Озгъан шабат кюн Нальчикде Малкъар халкъны политика репрессияланы кезиулеринде жоюлгъанларына аталгъан мемориалда «Жюрегими сабийлеге береме» деген аты бла республиканы школларыны директорлары бла тюбешиу болгъанды. Ол Устазны бла насийхатчыны жылына аталгъанды. Тюбешиуню Нальчикни билим бериу департаменти, аны келечиси Теммоланы Фаризат эмда мемориалны ишчилери къурагъандыла.
Мында тёреге айланнганыча, Россейни бла Къабарты-Малкъарны байракълары чыгъарылып, къырал гимн согъулгъанды. Анга сюелип тынгылагъандыла. Ызы бла Теммоланы Фаризат, ары келгенлени алгъышлай: «Бальзак миллетни келлик кюню аналаны къолларындады, дегенди. Биз а бюгюн ол сёзлени устазлагъа атап айтыргъа боллукъбуз: миллетни, туугъан къыралыбыз Россейни да къадарлары сизни къолугъуздады», – дегенди.
Фаризат Ибрагимовна биринчи сёзню дайым мемориалда бардырылыучу конкурсланы сюзген жюрини таматасы Османланы Хыйсагъа бергенди.
Ол, жашауда устазлыкъны сыйлылыгъын, магъанасын белгилеп, устазлагъа ыспас этгенди, аламат сабийле ёсдюргенлери ючюн да ыразылыгъын айтханды. Ызы бла жазыучу, поэт Мусукаланы Сакинат мында сабийле къатышып баргъан ишлени юслеринден айтханды. «Онбеш жылны ичинде жыяды бери Фаризат Ибрагимовна сабийлени. Жылдан-жылгъа кёпден-кёп сабий келеди. Сизни, школ таматаланы, билекликлери болмаса, устазла ол затланы эталмаз эдиле. Сабийлени ана тиллерине жууукъдан-жууукъ этедиле мында баргъан ишле. Биринчи бюлдюргю эте келген сабий тамбла къалай ёсгенин кёребиз. Аланы бир-бирлери, кеслери да назмучула болуп, республикалы журналлада, газетледе басмаланадыла. Бирлери студентледиле бюгюн, жангы окъуучула уа келедиле. Аллай игилени эсгерген жерди бу – тарых къаласы, маданият да арасы», – дегенди ол.
Мемориалны жамауат советини председатели Аккыланы Светлана: «Бу юй эсгериуле къаласыды. Бери келген сабийле дагъыда бизни миллет тарыхыбыз бла шагъырей боладыла. Ол а бек магъаналы шартды. Биз бир бирибизни билирге керекбиз. Мында этилген ишлени магъаналары кёз кёргенден эсе терендиле – ала келлик кюнню огъурлу боллугъуна юлюш къошадыла. Бюгюн бери школ таматала бла тюбеширге, алагъа алгъыш сёзюн айтыргъа келген Хаути Сохроков бош адам тюйюлдю. Ол болушхан адамланы санлары жюзле бла саналадыла. Ма аллай адамла бла мында баргъан тюбешиуле энчидиле. Сау болсун Фаризат Ибрагимовна, ол аланы хазырлай да, бардыра да биледи. Устазланы бек сюеме, мени окъутханланы бирин да унутмайма. Сизни этген ишигизни магъаналылыгъын жашау кёргюзтюп барады. Окъуучуларыгъыз къууандыргъанладан болугъуз!» – дегенди.
Халкъла аралы черкес ассоциацияны президенти Хаути Сохроков аны бу байрам тюбешиуге чакъыргъанлары ючюн, аланы бардыргъанлары ючюн мемориалны ишчилерине ыразылыгъын айтып: «Бу мекям республиканы къыйын заманында ишленнгенди. Алай а халкъларыны тарыхын ишлерге сюйгенлеге ол замандагъы башчыбыз Валерий Коков болалгъаныча билеклик этгенди. Кёплени жюрек, къол къыйынлары киргендиле бери. Бу суратлагъа къарасагъыз, аланы араларында бош адам жокъду. Была аламат малкъар халкъны белгили инсанларыдыла.
Малкъар халкъ Мечиланы Кязимни келтирирге дегенде, энчи самолёт берирге буюргъанды Валерий Коков. Ма аллай огъурлу ишле этилгендиле былайда. Кёпле салгъандыла ол ишлеге къыйын. Алагъа, бу сыйлы юйню былай тутханлагъа да ыразылыгъымы айтама. Мында этилген ишле мамырлыкъгъа, огъурлулукъгъа бардырыладыла, ёсе келген тёлюню Ата журтну сюерге, ахшы ишле этерге кёллендиредиле.
Бу тюбешиуге келгениме, устазлагъа жюрек сёзюмю айтыр онгум болгъанына къууанама. Правительствода ишлегенимде кёп кере эшитгенме республиканы таматасы устазланы иш хакъларына жарсыгъанын. Ол аланы этген ишлерине бек бийик багъа бергенди, ала бизни тамблабызны ёсдюредиле деп. Ол не заманда да алай болгъанды. Халкъыбызгъа, къыралгъа сиз этген жумушну багъасы жокъду», – деп, устазлагъа жангы жетишимле тежегенди.
Ызы бла Терк-Малкачы округ къазакъ жамауатны келечиси Арнольд Доминов сёлешгенди. Ол, къыралда, бизни республикада да устазлагъа былай эс бёлгенлерине къууаннганын билдирип, адамла алагъа дуния башында бек багъалы затларын – сабийлерин – ышаннганларын чертгенди.
Ол кюн ары жыйылгъанланы араларында сынаулу, жаш школ таматала да болгъандыла. Тырныауузда ючюнчю номерли школну директору Хутуйланы Любовь сёлешгенди. Ол бу ишде уруннганлы жарым ёмюрден озгъанды. «Алдау кёп болгъан 1990-чы къыйын жыллада хар сабий ючюн кюреширге тюшгенди. Фаризат Ибрагимовна завуч эди ол заманда бизде. Къыйын эди, алай а ол тынчлыкъсыз заманлада да, болалгъаныбызча, тюз жолгъа бурургъа кюрешгенбиз сабийлени. Бюгюн таматаны иши устазла бла ишлеген бла чекленмейди. Сёз ючюн, башланнган школда окъугъан эмда къарыусуз юйюрледе жашагъан сабийлени аш-азыкъ бла жалчытыугъа да эс бурургъа тюшеди. Андан сора да, кесигиз билесиз, къагъыт ишле кёпден-кёп бола барадыла. Заманыбызны алай кетгенине жарсыйма. Алай а школгъа таматалыкъ этиуде жетишимли тенглерим болгъанына къууанама. Былайда олтурады аладан бири – Нальчикни 31-чи номерли школуну директору Анзор Егожев. Ол бу къуллукъгъа кирген биринчи кюнден бери аны иши къалай баргъанына къарап, къууанып келеме. Бардыла аллай юлгю алырча адамларыбыз», - деп, Любовь Шарафиевна бу тюбешиуге келгенлеге, аны къурагъанлагъа да саулукъ, ырахатлыкъ, жангы жетишимле тежегенди.
Ызы бла Нальчикни Нури Цагов атлы 31-чи номерли школуну директору Анзор Егожев сёлешгенди. Анзор Миронович устазлагъа бюгюнча эс бурулгъаны, аланы былай бирге жыйылып, бир бирни тансыкълар онглары болгъаны ючюн бу ишни этгенлеге, энчи Фаризат Ибрагимовнагъа, ыразылыгъын билдиргенди.
Директорлагъа сыйлы дипломланы бла саугъаланы Османланы Хыйса, Хаути Сохроков, Арнольд Доминов бергендиле. Алагъа къыйын Непеланы Къурман салгъанын да белгилерге керекди.
Школ таматаланы малкъар, къабарты, орус тилде да жыр айтып, «Рирара» атлы вокал студиягъа жюрюп, Ирина Лиеваны къолунда Ата журтха, халкъыбызгъа, къыралыбызгъа аталгъан жырлагъа юйреннген сабийле Теммоланы Далия, Елизавета Кунижева, Софья Мажагова, Лорина Силыч, Даяна Шериева, Камилла Нахушева, Самир Гуляжинов къууандыргъандыла. Юч тилде айтылгъан «Къабарты-Малкъар» деген жырны сёзлерин устазла Кючюкланы Аслан, Фатима Самгурова, Анна Дьяченко жазгъанларын белгилерге керекди.
Кертиланы Сакинат.
Суратланы Оракъланы Мариям алгъанды
