщIидзащ Тамарэ. Iуэхум и пэр умыщIэмэ, и кIэри пщIэркъым... 
ЗэрыцIыкIу лъандэрэ артист хъуну щIэхъуэпс хъыджэбз цIыкIум пхъуантэ щхьэ­хуэм дэлъу артист цIэрыIуэхэм я сурэтхэр зэхуихьэсырт. Апхуэдэ зы ептмэ нэхъ къищтэнут и щхьэм щыщIэдзауэ и лъакъуэм нэс пхуапэ нэхърэ. И анэр хуейт ар доху­тыр хъуну, арщхьэкIэ Тамарэ хутечакъым. Москва кIуэ гъуэгум теуващ зэа­нэзэпхъур, арщхьэкIэ нэсыху актёр факультетым къыкIэрыхуащ. Къыхуэнэжрати, режис­сёрхэр щагъэхьэзырым щIэтIыс­хьэу, зы илъэс дэкIмэ и нэ къызыхуикI къудамэм кIуэжыну игу ирелъхьэ. Экзаменхэри хъар­зынэу ет, и мурадми егъэджакIуэ къэзыщтар щегъэгъуазэ. АрщхьэкIэ дэнэт - экзаменхэм и ужь итыху и анэр Iэджэм щIагъэдэIуауэ къыщIокI, ипхъу закъуэр Москва къалэшхуэм щыпсэуным хуэ­мы­хьэзыру къелъытэри, «нэхъ балигъ ухъумэ къэбгъэзэжынщ» псалъэхэр щIыгъуу къре­шэжьэж. Къэсыжыху щIагъуэу псэ­лъакъым Тамарэ, ишхаиIакъым. Нэху зэрыщу Налшык къокIуэ, театрым йокIуа­лIэ. И насып кърехьэкIри, актёрхэм я дэ­Iэ­пыкъуэгъу гупым хагъэхьэ. «Мадинэ» спек­таклыр екIуэкIырт, Мадинэ и дэлъху Алий и ролыр зыгъэзэщIар хэкIыжауэ артист яIэтэкъым. ЗанщIэу утыкум ирагъэхьэ Тамарэ, щIалэ цIыкIум и гум щы­щIэр къигъэлъэгъуэн хуейуэ. «Уэ Мадинэ зездзащи сопыхьэ, гущIэм нэсу соубзэ. Згъейр си щхьэрат (мэдыхьэшх), «сыт мыгъуэм щхьэкIи сыкъэкIуа, щхьэ мы артистышхуэхэм сакъыхыхьауэ си напэр зытесхыжрэ» жыхуэсIэу. Зы бэлыхьлажьэ къыхэкIынущ жаIагъэнщ, сыкъащтащ». 
ИлъэсиплIым и кIуэцIкIэ ар щыджэгуащ «Iэдииху» (Iэдииху), «Фызышэ» (Жаннэ), «Благъуэ» (Сэтэней), «Гъуэгу» (Лалуцэ), «Яшэмрэ къэзышэхэмрэ» (Гуля) спектакл­хэм. Апхуэдэуи щIалэ цIыкIухэм я ролхэр абы фIэщхъуныгъэшхуэ хэлъу щигъэ­зэ­щIащ «Мадинэ», «Кремль сыхьэтхэр», «Лейр гъуркъым» спектаклхэм. 
Щукиным и цIэр зэрихьэу Москва дэт театр училищэм щрагъэджэну адыгэ гуп къыхахыну еджапIэм и лIыкIуэхэр 1970 гъэм къэкIуащ ди республикэм. Еджэну зэ­рыхуейр, Iэмал къызэрыкъуэкIыу щIэ­тIыс­хьэну зэримурадыр яриухылIа пэтми, театрым и унафэщIхэм къыхуамыдэу къэуващ: «Дауэ, узыхэт спектаклхэр зэрыхъунум уегупсыса? Абы узэрыщыIэну илъэситхум щIыхьыцIэ уиIэнущ уэ». Зи хъуэп­сапIэхэр ерыщу зыIэрызыгъэхьэу еса хъыджэбзыр Калиновский Леонид бгъэдыхьащ икIи жриIащ Москва кIуэну, щIэныгъэ зригъэгъуэтыну хуабжьу зэры-хуейр, ауэ зэрамыутIыпщыр. Утыкум иригъэхьэри и зэфIэкIым еплъащ. «Уздэсшэнущ къалащхьэм, умыгузавэу кIуэ спектакль щывгъэлъэгъуэну къуажэм». Дауэ джэгуами ищIэжыркъым Тамарэ, Налшык къыдыхьэжащи, Фырэ Руслан, Щы­хьэлы Толэ, Шыбзыхъуэ Басир, КIэмыр­гуей Валентин сымэ къыжраIэ «5» къы­зэрахьар, езым щхьэкIэ щеупщIым, «фIы дыдэ» къихьауэ къыщIокI. «Зэхуашэса адыгэ студием хэтхэм я цIэ-унэцIэр къы­зы­фIадза пхъэбгъум дапщэрэ сыIухьат си нэм илъагъур си фIэщ мыхъуу», - игу къегъэкIыж Тамарэ. 
Нэхъуеиншэу еджащ а илъэситхум Балъ­къэрыр, къыжраIэри кърагъэлъа­гъу­ри фIэщIэщыгъуэт, щIэныгъэ нэхъыбэ къалэшхуэм къызэрыдихыным яужь итт. 1975 гъэм абы училищэр къиухащ драмэ театрымрэ киномрэ я артист IэщIагъэр иIэу. Диплом лэжьыгъэхэу лъэпкъ театрым къашэжа «Бжэхэр», «ЕпщыкIутIанэ жэщ», «Ипполит» спектаклхэм, водевилхэм хэтт ар. Зэман дэкIри, Балъкъэр Тамарэ Молдавием Iэпхъуэн хуей хъуащ. Чехов А. П. и цIэр зэрихьэу Кишинёв дэт Урыс республикэ театрым илъэс 13-кIэ щылэ­жьащ, а къалэм ГъуазджэхэмкIэ и институтым щригъэджащ, актёр-режиссёр гуп, я художественнэ унафэщIу щыту, еджапIэм къыщIигъэкIащ Тамарэ. 
Бланэ щалъху йокIуэлIэж жыхуаIэрати, Балъкъэрым Налшык 1998 гъэм къигъэзэжауэ, нобэр къыздэсым ЩоджэнцIыкIу Алий и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей къэрал драмэ театрым щолажьэ. Абы игъэ­зэ­щIащ роли 100-м щIигъу, спектакль, художественнэ фильм, телефильм куэдым щыджэгуащ. Апхуэдэхэщ Кайтовым и «Анэм и гур», Гоголь и «Фызышэ», Эдуардо де Фелиппо и «Фелуменэ Мартуранэ», «ЦIыхущ икIи джентльменщ», Шатров и «Революцэм и цIэкIэ», КIыщокъуэм и «Иужьрей гъуэгуанэ», Шекспир и «ЕпщыкIутIанэ жэщ», Чхеидзе и «Сы­хьэ­ти­щым къыщыщIэдзауэ хы хъуху», Пьеро и «Вакъэ зылъыгъ джэду», Журтым и «Хъу­пынэ и хьэгъуэлIыгъуэ», IутIыжым и «Эдип», Лохвицкэм и «Уафэгъуагъуэ ­макъ», Мамийм и «Псэлъыхъухэр», Оль­мезовым и «Унэ лъапIэ» спектаклхэр, «Рас­­станемся пока хорошие», «Узлы» художественнэ фильмхэр, «Линия фрон-та», «Всадник», «Грустные сны детства», «Лъа­гъуныгъэм и къарур», «Псэууэ къэгъэзэж, папэ» телефильмхэр, нэгъуэщI­хэри.
Кавказым ГъуазджэхэмкIэ и институтыр къызэрызэIуах (1990) лъандэрэ щрегъа­джэ Тамарэ. А зэманым къриубыдэу абы къыщIигъэкIащ актёр курсу 8, абыхэм ящыщу тIур адыгэ гупщ. Тамарэ и гъэсэнщ Урысей Артиадэм и лауреат, КъБР-м щIыхь зиIэ и артисткэ КIэхумахуэ ФатIимэ, ТIыхъужь Алий и цIэкIэ щыIэ саугъэтыр зыхуагъэфэщахэу Бейтыгъуэн Жамболэтрэ ХьэхъупащIэ ФатIимэрэ, Къэзанш Джульеттэ, Молэ Iэулият, ТIымыжь Влади­мир, Къул Марьянэ, Шыдгын Тимур сымэ, Илъэсым и егъэджакIуэ хъуа Хур Мадинэ. Балъкъэрым и студентхэр щолажьэ Моск­ва, Санкт-Петербург, Красноярск, Уфа, Молдавием, Белоруссием, Украинэм, Ирландием, Америкэм. 
КъызэщIэпкъуэжу жыпIэмэ, Балъкъэр Тамарэ театр лэжьыгъэм илъэс 57-рэ, егъэ­джэныгъэ Iуэхум 33-рэ хъуауэ пэрытщ.
ЩыIэкъэ къыхиха IэщIагъэр имейуэ къы­щIэкIыу, ауэ хуэмыхъуэжурэ гугъу ири­гъэхьу, гукъыдэжышхуи къримыту. Апхуэдэу къыщыщIэздзэкIэ Тамарэ и щхьэр егъэкIэрахъуэ. «Нобэ къыщIэздзэжрэ сыпсэуами, нэгъуэщI IэщIагъэ къыхэсхынутэкъым, - къызжеIэ си псэлъэгъум. - Си лэжьыгъэр си дежкIэ зищIысыр кърисщIэну зы Iуэхугъуэ къысщыщIащ, Залинэ. Институтым кафедритI щысIыгъыу, театрми сыщыIэу, си анэшхуэмрэ си анэмрэ жьы хъуауэ, си щIалэр школакIуэу Iейуэ гугъу сехьырт. ЕгъэджакIуэхэм загъэпсэхуауэ, апщIондэху сэ театрым сы­щылэжьауэ, приёмнэм щызиIэ къалэнхэр сухри планхэм, отчетхэм я ужь сихьауэ: «Зы тхьэмахуэ закъуэ зызгъэпсэхуа­щэрэт», - жысIащ сигуми си псэми къыб­гъэ­дэкIыу. ЩэкIуэгъуэ мазэм и пэщIэдзэу институтым сыздэкIуэм, еджапIэ бжэ­Iупэм сыщыщIэцIэнтхъукIщ, сыджалэри, си лъакъуэр къутащ. МазихкIэ дэлъащ гипсым, диплом лэжьыгъэхэм еплъын ­хуейуэ сыкъыщыдашыжам иджыри башитIыр сIыгът. Ар щIыжысIэращи, ныс­кIэ­лъыкIуэр куэдми, зэшыпIэ къызамытми уи фIэщ хъунтэкъым сэ театрми егъэ­джэ­ныгъэ Iуэхуми зыкIэ сыхуэзэшати. Псалъэм къаруушхуэ иIэщ, абы хуэсакъын ­хуейщ». 
Гъуазджэм и щытыкIэр къызэрыщы­хъум, абы хилъхьэну зыхуейм сыщы­щIэуп­щIэкIэ Тамарэ къызжиIэращ: «Театрым щылэжьэну актёрхэр зыгъэхьэзыр ди институтым къыщожьэ абыхэм я щэнри, ­хабзэри, гъуазджэри. Зы дерс къанэркъым сэ абыхэм цIыхугъэм, хабзэм, гъэсэ­ныгъэм, нэгъуэщI хьэлыфIу адыгэм къыдекIуэкIхэм я гугъу яхуэзмыщIу. Фести­валь, зэIущIэшхуэ щекIуэкIкIэ ягъэщIа­гъуэ ди сабийхэм яхэлъ гъэсэныгъэр, «адрейхэм дакъыхэзыгъэщ дахагъэхэм дахуэвгъэсакъ» яжызоIэ абыхэм зэпы­мыууэ. Дыкъэзылъхуахэм яIыгъа нэмы­сырщ ди къулеигъэ нэхъыщхьэр, ди лъым хэлъыр, тхъумэн хуейр. Ахэр зыхалъхьэмэ, шэч хэмылъу, адэкIи ягъэкIуэтэнущ, я бынхэми халъхьэну яужь итынущ. Сэ сып­сэуху сценэм емыкIу щезгъэгъэувынукъым. Гулъытэм, шыIэм, хабзэм, абы и зехьэ­кIэм нэхъ IэмалыфI щыIэкъым цIыхур зыщIэбгъэгупсысыжынымкIэ. Театр­еплъыр  и  махуэ  къэс Iуэхухэм къы­хэтшрэ зедгъэгъэпсэхуфмэ, гугъэ еттрэ фIэщхъуныгъэ хэтлъхьэфмэ - ди къалэ­ным дыпэлъэщу аращ».
Куэд щIауэ псалъэмакъыу къокIуэкI адыгэбзэкIэ тха тхыгъэм спектакль нэхъыбэ ди лъэпкъ театрым къытрищIыкIмэ нэхъыфIу. Абы ехьэлIауэ и Iуэху еплъыкIэр къасщIэмэ сфIэигъуэу Тамарэ сыщеупщIкIэ къызжеIэ пыухыкIауэ абы жэуап зэрыпхуемытынур. «Лъэпкъым и гуп­сы­сэ­кIэм щытемыхуэм и деж лэжьыгъэр теат­реплъым и гум дыхьэркъым, аращ ады­гэбзэкIэ тха нэхъыфIщ жаIэми щIыжаIэр. Ауэ хьэлрэ хабзэ-бзыпхъэкIэ къыттехуэ лъэпкъхэм ятха тхыгъэхэр къапщтэми ущыуэнукъым, зи гугъу ищI Iуэхур тпэ­гъунэгъумэ. Ауэ щыхъукIи, зыми драматург хьэзыр къуитынукъым, зыгуэр ятхыхэрэ - гъэувын хуейщ. ИтIанэщ абыхэм тхэну гукъыдэж щаIэнур. Псалъэм и хьэ­тыр­кIэ, зэхьэзахуэ гуэрхэр ирагъэкIуэкIауэ иджыпсту Къэрэшей-Шэрджэсым, Адыгейм, ди республикэм щыщу Къаныкъуэ Заринэ сымэ я пьесэхэр игъэувын хуейщ театрми, тлъагъуну си гуапэщ. Си щхьэкIэ къэсщтэнщи, узыгъэгупсысэ лэжьыгъэхэр сфIэфIщ. Иджыпсту театрым ще­кIуэкI «Унэ лъапIэр» (зытхар Ольмезов Мурадинщ), Хьэмыкъуэ Олег триха «Гузэры-дзэ» фильмыр сыт я уасэ! Олег хуэдэ ныбжьыщIэ губзыгъэхэр диIэмэ, лъэпкъым зиужьыну, ар ефIэкIуэну къысщохъу».  
Балъкъэр Тамарэ и ехъулIэныгъэу ищхьэкIэ зи гугъу тщIахэм, къыхуащIа гулъытэхэм ящыщщ и лэжьыгъэфIым папщIэ къыхуагъэфэща медалхэр, КъБР-м Къэрал кIуэцI IуэхухэмкIэ и министерствэм, Парламентым, СССР-м, КъБР-м ЩэнхабзэмкIэ я министерствэхэм, Театр лэжьакIуэхэм я зэгухьэныгъэм я щIыхь тхылъхэр къызэрыратар. Абы и цIэр иратхащ ЮНЕСКО-м и нэIэм щIэту Франджым къыщыдэкIа «Универсальный словарь творческих женщин» томищ хъу тхылъым. Ауэ нэхъыщхьэр абы и цIэр цIыхугухэм зэрилъырщ, и зэчийм, и емызэшыж лэжьыгъэм пщIэ зэрыхуащIырщ, ди щIыналъэми нэгъуэщI щIыпIэхэми къыщацIыху IэщIагъэлIу зэрыщытырщ. 
Ди гуапэщ и IэщIагъэкIи, и унагъуэкIи, и мурадкIи, и хъуэпсапIэкIи ехъулIэныгъэ иIэну, емызэшу, узыншэу дяпэкIи къызы­хэ­кIа лъэпкъым хуэлэжьэну. 

ИСТЭПАН  Залинэ.