КЪАНЩАУЭ ГЪУР И МЭЖДЖЫТ-КХЪЭЛЭГЪУНЭР

Къанщауэ Гъур и мэжджытыр, 1503 - 1505 гъэхэм яухуар, адрейхэм къахэзыгъэщыр кхъэлэгъунэ зэры­хэтырщ. Армырауэ пIэрэ Алыхьталэм и пащхьэ ихьэ­жыным зигу хуэкъабзэ сулъ­тIаным шэхьид лIэкIэр и насып щIэхъуар? Куэдым ­зэ­ращIэщи, Къанщауэ Гъур щыхэкIуэдауэ щытащ ­Мардж-Дэбикъ деж мам­люк­хэмрэ тыркудзэмрэ щы­зэ­пэ­щIэува зауэзэрылIым, и хьэдащхьэм екIуэлIапIэ ­хуэ­хъуари щэхуу къэнащ. Иджы­благъэ ягъэува «МафIэ пащтыхьыгъуэхэр» ­фильмым а тхыдэ Iыхьэр къы­щагъэлъагъуэкIэ, сулъ­тIан Iэл-Гъэури и хьэдэр бийхэм джэгупIэ хуамыщIын ­папщIэ, и щхьэр паупщIу щэхуу щIалъхьауэ къыхощ. Езыр щIэмылъми, и ухуэныгъэм «СулътIан Iэл-Гъэурий и кхъэ­лэгъунэ» цIэр къыхуэнащ. Ар зыхуэзэ къуэкIыпIэ лъэныкъуэм иджыри хеу­быдэ хъэнэкъэ, сэбилкIэ зэ­джэ псы зекIуапIэ, диным ­хуеджэн щIэзыдзэ сабийхэм папщIэ мыдрисэ. КъухьэпIэ лъэныкъуэр яубыд мэж­-джы­тымрэ еджакIуэ нэхъ балигъ­хэм папщIэ мыд­ри­сэмрэ.
Мызэ-мытIэу зи хъыбар ди газетым тета Къанщауэ Гъур зэрагъэкъуаншэхэм язт ­Къаир игъэщIэрэщIэнкIэ зэ­ремышымкIэ. Ар икIи нэхъыбэрэ тахътэм иса адыгэ мамлюк сулътIанхэм язщ (1501 - 1516). УхуэныгъэщIэ куэд зэрыригъэщIым нэ­мыщI, Къанщауэ Гъур щIэ­ныгъэм, щэнхабзэм зри­гъэу­жьыну фIэфIу, езыр ди­ныр зи щIасэхэм я кIуэгъу­жэгъуу, усэ итхыу щытауэ тхыдэм къыхэнащ.
Къанщауэ Гъур и тепщэ­гъуэм псэуа дин щIэныгъэлI цIэрыIуэ Iимам Шэхьрани «Iэнуарул Къудсия» зи фIэ­щыгъэ и тхылъым щетх: «Си нэкIэ слъэгъуащ сулътIан Къан­щауэ Гъур ди нэхъыжь Мухьэммэд ибн Хьэнан и Iэм ба хуищIу, абы иужь ­къиува сулътIан Тумэнбей ардыдэм и лъакъуэм ба ­хуи­щIу слъэгъуащ. Зэгуэр ­щихъ Iэбу Хьэсэн Гъэмрий и гъусэу сулъ­тIан Къанщауэ Гъур деж дыщIыхьат, зыгуэрым къы­щхьэщыжын IуэхукIи, сулъ­тIаныр щихъым къыпежьэщ, и Iэблэ лъабжьэм деж къыщиубыдри, къыжриIащ: «Уа си зиусхьэн, сыту пщIэшхуэ къысхуэпщIа! Пэжыр аращи, сэри си унафэ щIэт пащ­тыхьыгъуэми уэ узытет лъа­гъуэр зэрызахуэм шэч за­къуи худиIэкъым!»

Поделиться:

ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:

29.03.2024 - 08:57

ХЬЭЩIЭХЭМ ДЫКЪЫХАГЪАЩIЭ

Урысей Ипщэмрэ Кавказ Ищхъэрэмрэ регби 7-мкIэ пашэныгъэр къыщыхьыным теухуа зэхьэзэхуэ иджыблагъэ Налшык къалэм щекIуэкIащ.

29.03.2024 - 08:56

ГУАПЭУ ЯГУ КЪАГЪЭКIЫЖ

КъБР-м щIыхь зиIэ и журналист, Урысей Федерацэм, Къэбэрдей-Балъкъэрым щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ я лэжьакIуэ, жылагъуэ лэжьакIуэ, «Советская молодёжь» газетым и редактор нэхъыщхьэу щыта Къардэн Мухьэм

29.03.2024 - 08:56

ХАДЭХЭКI ФIЭIУГЪЭХЭМКIЭ ДЫПАШЭЩ

Пхъэщхьэмыщхьэмрэ хадэхэкIымрэ къыхащIыкI консерву Кавказ Ищхъэрэм къыщыщIагъэкIым и процент 90-р Къэбэрдей-Балъкъэрым къылъос.

28.03.2024 - 09:03

АДЫГЭХЭМ Я КЪЕЖЬАПIЭР

   ЩIыгум и ныбжьым ебгъапщэмэ, псэ зыIут дунейм еплъытмэ, цIыхум къикIуа гъуэгуанэр кIэщI дыдэщ, тхыдэм и щапхъэхэмкIэ ар мащIэщ.

28.03.2024 - 09:03

КАСПИЙСК ЩЫЗОХЬЭЗОХУЭ

Кавказ Ищхъэрэм и щIыналъэхэм алыдж-урым бэнэкIэмкIэ я спортсмен нэхъ лъэщхэр, илъэс 24-рэ зи ныбжьхэр, иджыблагъэ щызэхуэсащ Дагъыстэным и Каспийск къалэм.