Бу материалны редакциягъа белгили тилмач Мызыланы Къаншаубий ийгенди. Ол кёп болмай Эскишахарда бардырылгъан байрамгъа къатышып, анда болгъан затланы юсюнден жазгъанды. Аны бла газет 
окъуучуланы шагъырей этебиз.

Тюркдеги къарачайлыла бла малкъарлыла къыралны бир талай шахарында эмда элинде жашайдыла. Ала кеслери къурагъан беригиулерини (алагъа «дернек» дейдиле) башламчылыкълары бла тюрлю-тюрлю экономика неда маданият жаны бла жумушла тындырадыла. Аланы санында фирмаланы болушлугъу бла кёчгюнчюлеге, ол санда   Сириядан келген жерлешлеге болушлукъ этедиле. Бу дернекле Къарачайдан бла Малкъардан кёп кере санат коллективлени, ол санда жыр бла тепсеу ансамбльлени, жазыучуланы чакъырып концертле бергендиле. Бу ишге  заманында, жаннетли болсун, Къудайланы Мухтарны къошумчулугъу уллу эди. Кёп кере аны Тюркге келтирген сабий къауумларыны тепсеулерине жерлешлерибиз да, тюрклюле да къарс уруп, бек сюйюп къарагъандыла. 

Дернекле жыр бла назму кечелени,  айран бла хычин кюнлени ётдюредиле, башха байрамлада да ол тийреледе жашагъанла ары жыйыладыла. Тюркню башха-башха жерлеринде жашагъан жерлешлерибизни быллай кюнледе бир бири бла танышдырадыла.

Мен да, кёп болмай, бир чакъырыу къагъыт алгъанымда, уллу сагъыш эте турмай, Стамбулдан жолгъа чыгъама. Чакъырыуда уа Эскишахарны, «Къарачай-Малкъар маданият дернеги», бу шахарда «Нартланы той кюню» боллугъу билдириле эди. Башкъортостан Республиканы Тюркде келечиси болуп ишлеген заманымда жети жылны бир бири ызындан Стамбулда Башкъурт сабантойланы ёттюргеним ючюн, энди Эскишахаргъа нарт тойгъа барама деп къууандым.  

Эскишахарны дернек юйюне келгенимде, мени биригиуню таматаларындан Рамазан къаршылады. Кеси Тюркню Чегем ауузундан кёчюп келгенле къурагъан Догълат элинденди, Малкъардагъы тукъуму уа Тохаладанды.

Жолгъа чыгъып, той ётерик жерге, агъач къыйырына дери барабыз. Былайда уа  машинадан тюшгюнчю окъуна байрам ётгенин – агъачдагъы хар терекни тюбюнде да эшитилирча, динамикледен чыкъгъан жыр тауушла – бизге белгили этедиле. Жырлагъан а кимди десегиз, «Къарачайым, Малкъарым» деген жыры бла Газаланы Алим.    

Бек алгъа, алайда той бла байламлы оноуланы эте тургъан, Эскишахарны «Къарачай-Малкъар маданият дернегини» таматасы Муса Къоркъмаз бла танышабыз. Кесин танымагъанлыкъгъа, къысха жууугъу Хюсаметтин Къоркъмазны эрттеден бери таныйма эмда къарачай-малкъарлыла бла баргъан ишлеге тири къатышхан, эски шуёхумду. Муса бизге тойну къалай барлыгъын ангылатды. Байрамгъа Карачаевск шахардан Къырал университетни «Шохлукъ» деген тепсеу ансамбли эки кюн бла эки кечеги автобус жолоучулукъдан сора бери келип, усталыкъларын кёргюзтюрюкдю. 

-  Бу жаш къауумну бери автобус бла университетни ректору Ёзденланы Таусолтан ийгенди, бек сау болсун, - дейди Муса Къоркъмаз.  

Той башланады. Сахнагъа чыгъып сёлешгенледен бири уа Одунпазары районну администрациясыны башчысы Кязим Курт эди. Ол жерлешлерибизни байрам бла алгъышлап, дернекни бардыргъан ишлерине бийик багъа береди. Андан сора уа: «Былайда сиз къарачай-малкъар тилде сёлешгенлеригизни кёбюсюн, тиллерибиз жууукъ болгъаны ючюн, мен да ангылагъанма», - дейди.

Мен да сахнагъа чыгъып, кёп болмагъанлай Нальчикде ётген Кязимни тюрк тилде чыкъгъан китабын танытханыбызны айтдым эмда ол китапны Мечиланы Кязим  атлы маданият фондну аты бла дернекге саугъа этип, таматасы Муса Къоркъмазгъа бердим.

Сахнагъа кезиу-кезиу «Шохлукъ» ансамбльни, Эскишахардан тепсеучюлени къаууму чыгъады, районну тиширыулары кеси къоллары бла этген кийимлени кийип, мода кёрмючню кёргюзтедиле. Къарачайдан келген Батчаланы Лидия сахнагъа чыкъгъанында уа, анга – эски танышлары болур эди – уллу къарс уруп тюбейдиле, ол да жырлары бла аланы ыразы этеди.

Нарт тойгъа келгенледен малкъар жанындан таныгъанынг болдуму, деп сорсагъыз, адамла кёп эдиле, алай ичлеринден экеуленнге тюбедим. Бири мени Интернетде шуёхум, Тюркдеги къарачайлыладан Суат Ёналанны юй бийчеси Чочаланы Аминат, экинчиси уа Килисе шахардан къарачайлыгъа эрге барып, алай а Нальчикде жашагъан, бусагъатда Тюркге келип тургъан Къуршаланы Земфира.

Нарт той ашхамгъа дери барды. Анга къатышханла, мени да санап, дунияны къалайында болса да, адам туугъан жерин, ана тилин къалай тансыкълагъанына, къалай багъалагъанына шагъат болдукъ, Эскишахарда жашагъан жерлешлерибиз бла алда боллукъ тюбешиулеге да сау саламат жетейик, деп айырылдыкъ.