9-12 июльда Элбрусну тийресинде Къабарты-Малкъар къырал университетни окъутуу-илму базасында Шимал-Кавказ федерал округну доброволецлерини форумлары бардырылады. Анга округну битеу регионларындан да 250 адам къатышхандыла, ол санда социал магъаналы жумушла тамамлагъан коммерциялы болмагъан организацияланы келечилери, кеси ыразылыкълары бла ахшы ишле тамамлагъан къымылдауланы башчылары, «Доброволец России-2019» конкурсха проектлерин кёргюзтгенле да.
Орта кюн а ахшы ишле толтургъанлагъа къонакъгъа РФ-ни Президентини Шимал-Кавказ федерал округда толу эркинликли келечиси Александр Матовников, КъМР-ни Башчысыны къуллугъун болжаллы халда толтургъан Казбек Коков келгендиле.
Жаш адамла бла тюбеширден алгъа ала волонтёр къымылдау тамамлагъан жумушла бла шагъырей болгъандыла. Анга аталгъан кёрмючде «Халаллыкъны четени» акцияны, медикле бла бирге бардырылгъан жандауурлукъ жумушланы, табийгъатны тазалау ишни юслеринден шартла бар эдиле.
Шимал Кавказны волонтёрлары, сёз ючюн, былтыр КъМР-де алты минг терекчик орнатхандыла, Ингушетияда 20 черекни жагъаларын тазалагъандыла, 12 шауданны кир-кипчикден ариулагъандыла, пластик жыярча, минг энчи контейнер салгъандыла. Неда Дагъыстанны волонтёрлары ишчи болжаллары тауусулгъан 300 килограмм батарейка эмда 4,5 минг пластик шеша башла жыйгъандыла.
Александр Матовников, кеси ыразылыкълары бла ахшы ишле тамамлагъанла бла тюбешиуню ача, бу кюнледе къыралны башчысы Уллу Хорламны 75-жыллыгъын белгилеуню чеклеринде 2020 жылны Эсгериуню эм махтаулукъну жылынча белгилеуню юсюнден Указгъа къол салгъанын айтханды. «Бизге – власть органлагъа, ворлонтёрлагъа да жууаплы жумушла толтурургъа тюшерикди»,- дегенди ол.
Шимал Кавказда волонтёр къымылдауну тюрлюлерин айнытыу жаны бла мадарла этилгенлерин чертгенди ол. Ол санда ресурс арала ачылгъандыла, Стратегиялы башламчылыкъланы агентствосу барды. «Волонтёр иш артыкъда магъаналыды. Анга уа жаш адамла бла бирге тамата тёлю да къатышады: бек кичиге - 3, таматагъа уа 97 жыл толгъанды. Былтыр «Машук-2018» форумда Россейни Президенти: «…бек иги волонтёр проектле жюрекде тууадыла…»,- деген эди»,- деп эсгертгенди ол.
Полпред Кавказны къоруулау сермешде хорламгъа тийишли багъа берилмегенин да белгилегенди. «Аны юсюнден ветеранла тюбешиуледе айтыучудула. Аны ючюн РФ-де Кавказны азатлауну кюню тохташдырылырча, ол октябрьде белгиленирча мадарла толтуруладыла»,- деп къошханды ол.
Казбек Коков а жылдан-жылгъа волонтёр къымылдау кенгере баргъанына ыразылыгъын айтханды. «Бюгюн былайда жыйылгъанланы игиликни, ахшылыкъны, жандауурлукъну ниетлери бирикдиредиле. Сиз жюрегигизни ачыкълыгъыны хайырындан социал магъаналы жумушла толтурасыз, патриот, культура, билим бериу акцияла бардырасыз. Билимигизни, фахмугъузну ата журтубузну айнытыугъа къоратханыгъыз артыкъда магъаналыды»,-дегенди ол.
Ызы бла уа волонтёрланы Александр Матовниковха бла Казбек Коковха соруула берирге онглары болгъанды. Жауун тама да тохтай тургъанына да къарамай, ушакъ сагъатдан артыкъ баргъанды. Жаш адамла уа экология, социал магъаналы сорууланы кётюргендиле, бир ненча предложения да этгендиле.
Бу жол форумгъа экологияны къоруулауну жашау жорукъгъа салгъан жашла бла къызла аслам жыйылгъан эдиле. Аладан бири, КъМР-ден Аскер Жеруков, табийгъатны сакълау бла кюрешген организацияла кёп болгъанларын айтып, бирикдирилген штаб къураргъа предложение этгенди. Жаш адамла уа анга къарсла бла тюбегендиле. Полпред да, бу ишни магъаналылыгъын белгилеп, болушургъа айтханды.
Александр Матовников бла Казбек Коков, волонтёрла къаллай жумушла бла кюреширге сюйгенлерин билирге да сюйгендиле. Полпред, сёзсюз, экологияны сайлагъанын айтханды: «Мен тауланы бек сюеме. Табийгъат бизге саугъалагъан сейир, аламат жерлени сакъларгъа борчлубуз»,-дегенди.
Казбек Валерьевич а волонтёрла чомарт, халал, ахшы жумушла толтургъанлары артыкъда магъаналы болгъанын чертип: «Медбрат окъуна болуп, адамлагъа болушургъа хазырма»,- дегенди.
Кавказда добровольчество бла байламлы къымылдаула иги айныгъанларын белгилеп, мында халкъла аралы жумушла бардырыргъа, алагъа волонтёрланы да къатышдырыргъа предложение этилгенди. Александр Матовниковну айтханына кёре, РФ-ни Президенти Кавказда экономика форум бардырыргъа оноу этгенди.
- Ол келир жыл октябрьде къураллыкъды. Кесине да Каспий тенгизни къыралларыны келечилери къатышырыкълары белгиленеди. Кертисин айтханда, Кавказны юсюнден тыш къыраллада угъай, кесибизде окъуна адамла тюз хапар билмейдиле. Уллу шахарлада жашагъанла мында къоркъуулу болгъан сунадыла.
Быллай форум а регионну юсюнден тюз жангылыкъла билдирирге, аны бла бирге уа Кавказны экономикасын айнытыргъа себеплик этерикди. Сёзсюз, анда волонтёрлагъа ышаныулукъ уллу боллукъду,-дегенди полпред.
Уллу Хорламны байрамыны чеклеринде Москвада саулукълары осал болгъанлагъа чабышыула бардырылгъанын эсгертип, Кавказда да аллай акция къураргъа тилек этилгенди. Полпред бу башламчылыкъгъа бюсюрегенди эмда анга арбачыкълада жюрюгенле бла бирге аякъ машинаны сюйгенлени да къошаргъа боллугъун айтханды.
Къарачай-Черкесни келечилери уа «КЧР-онлайн» проект бла шагъырей этгендиле. Интернет порталны болушлугъу бла адамла жашагъан жерлеринде кемчиликлени власть органлагъа белгили этедиле. «Кертисин айтханда, республиканы башчысы элледе, ол санда узакъ тау жерледе, болгъан жарсыуланы юслеринден кеси билалмайды. Бу портал а, адамланы жарсыуларын ачыкълап, къысха заманны ичинде аланы кетерирге онг береди»,- деп проектни авторлары аны Шимал-Кавказ федерал округну субъектлерине сингдирирге предложение бергендиле.
Экология бла кюрешген волонтёрла Казбек Коковха Бахсан районда кир-кипчик жарашдыргъан завод ишлеп башлагъаны ючюн ыразылыгъын айтып, быллай предприятияла башха жерледе боллукъмудула деп да соргъандыла. Республиканы оноучусуну айтханына кёре, аладан бири Элбрус районда къураллыкъды, республикада уа кир-кипчикни жарашдырыу жаны бла энчи программа хазырланады.
Ахырында уа волонтёрла Александр Матовниковну кеслерини къауумларына алып, анга шагъатлыкъ этген китапчыкъны саугъалагъандыла. Казбек Коков а аланы тизгинлерине алгъын алыннганды.
Форумда уа «Доброволец России-2019» конкурсда хорлагъанланы атлары белгили этилликдиле. Волонтёр араланы ассоциациясыны советини башчысы, РФ-ни Жамауат палатасыны келечиси Артём Метелевни бизге айтханына кёре, жылны ичинде конкурсха 28,1 минг проект берилгенди, экспертле аладан 5 мингин айыргъандыла. «Бюгюнлюкде сайлау иш андан ары бардырылады, энди конкурсда хорлагъанланы ачыкъларгъа керекди. Аланы атлары уа быллай округ форумлада белгили этилликдиле. СКФО-ну субъектлеринден мингден аслам заявка келгенди, аладан жарым финалгъа 60 иш чыкъгъанды, энди аладан эм сейирликле айырыллыкъдыла»,-дегенди ол.
Бизни ушакъ нёгерибиз билдиргенича, бу конкурс тогъузунчу кере бардырылады. Бек иги волонтёргъа саугъасын декабрьде къыралны башчысы берликди. Проектни жашауда бардырыргъа уа 2 миллион сом бёлюнеди. «Сёз ючюн, мен сюзген проектледен эсимде экиси къалгъандыла. Биринчисинде сёз онкология ауруудан къыйналгъан тиширыулагъа психология болушлукъ бериуню юсюнден барады. Экинчиси уа Уллу Ата журт урушха кетген жигитлерибизни атларын ёмюрлюк этиу бла байламлыды. Волонтёрла архивледе ишлеп, аллай аскерчилени ачыкъларыкъдыла»,-дегенди Метелев.
