Лъэпкъ Iуэхухэм йолэжь.

КъБР-м и Правительствэм и Унафэ­щIым и къуэдзэ Мовсисян Грант иджы­благъэ иригъэкIуэкIа пресс-конференцым щытепсэлъыхьащ Къэбэрдей­-Балъкъэрым щагъэзащIэ лъэпкъ проектищым - 2024 гъэ пщIондэ тещIыхьауэ узыншагъэр хъумэнымкIэ IэнатIэм, демографие щытыкIэм, егъэджэныгъэм зэрызрагъэужьыным теухуахэм. ЗэIущIэм хэтащ КъБР-м цIыхухэр егъэджэнымкIэ, щIэныгъэмрэ щIалэгъуа­лэм я IуэхухэмкIэ и министр Къумыкъу Iэуес, узыншагъэр хъумэнымкIэ и ми­нистр Хъубий Марат, лэжьыгъэмрэ социальнэ дэIэпыкъуныгъэмкIэ и министр Асанов Алим.
- Мы Iуэхухэр гъэзэщIэн дыухмэ, цIыхухэм я псэукIэр куэдкIэ нэхъ ефIэкIуа хъунущ. «Узыншагъэр хъумэн» унэтIыныгъэм ипкъ иткIэ, республикэм щыпсэухэм я узыншагъэр къызэрахутэри зэрагъэ­хъуж Iэмалхэри нэхъ едгъэфIэкIуэну ди мурадщ, абы и лъэныкъуэкIэ адрей щIыналъэхэм дакъыкIэрыху хъунукъым, - жиIащ Мовсисян Грант. - Апхуэдэ дыдэу «Егъэ­джэныгъэ» лъэпкъ проектми гулъытэ хэха игъуэтынущ ди щIэблэм еджапIэхэм къыщIах щIэныгъэр егъэ­фIэ­кIуэным теухуауэ. Курыт еджапIэхэм зедгъэужьынущ, щIэхэр щыдухуэнущ къалэхэми ­къуажэхэми. «Демографие» Iуэхум и гугъу пщIымэ, лIэм и бжыгъэр нэхъ мащIэ, цIыху къалъхур нэхъыбэ ­хъунырщ псори зытетщIыхьыр. Къи­щынэмыщIауэ, пенсэм щысхэмрэ зи ныбжьыр абы нэблагъэхэмрэ я IэщIагъэм зэрыхагъэ­хъуэным, лэжьыгъэ ­ягъуэтыным и Iуэху зетхуэнущ. Мыбыхэм ятеухуа зэгурыIуэныгъэ псори етщIылIащ федеральнэ IуэхущIапIэхэм.
Къэпсэлъам зэрыжиIамкIэ, 2019 гъэм медицинэ IэмэпсымэщIэхэмкIэ къызэ­рагъэпэщынущ Республикэ клиникэ сымаджэщым епхауэ лажьэ гу-лъынтхуэ центрымрэ апхуэдэ къудамэхэр зиIэ къалэ сымаджэщхэмрэ (Налшык, Прох­ладнэ къалэхэм дэтхэр). Апхуэдэуи иджырей мардэхэм тет Iэмэпсымэхэр къы­хуащэхунущ онкологиемкIэ диспансерымрэ республикэ сабий клиникэ сымаджэщымрэ.
«Егъэджэныгъэ» Iуэхум хиубыдэу, курыт еджапIэ 27-р зыхуей-зыхуэны­къуэ­хэмкIэ къызэрагъэпэщынущ, есэп, гуманитар унэтIыныгъэхэр куууэ щрагъэ­джы­ну IуэхущIапIэ къызэIуахынущ. Налшык къыщрагъэжьа курыт школ нэхъ ин ды­дэр 2019 гъэм ухуэн яухыну я мурадщ. Курыт школхэр щаухуэнущ Шэ­джэм къалэмрэ Солдатскэ жыла­гъуэмрэ.
- «Демографие» Iуэхур республикэм щыдгъэзэщIэным сом меларди 2,5-м щIигъу къыхуаутIыпщынущ. Псом япэу едгъэкIуэкIыну лэжьыгъэхэм ящыщщ унагъуэхэм сабий къащыхэхъуэкIэ зэрызащIэдгъэкъуэнур. Къыхэзгъэщыну сы­хуейт мыпхуэдэ лъэпкъ проектхэр гъэ­зэщIа хъуным и мыхьэнэр зэрыиныр икIи республикэ унафэщIхэр абыхэм гулъытэ ин хуащIу зэрелэжьынур, - дыщIигъуащ Мовсисян.
Къумыкъу Iэуес пищащ илъэсищ ныбжьым нэс сабийхэр яслъэхэм къыIахыу яублэн папщIэ, IуэхущIапIэ 48-м къызэ­рыпащIыхьынур - псоми зэхэту цIыху ­мини 2-м нэс щIэхуэнущ. Къищынэмы­щIауэ, узыншагъэр щрагъэфIакIуэ IуэхущIапIэхэр (ФОК) щаухуэнущ Дзэлыкъуэкъуажэрэ Къэщкъэтау жылагъуэмрэ. Спорт, футбол джэгупIэхэр республикэм и район зэмылIэужьыгъуэхэм къыщы­зэ­рагъэпэщынущ.
Хъубий Марат «Узыншагъэр хъумэн» Iуэхум щхьэхуэу къыщытеувыIэм, жиIащ абы хыхьэу 2019 гъэм дохутыр мини 3-м нэблагъэ компьютерхэмкIэ къызэрызэрагъэпэщынур икIи электрон IэщIэдз зэраIэнур. ЦIыхухэм дяпэкIэ Iэмал ягъуэ­тынущ поликлиникэхэм мыкIуэу, зэры­-сы­мэджам щыхьэт техъуэ тхылъымпIэ­хэр, къызэрыщIатхыкIыжам е нэгъуэщI Iуэху­хэм епхауэ зыхуеину дэфтэрхэр зэрагъэ­хьэзырым медицинэ IуэхущIапIэм и порталым зыщыщагъэгъуэзэну е Интернет IэмалкIэ дохутырым и деж щыкIуэну ­махуэр иригъэтхыну. Республикэм узыншагъэр хъумэнымкIэ и IэнатIэхэр зэпы­зы­щIэну системэ къызэIуахынущ, абыкIэ дохутырыр хэплъэфынущ ­нэгъуэщI медицинэ IуэхущIапIэхэм сымаджэм и ­узыншагъэм зэрыщы­кIэлъи­гъэплъа щIыкIэм .
Министрым зэрыжиIамкIэ, а Iуэхухэм 2019 гъэм трагъэкIуэдэну я мурадщ сом мелуани 134-м щIигъу. Псори зэхэту къапщтэмэ, 2024 гъэ пщIондэ «Узыншагъэр хъумэн» лъэпкъ Iуэхум къы­щыгъэлъэ­гъуахэр Къэбэрдей-Балъкъэрым щагъэ­зэщIэн папщIэ къэралым ­къритынущ сом мелуан 863-м щIигъу. Министрымрэ Мовсисян Грантрэ щхьэхуэу къыхагъэщащ лышх узыфэ зиIэхэм я бжыгъэр къэху­тэнымкIэ республикэм лэжьыгъэ зэры­щра­гъэ­кIуэ­кIынури.
Журналистхэр зыщIэупщIахэм ми­нистр­хэм жэуап иратащ, икIи къыхагъэщащ лъэпкъ Iуэхухэм хыхьэу зэфIагъэкIым зэпымыууэ цIыхухэр зэрыщагъэгъуэзэнур.

БАГЪЭТЫР Луизэ.

Поделиться:

ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:

28.03.2024 - 09:03

АДЫГЭХЭМ Я КЪЕЖЬАПIЭР

   ЩIыгум и ныбжьым ебгъапщэмэ, псэ зыIут дунейм еплъытмэ, цIыхум къикIуа гъуэгуанэр кIэщI дыдэщ, тхыдэм и щапхъэхэмкIэ ар мащIэщ.

28.03.2024 - 09:03

КАСПИЙСК ЩЫЗОХЬЭЗОХУЭ

Кавказ Ищхъэрэм и щIыналъэхэм алыдж-урым бэнэкIэмкIэ я спортсмен нэхъ лъэщхэр, илъэс 24-рэ зи ныбжьхэр, иджыблагъэ щызэхуэсащ Дагъыстэным и Каспийск къалэм.

27.03.2024 - 13:58

БИЙМ ЗЫ ГУПУ ПЭЩIИГЪЭУВАТ

Тхыдэдж-щIэныгъэлI Сокъур Валерэ «Кърым зауэр къэзыхьа ХьэтIохъущокъуэ и къуэ Кургъуокъуэ - пщыхэм я Iумахуэт» зыфIища и тхыгъэм къызэрыхэщу, зи ныбжьыр илъэс 27-рэ фIэкIа мыхъуа Къаплъэн-Джэрий, I

27.03.2024 - 12:25

ДУНЕЙПСО ЗЭХЬЭЗЭХУЭР Я ПЛЪАПIЭУ

Мэзкуу областым и Рузэ къалэм иджыблагъэ щекIуэкIащ Олимп джэгухэм хыхьэ тхэквондо лIэужьыгъуэмкIэ (ВТФ) Урысейм пашэныгъэр къыщыхьыным хуэунэтIауэ ныбжьыщIэхэм, хъыджэбзхэмрэ щIалэхэмрэ я зэхьэзэх

27.03.2024 - 09:03

СИ ЖЭНЭТ

(ГъащIэ теплъэгъуэ)