Кавказ Ищхъэрэм щыпсэу лъэпкъхэм я анэдэлъхубзэхэр зэрыкIуэдыжым увыIэ­гъуэ имыIэу тепсэлъыхьхэм язщ Осетие Ищхъэрэ - Аланием щыщ блогер Пухаев Алик. ЩIа­лэм и еплъыкIэмкIэ, лъэпкъыбзэр щхьэж и гукъыдэжкIэ иджыну (е имыджыну) хуит зэращIрэ, кавказыбзэхэр куэдкIэ нэхъ лъэрымыхь хъуащ, кIуэдыжыпэнкIэ шынагъуэу. 

Пухаевыр зытегузэвыхьыр езым къыдалъ­хуа осетиныбзэм и закъуэкъым. Балъкъэрыбзэми, адыгэбзэми, адрей кавказыбзэхэми я гугъу щещI абы и тхыгъэм: «Кавказ Ищхъэрэм ис щIалэгъуалэми нэхъыжьыIуэхэми щхьэж къыдалъхуа хъугъуфIыгъуэхэм я уасэр нэхъ зыхащIэу хъужащ иужьрей илъэс зыхыблым: лъэпкъ макъамэхэр, пасэреифэ къызытрагъэуа унэ хьэпшыпхэр, бгырыс щыгъынхэр, къинэмыщIхэр зэрахъумэным яужь итщ. Кавказым щекIуэкI а къэщIэрэщIэжыгъуэм и щхьэусыгъуэр лъэпкъ къэс и тхыдэм епха куэд лъэужьыншэу зэрыкIуэдыжыпэрщ». 
Бзэм епхауэ екIуэкI политикэм кавказыбзэ­хэр утыкум ирихущ, хьэблэмрэ унэм­рэ фIэкIа къыщамыгъэсэбэпу ищIри, ду­рэ­шым диубыдащ, Алик зэрыжиIэмкIэ. КъулыкъущIэхэм уна­гъуэхэр ягъэкъуаншэ бзэхэр зэ­рыкIуэ­ды­жым­кIэ, ауэ щыхъукIэ, бзэр щIэкIуэ­дыжыр ар уна­гъуэм фIэкIа зыщIыпIи къыщыбгъэсэбэп зэ­рымыхъурщ. 
 Лъэпкъыбзэхэм я Iуэхур кIуэ пэтми нэхъеиж мэхъу: иджыри къэс, нэгъуэщI мыхъуми, къуа­жэм дэс сабийхэр анэдэлъхубзэкIэ зэдэуэршэру щытамэ, иджы ахэри я бзэм ирипсэ­лъэ­жыфыркъым. Абы япэу гу лъызытахэм язщ осетиныбзэр къызэтенэным хахуэу щIэбэн Ку­дзаев Аслъэн: «Нобэр къыздэсым цIыхухэм къафIощI Владикавказ щыщ сабийхэм осетиныбзэ ямыщIэ щхьэкIэ, къуажэхэм дэсхэр абы ирипсалъэу. Ауэ щытыкIэм укъигъэуIэбжьу зихъуэжащ. Къуажэ сабий IыгъыпIэхэм къагъэсэбэпыр урысыбзэщ. Осетин къуажэм урыс садик дэтуращ абы къикIыр».
Япэм къалэдэс сабийхэм къуажэм зыщагъэпсэхумэ, я бзэр зрагъэщIэжауэ къалэм къе­кIуэлIэжырт. Иджы а Iэмалыр щыIэжкъым, сыту жыпIэмэ, къуажэдэс сабийхэр урысыбзэм техьащ. КъБР-м а Iуэхум щытепсэлъыхьахэм язщ КъБКъУ-м и егъэджакIуэ Кучуковэ Зух­ра: «Лъэпкъыбзэхэр зыIэщIэкIуадэр сабий IыгъыпIэхэрщ. Сабийр садикым макIуэри, зэуэ абы анэдэлъхубзэкIэ ущыпсэлъэж мыхъуну къыщIокI». 
Пухаевыр яхуэарэзыкъым къэралым ще­кIуэкI «езыр-езыру нэгъуэщIыбзэм хэшыпсы­хьыжын» («добровольная языковая ассимиляция») терминыр къезыхьэжьа щIэныгъэлIхэм. Ар зи гупсысэр РАН-м и академик Тишков Валерийщ. «Адэ-анэхэр куэдкIэ нэхъ губзыгъэу къыщIокI языныкъуэ политикхэм нэхърэ, - щыжиIащ Тишковым «Известия» газетым ирита интервьюм. - Урысыбзэ зыщIэ сабийр Мэзкуу дэт университетым нэгъунэ щIэ­тIысхьэфынущ. Ауэ щыхъукIэ, тэтэрыбзэ, чувашыбзэ, удмуртыбзэ фIэкIа зымыщIэр Къэзан, Чебоксары, Ижевск нэхърэ нэхъ жыжьэ кIуэнукъым. Къэралыбзэм утехьэныр - езыр-езыру къэ­хъупхъэ Iуэхущ. Сэ къызгурыIуэркъым лъэп­къыбзэр зэгъэщIэн нэрыгъыр къыздикIари ар зымыщIэр еудэкIын щIыхуейри». 
Зымахуэ 5-нэ классым щIэс хъыджэбз цIыкIу псэлъэгъу къысхуэхъуат. «Сэ адыгэбзэ зэрызмыщIэмкIэ си адэращ къуаншэр», - жиIащ сабийм, и унэцIэм хэт «къ» макъыр щIыху­жымыIэр зэхэдгъэкIыху. Илъэс зыбжанэкIэ ­къалэ жыжьэ гуэрым щыпсэуат унагъуэр. «Ягъэ кIынкъым, хуэмурэ зэбгъэщIэжынщ», -   соущие сэ абы. Фэ сытыт а цIыкIум жефIэ- нур?