Музейге баргъан адам анда бурун заманладан бери сакъланнган харакетле, эсгертмеле, къолдан устала ишлеген абериле, суратла кёрюрюн сакълайды. Алай бир-бир музейле уа башха жаны бла сейирге къалдырыргъа боллукъдула. Биринде губула, башхасында уа къар, аракъы, къуртла окъуна. Бу материалда аллай сейир жерлени бир кесегини юсюнден айтайыкъ.

Осал чыгъармачылыкъны (The Museum of Bad Art) музейи АБШ-да Бостон шахардады. Анда эм азындан алты жюз экспонат барды. Музейни къурагъан Скотт Уилсон айтханнга кёре, ала бары да «асыры аман болгъанларындан, аланы сансыз этерге окъуна жарамайды». Бирле ары кимни болса да сурат ишин алгъан суна болурла, ол а алай тюйюлдю. Ары келтирилген он суратдан «осаллыкъгъа» сюзюуню жаланда бири ётеди. Бирлерин а музейни иеси къолдан сатып алады. Ала ючюн алты бла жарым доллардан кёп бир заманда да тёлемегенди.

Сау къубаллеклени музейи Санкт-Петербургдады. Айтханларына кёре ол сейирлик жерди: хауасы бек жылыды, ичинде бири-биринден тамашалы, тюрсюнлю къубаллекле къанат къагъып айланадыла.

Японияда Хоккайдо шахарда Къар бурчакъчыкъланы музейине кирирге боллукъду. Бу затчыкъла алты мюйюшлю болуучудула. Бири бирине бир заманда да ушамайдыла. Къарны бир кубометринде аладан 350 миллиону барды. Музей буз дорбунланы ичинде ишленипди.

Испанияда Гуадалест шахарда болсагъыз, Чибижи орунланы музейине къайтмай къалмагъыз. Аны Андреа Лудден деген бир тиширыу къурагъанды. Ол отуз жылны ичинде эки мингден артыкъ хант туз эмда чибижи орунчукъ жыйгъанды. Кёплери онтогъузунчу ёмюрден бери турадыла. Бирлери кёгетлеге ушайдыла, башхалары уа транспортха, жаныуарлагъа, юй харакетге, белгили адамлагъа.

Чачылгъан юйюрлени (жарылгъан жюреклени) музейи Хорватияда Загреб шахарда ачылгъанлы алай кёп болмайды. Аны 2006 жылда айырылыргъа оноу этген экеулен къурагъандыла. Ары дери бир-бирлерине берип тургъан сюймеклик белгиледен (открыткала, саугъала, суратла) экспозиция этгендиле. Артда музейге башха адамла да аберилерин келтирип башлагъандыла.

Битеу экспонатлары жалгъан затла болгъаны бла Ётюрюкню музейи белгилиди. Ол Германияда Кюриц шахардады. Аны чакъырыу сёзю – «Кёзюгюз кёргеннге ийнанмагъыз». Мекямы эм азындан эки жюз жыл мындан алгъа ишленнгеннге ушайды, алай ол ётюрюкдю – аны кёп болмай сюегендиле. Иеси Рейнхард Цабка жашауда тюзню бла ётюрюкню арасын айыргъан бек къыйынды, дейди. Музейни отоуларында Гитлерни мыйыкъларын, Сталинни къол таягъын, Ван Гогну къулагъын, батхан «Титаникден» радиону кёрюрге боллукъду.

Токиода музейледен бирине барсагъыз кёлюгюз аман этерге боллукъду. Аны медицина илмуланы доктору Сатору Камегай 1953 жылда ачханды. Къараучулагъа Къуртланы 45 минг эмда паразитлени юч жюз тюрлюсюн кёргюзтедиле анда. Музейни ёхтемлиги уа 8,8-метрлик узун къуртду.

Бурун заманладан бери ашха, быстыр, къагъыт, дарман эм кёп затла этгенде хайырланылгъан Кендирни да барды музейи, ол Нидерланды къыралда Амстердам шахарда ачылгъанды. Отоуларында тюрлю-тюрлю орунла, бу хансдан дарманла этерге юйретген эски китапла, башха затла да бардыла.

Австрияда Вена шахарда Сагъатланы музейи 1921 жылда ачылгъанды. Анда сагъатны айтып-айтмазча аллай бир тюрлюсю барды: неоготика, ренессанс, барокко, рококо, модерн стильде этилген, кюнню эмда кечени узунлугъун кёргюзтген, Марка Аврелийни, Вальтер ван дер Мейдни, Юджин де Савойяны, Мария Терезияны эмда Гайдны сыфатларыча ишленнген аллайла.

Шоколадны сюймеген ким барды? Ганс Имхофф да аладан бири болур, баям. Аны «Имхофф-Штолльверк» компаниясы шоколад конфетле чыгъарады. Ол адам кеси уа 1993 жылда музей ачханды. Анда шоколадны къадар тюрлюсю барды. Андан конфетлени къалай этгенлерин а отоуларындан биринде ишлей тургъан гитче заводда кёргюзтедиле. 

Бу биз жарашдыргъан тизме быллай сейирлик музейлени эм аз кесегин ачыкълайды. Аланы барыны да юсюнден жазарча кёп жер керекди. Айтыр зат а барды: шинжили темир чыбыкъны (АБШ, Канзас ш.), къоянланы (Калифорни, АБШ), тепсеулени (Стокгольм, Швеция), мамырлыкъны (Хиросима, Япония), тютюн ичиуню (Индонезия, Кудус), музейлери. Россейде окъуна аланы ненчасы барды: динозаврланы (Москва), самоварланы (Тула), илляуланы (Сергиев Посад), ётмекни (Измайлово), аракъыны (Санкт-Петербург), сапынны (Шуя), эски харакетни (Иркутск)...

Улбашланы Мурат хазырлагъанды.