«Мэшыкъуэ» щIалэгъуалэ зэхыхьэм мы махуэхэм щыIащ УФ-м и Къэрал думэм и депутат, егъэджэныгъэмкIэ абы и комитетым и унафэщIым и ­къуэдзэ Лантратовэ Янэ.

Лантратовэм Мэшыкъуэ и щыпэкъакIуэкъым, 2010 гъэм щыщIэдзауэ ар щIалэгъуалэ зэхыхьэм хэтащ проект пхигъэкIыу, гъэсакIуэу, егъэджа­кIуэу.
Абы жиIащ иджы щылажьэ IэнатIэм хуэ­кIуэнымкIэ «Мэшыкъуэр» сэбэп къызэрыхуэ­хъуар. Япэ курыт еджапIэм щы­щIэсым, сабий унэхэмрэ интернатхэмрэ кIуэуэрэ сабийхэм ядэIэпыкъурт. Университетым щыщеджэми защIигъакъуэрт сабий унэм къыщIагъэкIахэм къэралым къарит унэр къахудэхынымкIэ. ИтIанэ тегуш­хуэри къызэIуихащ сабийхэм я хуитыныгъэр хъумэным тела­жьэ IуэхущIапIэ.
2013 гъэм ар «Союз добровольцев России» жылагъуэ зэгухьэныгъэм и лэжьыгъэр зэ­зыгъэуIу советым и унафэщI хъуат. А илъэсым абыхэм лэжьыгъэшхуэ зэфIахащ Къу­хьэпIэ Жыжьэм щыпсэухэм щыщу псыдзэ зыщIэуа­хэм ядэIэпыкъуным теухуауэ.
- 2014 гъэм Краматорск къри­щIыкIри цIыхубз гуэр си деж къэпсэлъащ. Абы щыгъуэ Донбасс зауэ къыщыхъеят. ЦIыху хейхэмрэ сабийхэмрэ лей къатехьэрт. ЦIыхубзым жиIащ къалэм удэкI-удыхьэ зэрымыхъур, щIы унэхэм сабий мини 3 зэры­щIэсыр. Сэ а щIыпIэм сыкIуащ, апхуэдэхэм деж нэхъ къэ­сэбэпыну хьэп­шып­хэмрэ ерыскъырэ яхуэсшэри. Зауэ щекIуэкI щIыпIэм сабийхэр къитшащ. Егъэлеяуэ шы­нагъуэт, цIыхухэр щысхьыншэу яукIырт. Ук­раи­нэм и Президентым письмо хуэстхат, сабийхэр а щIыпIэм зэритшыну гъуэгу къытхузэ­Iуихыну селъэIуу. АрщхьэкIэ жэуап къызи­такъым. Къэрал 18-м Iэ щIадзащ сабийхэм пап­щIэ шынагъуэншэу щытыну ­гъуэгу дызэ­ры­хуейм, абы яужь сэ террористу Украинэм сы­къыщалъытэри, а къэралым сихьэ мыхъуну ящIащ. Ауэ щыхъукIи, дэ тхузэфIэкIащ сабий мини 2500-рэ а мафIэ лыгъэм къыхэтшын, - игу къегъэкIыж Янэ.
ЗэIущIэм и Iыхьэшхуэ теухуауэ щытащ Украинэм и курыт еджапIэхэм я программэр зэ­ра­хъуэжам и ягъэкIэ абы и цIыхухэр ди къэра­лым и бий зэрыхъуам.
-Тхылъ 300-м нэблагъэ IэщIагъэлIхэм щIап­щы­тыкIати, къы­зэрыщIэкIамкIэ, абыхэм тхы­дэр зэхъуэкIауэ, IуэнтIауэ къыщагъэлъэгъуат. Тхы­лъым и кIэм деж къагъэсэбэпа литературэр итщи, ахэр псори НАТО-мрэ ООН-мрэ ейщ.
 Тхылъым и напэкIуэцI къэс ди къэралым уигу зэрыщыкIын хъыбарщ, Iуэхугъуэщ итыр. Абы къикIращи, Украинэм и сабийхэр куэд щIауэ ­хуагъэхьэзы- рырт  къызэрезэуэнум. А сабийкIэ дызэджэхэр иджы илъэс           18-м щIигъуащ, абыхэр псори ди къэралым Iэщэ ­яIыгъыу къыдо­зауэ, - жеIэ Янэ. Абы ­къыхигъэщащ ди зэманым егъэджэ­ныгъэ Iуэхум и мы­хьэ­нэр къызэрымыкIуэу зэ­рыи-ныр.
- Ди къэралым и сабийхэр зэреджэну къыдагъэкIа учебникхэр щIэтпщытыкIати, абыхэми гъэщIэгъуэн куэд къыщыдгъуэтащ. А тхылъхэр зытххэр зэлIалIэр ахэр ФГОС-м и жыпхъэм изагъэу щытынырщ.
А щыуагъэхэр дгъэзэкIуэжын папщIэ, дэ учебникхэм я бжыгъэр дгъэмащIэри, Iэмал имыIэу яджын хуей дерсхэр дубзыхуащ. Иджы догъэхьэ-зыр къэралым щыпсэу псори зэщхьу зэреджэну учебникхэр, - жиIащ Лантратовэм.
ЗэIущIэм и етIуанэ Iыхьэр теухуауэ щытащ ­сабийхэр, щIалэгъуалэр дэзыхьэхыпа Интер­нетыр абыхэм я гъащIэм дежкIэ зэрышына­гъуэм. 
- Сабийхэм Iей зэрыщыIэр ящIэркъыми, Интернетым къралъ­хьэ псори я фIэщ мэхъу. Языныкъуэ адэ-анэхэри щы­гъуазэкъым Ин­тер­нетым къи­шэ зэраныгъэм. Арати, дэ­ едгъэжьащ «Дети в Интернете» проектыр. Абы и фIыгъэкIэ дэ тхузэфIэкIащ заукIыжыну яужь ихьа сабий 16 къедгъэлыну, школиплIым теуэну мурад зыщIахэр къэдгъэувыIэну, - жеIэ Янэ.
ЗэIущIэм и кIэухым щIалэ­гъуалэм еущиящ, я мурад-       хэм зэрыхуэкIуэфыну Iэмал-хэм теухуауэ. Абы жэуап яритащ щIалэ­гъуалэр зы­­щIэупщIам.
- Къэралым и къэкIуэнур зэлъытар фэращ, сыт щхьэкIэ жыпIэмэ, къыдэкIуэтей щIэб­лэм махуэ къэс фэращ ядэ­лажьэр. Абы и мыхьэнэр инщи, а Iэмалымрэ зэманымрэ зыIэ­щIэв­мы­гъэкI, фи зэфIэкIхэр къэвгъэсэбэп. Зыщывмыгъэ­гъупщэ Урысей къэрал лъэщым ды­зэ­ры­щыпсэур, - къызэщIикъуэжащ Лантратовэ Янэ и ­псалъэхэр.

 Щомахуэ  Залинэ.